Jaws @ 50: The Definitive Inside Story
ID | 13183359 |
---|---|
Movie Name | Jaws @ 50: The Definitive Inside Story |
Release Name | JAWS.at.50.The.Definitive.Inside.Story.2025.1080p.WEB.h264-EDITH |
Year | 2025 |
Kind | movie |
Language | Dutch |
IMDB ID | 32743685 |
Format | srt |
1
00:00:01,543 --> 00:00:03,337
Ik ben op Wilshire Boulevard.
2
00:00:03,462 --> 00:00:07,216
Ik kwam net langs een theater
met een heel toepasselijk bord.
3
00:00:07,382 --> 00:00:10,886
Als je het kunt lezen, er staat:
Robert Shaw in Jaws.
4
00:00:11,178 --> 00:00:17,309
En ook: Pak het geld en ga ervandoor.
Best grappig. Vind je niet?
5
00:00:17,476 --> 00:00:21,939
Mensen gaan om allerlei redenen naar
binnen, maar als ze eruit kwamen...
6
00:00:22,105 --> 00:00:24,566
waren ze wild enthousiast.
7
00:00:24,733 --> 00:00:29,738
De loge is uitverkocht. Alleen stoelen
beneden op de eerste zeven rijen.
8
00:00:29,905 --> 00:00:31,156
Ik was in New York...
9
00:00:31,323 --> 00:00:35,577
en ging met twee vrienden,
Janet Maslin en Albert Brooks.
10
00:00:35,744 --> 00:00:37,871
We zaten met z'n drieën in de auto.
11
00:00:37,996 --> 00:00:42,042
We gingen naar het Rivoli
om te kijken of er een rij stond.
12
00:00:42,209 --> 00:00:46,004
De rij van mensen met een kaartje
ging maar door.
13
00:00:46,171 --> 00:00:47,839
Het werd een spektakel.
14
00:00:48,006 --> 00:00:50,756
Ik dacht steeds:
de makers zijn geluksvogels.
15
00:00:51,718 --> 00:00:53,845
Hij verslindt je met huid en haar.
16
00:00:54,012 --> 00:00:55,973
Was hij goed?
- Heel smaakvol.
17
00:00:56,139 --> 00:00:57,182
Lekker bloederig.
18
00:00:57,349 --> 00:00:59,101
Iedereen werd opgegeten.
19
00:00:59,268 --> 00:01:01,687
De beste film die ik ooit heb gezien.
20
00:01:01,853 --> 00:01:05,649
We zijn 50 jaar verder
en praten nog steeds over Jaws...
21
00:01:05,816 --> 00:01:09,528
en de waarde van wat die film zei
en nog altijd zegt.
22
00:01:09,695 --> 00:01:14,283
Ik weet nog dat ik de bioscoop in liep
en al die posters aan de muur hingen.
23
00:01:14,408 --> 00:01:18,120
En ik dacht: Die haai is enorm.
24
00:01:19,204 --> 00:01:22,791
Een deel van de charme van de film
is de nostalgie...
25
00:01:22,958 --> 00:01:25,752
van je herinneren
hoe het was om hem te zien.
26
00:01:26,795 --> 00:01:29,590
Het veranderde je leven
toen je negen was.
27
00:01:29,756 --> 00:01:33,569
Ik had nooit eerder zo'n intense
en opwindende ervaring gehad.
28
00:01:35,095 --> 00:01:38,557
De hele bioscoop reageerde
als een muziekinstrument.
29
00:01:42,102 --> 00:01:45,022
Ik las het boek eerst,
dus ik wist wat er kwam.
30
00:01:45,188 --> 00:01:49,318
Peter Benchley schreef het boek Jaws.
Daar werd een film van gemaakt.
31
00:01:49,443 --> 00:01:53,405
Die heeft al meer opgebracht
dan welke film dan ook.
32
00:01:53,572 --> 00:01:55,447
Het was de eerste blockbuster.
33
00:01:58,535 --> 00:02:02,039
Ik heb Jaws 31 keer
in de bioscoop gezien.
34
00:02:03,999 --> 00:02:10,964
Ik was toen 12, en begon
na te denken over een filmcarrière.
35
00:02:11,131 --> 00:02:12,799
Je eerste keer?
- De negende.
36
00:02:12,924 --> 00:02:14,217
Wat zeg je?
- Negen keer.
37
00:02:14,384 --> 00:02:18,514
Deze film heb ik het vaakst gezien,
ik kan er nog steeds naar kijken.
38
00:02:18,639 --> 00:02:21,892
Matt Hooper van het
Oceanografisch Instituut.
39
00:02:22,059 --> 00:02:25,937
Ik wilde Matt Hooper zijn.
Ik wilde haaien onderzoeken.
40
00:02:26,104 --> 00:02:28,732
Deze is zes meter lang.
- 7,5 meter.
41
00:02:28,899 --> 00:02:30,150
Weegt 3000 kilo.
42
00:02:30,317 --> 00:02:32,319
Jaws was een inspiratie.
43
00:02:32,486 --> 00:02:37,449
Men denkt nu heel anders
over haaien en de oceaan.
44
00:02:37,616 --> 00:02:40,786
Hij is in 50 jaar
op veel manieren gebruikt.
45
00:02:40,952 --> 00:02:45,957
Films domineerden in die tijd
de culturele conversatie.
46
00:02:46,291 --> 00:02:50,462
Ik ben dol op Jaws. Echt waar,
want hij at geen zwarte mensen.
47
00:02:50,671 --> 00:02:55,550
Je zei, er zijn weinig perfecte films.
- Jaws is er eentje van.
48
00:02:55,759 --> 00:02:59,054
Houdt de film je uit het water?
- Wel een tijdje.
49
00:02:59,221 --> 00:03:01,098
Ik ga er zeker niet meer in.
50
00:03:01,264 --> 00:03:02,849
Nooit meer?
- Nooit.
51
00:03:03,016 --> 00:03:05,060
Ik was zo iemand die in bad...
52
00:03:05,227 --> 00:03:08,605
moeite had om geen haai
onder zich te zien.
53
00:03:08,772 --> 00:03:14,194
Het is alsof God de duivel schiep
en hem Jaws gaf.
54
00:03:14,361 --> 00:03:17,447
Kijk naar deze film
voor je gaat zwemmen.
55
00:03:17,614 --> 00:03:22,035
Voor mij is het verhaal van Jaws
het feit dat een film...
56
00:03:22,202 --> 00:03:26,331
die ik zag als het eind van m'n
carrière, eigenlijk het begin was.
57
00:03:28,000 --> 00:03:34,074
Promoot uw product of merk hier
contact www.OpenSubtitles.org vandaag nog
58
00:03:41,555 --> 00:03:43,890
Steven, het is 50 jaar na Jaws.
59
00:03:44,099 --> 00:03:48,395
Wat denk je als je dat hoort?
60
00:03:48,562 --> 00:03:50,605
Als ik 50 jaar hoor?
61
00:03:50,772 --> 00:03:53,608
Geluid.
- Dan denk ik aan thuis...
62
00:03:53,775 --> 00:03:58,738
omdat het thema 'thuis'
zo past bij het verhaal van Jaws.
63
00:03:59,906 --> 00:04:01,741
Hij gaat over thuiskomen.
64
00:04:01,908 --> 00:04:04,536
Wijs me de weg naar huis
65
00:04:04,703 --> 00:04:07,038
Over terugkeren naar huis.
66
00:04:07,205 --> 00:04:08,790
Kunnen we nu naar huis?
67
00:04:08,957 --> 00:04:10,250
En al thuis zijn.
68
00:04:10,417 --> 00:04:14,045
Wil je hem mee naar huis nemen?
- Terug naar New York?
69
00:04:14,212 --> 00:04:16,173
Nee, ons huis hier.
70
00:04:16,339 --> 00:04:21,845
Als ik nu terugkijk op Jaws
en die moeilijke momenten...
71
00:04:22,012 --> 00:04:23,346
Wil je zo'n beweging?
72
00:04:23,513 --> 00:04:27,559
De film liep honderd dagen
achter op schema.
73
00:04:28,894 --> 00:04:30,228
De haai werkte niet.
74
00:04:30,395 --> 00:04:31,688
Cut, cut.
75
00:04:31,855 --> 00:04:35,484
En ik was bang dat ik
ontslagen zou worden.
76
00:04:35,650 --> 00:04:37,277
Ik wilde alleen naar huis.
77
00:04:37,402 --> 00:04:39,571
ZAL JONGE REGISSEUR SLAGEN OF FALEN
78
00:04:39,696 --> 00:04:44,034
Is er iets wat je nooit
over Jaws hebt verteld?
79
00:04:46,203 --> 00:04:47,662
Dat zullen we zien.
80
00:04:47,829 --> 00:04:50,665
Steven, hoe oud ben je?
- Ik ben 27.
81
00:04:50,832 --> 00:04:51,958
27 dus.
82
00:04:52,125 --> 00:04:55,253
Hoe lang zit je al
in de filmindustrie?
83
00:04:55,420 --> 00:04:58,715
Ik maak al professioneel films
sinds m'n 21e.
84
00:04:59,800 --> 00:05:03,970
Ik heb altijd geloofd in Stevens
vermogen om dingen te maken...
85
00:05:04,137 --> 00:05:06,848
waar anderen soms aan twijfelen.
86
00:05:07,140 --> 00:05:10,018
Het kwam voor dat ik geloofde
in Stevens vermogen...
87
00:05:10,143 --> 00:05:13,772
om dingen te maken waarvan
hij zelf niet dacht dat hij het kon.
88
00:05:13,897 --> 00:05:18,401
Ik heb er nooit aan getwijfeld
dat Steven het geweldig zou doen.
89
00:05:19,694 --> 00:05:23,114
Steve hing altijd rond
bij de filmafdeling van USC.
90
00:05:23,281 --> 00:05:24,781
Daar heb ik hem ontmoet.
91
00:05:24,908 --> 00:05:26,993
Hij keek of hij
een cameraman kon vinden...
92
00:05:27,118 --> 00:05:30,205
of iemand die hem
kon helpen met z'n films.
93
00:05:31,331 --> 00:05:35,502
Dus toen Steve Duel maakte,
dat was een televisiefilm...
94
00:05:35,669 --> 00:05:37,504
zei ik: Wauw, fantastisch.
95
00:05:42,008 --> 00:05:47,806
Duel ging in Mexico in première.
Ik zag hem toen in een drive-in.
96
00:05:47,973 --> 00:05:50,976
Mensen toeterden met hun claxons.
97
00:05:51,142 --> 00:05:52,978
Ik ontmoette Steven...
98
00:05:53,144 --> 00:05:58,024
toen hij Sugarland Express naar
de filmacademie van USC bracht.
99
00:05:58,191 --> 00:06:04,447
Ik wil m'n kindje terug.
Ga je me helpen of niet?
100
00:06:04,614 --> 00:06:10,954
Ik kon niet geloven dat deze jonge
filmmaker zo'n grote film had gemaakt.
101
00:06:12,038 --> 00:06:13,915
Hij was meteen m'n held.
102
00:06:15,876 --> 00:06:21,256
Ik zag filmmakers en regisseurs
als mensen uit een andere wereld.
103
00:06:21,423 --> 00:06:26,469
Maar ik dacht dat Spielberg iemand
was uit dezelfde wereld als ik.
104
00:06:26,845 --> 00:06:31,224
Toen dacht ik voor het eerst:
misschien kan ik dat ook.
105
00:06:31,641 --> 00:06:36,104
Hij had zich al bewezen als regisseur
lang voordat hij Jaws deed.
106
00:06:36,313 --> 00:06:40,233
We hadden allemaal het gevoel
dat hij het ver zou schoppen.
107
00:06:40,400 --> 00:06:44,738
Maar pas met Jaws hadden we
enig idee hoe groot hij kon worden.
108
00:06:44,905 --> 00:06:50,827
Ik wist niet wat ik daarna wilde doen.
Ik had een idee voor een ufo-film...
109
00:06:50,994 --> 00:06:55,874
die nog niet Close Encounters of
the Third Kind heette. Meer nog niet.
110
00:06:56,041 --> 00:06:59,336
Ik deed ook de postproductie
van Sugarland Express.
111
00:06:59,502 --> 00:07:03,673
Ik kwam vaak op kantoor bij
Richard Zanuck en David Brown...
112
00:07:03,965 --> 00:07:10,555
en zag daar een stapel papieren
liggen, Het waren proefdrukken.
113
00:07:11,056 --> 00:07:15,143
Op het bovenblad stond Jaws,
van Peter Benchley.
114
00:07:15,310 --> 00:07:20,440
Ik had geen idee wat Jaws betekende.
De historie van tandheelkunde?
115
00:07:21,858 --> 00:07:25,612
Ik las het en het greep me meteen.
116
00:07:25,779 --> 00:07:29,741
Als ik Peter Benchley's Jaws
nu voor het eerst zou lezen...
117
00:07:29,908 --> 00:07:34,037
zou ik net zo enthousiast zijn
als toen ik de proefdruk las.
118
00:07:34,204 --> 00:07:38,083
Want Jaws was eigenlijk
een vervolg op Duel.
119
00:07:38,249 --> 00:07:43,254
Duel ging over een moordlustig
monster op de snelweg...
120
00:07:43,421 --> 00:07:47,175
in een kleine auto, die een
handelsreiziger wilde vermoorden.
121
00:07:47,342 --> 00:07:52,138
En Jaws is het verhaal
van een monster in zee...
122
00:07:52,305 --> 00:07:56,810
dat een badplaats
tot een bankroet drijft...
123
00:07:56,976 --> 00:07:58,895
tenzij iemand het kan doden.
124
00:07:59,062 --> 00:08:01,981
NIET ZWEMMEN, GEVAARLIJK
STRAND GESLOTEN
125
00:08:02,190 --> 00:08:06,069
Toen ik de roman Jaws schreef,
stond ik voor een uitdaging.
126
00:08:06,277 --> 00:08:10,490
Hoe beschrijf je het instinct van
een dier dat de mens bedreigt...
127
00:08:10,657 --> 00:08:12,325
met een gruwelijke dood?
128
00:08:12,492 --> 00:08:14,828
De meeste mensen
die horen over Jaws...
129
00:08:14,953 --> 00:08:17,872
beseffen dat de cultuur
erdoor veranderd is.
130
00:08:18,039 --> 00:08:20,792
Ze willen weten hoe
m'n vader op het idee kwam.
131
00:08:20,917 --> 00:08:25,296
Ik heb altijd van hem gehoord
dat hij opgroeide in New York City.
132
00:08:25,463 --> 00:08:26,756
Geboren en getogen.
133
00:08:26,923 --> 00:08:30,802
Hij ging in de zomer op Nantucket
vissen met z'n vader.
134
00:08:30,969 --> 00:08:35,765
Ik groeide op op het eiland Nantucket.
Daar zag ik voor het eerst haaien.
135
00:08:36,141 --> 00:08:40,729
We visten op zwaardvissen, die waren
zeldzaam. Maar we vingen wel haaien.
136
00:08:41,396 --> 00:08:45,900
Hij zag niet alleen veel haaien
toen hij viste met z'n vader...
137
00:08:46,067 --> 00:08:50,405
maar hij wist ook hoe het was
om op een eiland te leven.
138
00:08:50,572 --> 00:08:55,910
Onze vader legde uit hoe het is om
op te groeien in Amity of Nantucket.
139
00:08:56,703 --> 00:08:58,663
Hij sprak over eilandbewoners.
140
00:08:58,830 --> 00:09:01,791
Dat is niet iemand
die er het hele jaar komt.
141
00:09:01,958 --> 00:09:04,252
Je moet hier echt geboren zijn.
142
00:09:04,419 --> 00:09:07,630
Alleen reïncarnatie
kan je status veranderen.
143
00:09:07,797 --> 00:09:11,426
Wanneer word ik een eilandbewoner?
- Nooit, Ellen.
144
00:09:11,593 --> 00:09:15,388
Voor ik Jaws schreef, had ik
geen praktijkervaring met haaien.
145
00:09:15,513 --> 00:09:18,558
In theorie wist ik er
al sinds m'n jeugd veel van.
146
00:09:18,683 --> 00:09:21,269
Ik had geen ervaring
met haaien onder water.
147
00:09:21,394 --> 00:09:23,396
Toen kwam Blue Water, White Death.
148
00:09:23,521 --> 00:09:26,066
Hij moet twaalf zijn.
- Ja, zeker twaalf.
149
00:09:26,232 --> 00:09:28,443
Moet je hem nu zien.
150
00:09:28,610 --> 00:09:33,490
Ik begon met duiken
in de jaren vijftig, en later...
151
00:09:33,656 --> 00:09:38,119
kocht ik een 16mm-camera
en filmde ik voor televisie.
152
00:09:38,286 --> 00:09:41,498
Mensen wilden graag haaien zien.
153
00:09:41,664 --> 00:09:47,295
Rond 1965 of 1967 werkten we
voor het eerst met witte haaien.
154
00:09:47,462 --> 00:09:49,339
Niemand anders had dat gedaan.
155
00:09:49,506 --> 00:09:51,257
Kijk nou. Boven de kooi.
156
00:09:51,424 --> 00:09:57,097
Peter Gimbel wilde een film maken
en huurde ons daarvoor in.
157
00:09:57,263 --> 00:10:00,350
Niet te geloven. Het was fantastisch.
158
00:10:00,517 --> 00:10:03,144
Peter Benchley zag
Blue Water, White Death...
159
00:10:03,269 --> 00:10:09,275
en dat leidde vervolgens tot
het idee om Jaws te schrijven.
160
00:10:09,442 --> 00:10:12,362
Peter had Frank Mundus ook gezien.
161
00:10:12,904 --> 00:10:19,035
Die ving een haai van bijna 2000 kilo
en 5,5 meter bij Long Island.
162
00:10:19,285 --> 00:10:23,998
Peter had verbeelding, voegde
dat allemaal samen en dacht:
163
00:10:24,165 --> 00:10:25,333
hoe zou het zijn...
164
00:10:25,500 --> 00:10:30,171
als zo'n haai zomaar besloot
om op één plek te blijven?
165
00:10:31,422 --> 00:10:34,217
Benchley deed onderzoek,
hij kende deze dieren.
166
00:10:34,342 --> 00:10:35,780
Hij begreep hun gedrag.
167
00:10:35,927 --> 00:10:38,721
Maar in het boek
is het dier niet boosaardig.
168
00:10:38,888 --> 00:10:41,391
Het doet gewoon wat het doet.
169
00:10:41,558 --> 00:10:44,477
Hij creëerde personages
die beide representeerden.
170
00:10:44,602 --> 00:10:47,188
Een geharde haaienvisser als Quint.
171
00:10:47,355 --> 00:10:51,025
Ik schreef Quint als een man
die haaien eerst veracht...
172
00:10:51,192 --> 00:10:55,255
en uiteindelijk geobsedeerd raakt
door het doden van dat ene dier.
173
00:10:55,405 --> 00:11:01,202
Hij creëerde de wetenschapper Hooper
die begrijpt dat dit maar een dier is.
174
00:11:01,369 --> 00:11:05,957
Het is niet goed of slecht. Het is
gewoon zo. Dat hoort bij de natuur.
175
00:11:06,124 --> 00:11:09,085
Peter kwam met verhalen
over Brody en z'n vrouw...
176
00:11:09,210 --> 00:11:11,838
de affaire met Hooper
en gedoe met de maffia.
177
00:11:11,963 --> 00:11:15,049
Want dat voegde diepte toe
aan het verhaal.
178
00:11:16,301 --> 00:11:18,511
Een van de grappigste dingen...
179
00:11:18,678 --> 00:11:21,181
aan het boek
was het vinden van de titel.
180
00:11:24,184 --> 00:11:27,479
Er zijn meerdere pagina's
met voorstellen voor titels.
181
00:11:27,604 --> 00:11:31,149
Peter, Wendy en onze ouders
konden geen titel kiezen.
182
00:11:31,441 --> 00:11:35,111
We hadden pretentieuze titels
als Leviathan Rising.
183
00:11:35,278 --> 00:11:39,157
En we hadden titels over
de verschrikking in de diepte.
184
00:11:39,324 --> 00:11:42,076
Peters vader zei:
Ik weet wel een titel.
185
00:11:42,243 --> 00:11:44,787
'Wat knaagt daar aan m'n been?'
186
00:11:48,374 --> 00:11:51,336
Dat ging maanden door.
- Ze werkten geen van allen.
187
00:11:51,461 --> 00:11:55,924
Op de dag dat het boek gedrukt werd
zei Tom Congdon van Doubleday:
188
00:11:56,049 --> 00:11:58,676
Sorry dat ik dit vraag,
maar wat wordt de titel?
189
00:11:58,801 --> 00:12:00,678
Peter zei: We zijn ermee bezig.
190
00:12:00,803 --> 00:12:06,434
Het enige waar iedereen tevreden
over is, is het woord Jaws.
191
00:12:07,894 --> 00:12:12,190
Congdon zei: Oké. Wat betekent dat?
'Geen idee, maar het is kort.'
192
00:12:17,612 --> 00:12:21,032
De cover van Jaws gaf veel problemen.
193
00:12:21,199 --> 00:12:23,993
De omslagen van het boek
veranderden steeds.
194
00:12:24,160 --> 00:12:31,000
De eerste was Amity, als idyllisch
eiland, tussen de haaienkaken.
195
00:12:31,167 --> 00:12:32,585
Die werd geschrapt.
196
00:12:32,752 --> 00:12:36,839
Toen maakten ze een versie
van de haai onder haar.
197
00:12:37,006 --> 00:12:41,219
Die haai was niet erg eng.
Hij leek te veel op een fallus.
198
00:12:41,386 --> 00:12:45,682
Het was net een penis met tanden.
Zo zag hij eruit.
199
00:12:47,225 --> 00:12:53,606
Toen kwam Roger Kastel erbij en maakte
het schilderij voor de paperback.
200
00:12:53,773 --> 00:12:56,484
Universal gebruikte
hetzelfde schilderij...
201
00:12:56,651 --> 00:13:00,405
wat waarschijnlijk een van
de perfecte filmposters is.
202
00:13:00,571 --> 00:13:05,493
Jaws schoot omhoog
op de bestsellerlijst in 1974.
203
00:13:06,619 --> 00:13:11,624
En van de paperback werden
er later ook miljoenen verkocht.
204
00:13:14,836 --> 00:13:17,547
Peter wilde een roman schrijven.
205
00:13:17,714 --> 00:13:21,592
Toen z'n agent zei dat filmmensen
een optie wilden nemen...
206
00:13:21,759 --> 00:13:24,512
zei hij: Kan me niet schelen.
Verkoop die optie.
207
00:13:24,637 --> 00:13:28,725
Helen Gurley Brown,
uitgeefster van Cosmopolitan...
208
00:13:28,891 --> 00:13:32,228
gaf het aan haar man,
producent David Brown.
209
00:13:32,395 --> 00:13:36,607
Hij en Richard Zanuck kochten het
en de rest is geschiedenis.
210
00:13:36,774 --> 00:13:40,069
Ik las het boek,
de laatste 110 pagina's ervan...
211
00:13:40,236 --> 00:13:43,698
en de jacht op de haai
was zo spannend...
212
00:13:43,865 --> 00:13:45,950
dat ik er bang van werd.
213
00:13:46,117 --> 00:13:48,786
Ik was zo bang dat ik
anderen bang wil maken.
214
00:13:48,911 --> 00:13:50,724
Ik maak ze bang met m'n film.
215
00:13:52,206 --> 00:13:55,084
Toen ik het las,
ging ik naar Dick en David...
216
00:13:55,251 --> 00:13:58,501
en vroeg: Is er een regisseur?
Ik wil dat graag doen.
217
00:13:58,629 --> 00:14:01,758
En ze zeiden:
We hebben al een regisseur.
218
00:14:01,924 --> 00:14:06,971
Peter was bezig met het proces
om mensen te vragen voor de regie.
219
00:14:07,138 --> 00:14:12,435
Ik weet nog dat er een regisseur was
die de haai steeds walvis noemde.
220
00:14:12,602 --> 00:14:14,145
Dus die viel af.
221
00:14:15,646 --> 00:14:18,066
Een week later
belden Dick en David me.
222
00:14:18,232 --> 00:14:21,694
Ze zeiden: De baan is beschikbaar.
Wil je het nog doen?
223
00:14:21,861 --> 00:14:25,615
Ik was net zo hongerig als die haai
om dit verhaal te vertellen.
224
00:14:25,740 --> 00:14:29,035
Maar ik wist nog niet
hoe ik dat moest aanpakken.
225
00:14:29,202 --> 00:14:32,747
M'n instinct zei me dat
het authentiek moest zijn...
226
00:14:32,914 --> 00:14:35,039
zodat de haai geen lachertje werd.
227
00:14:36,250 --> 00:14:38,419
De studio wilde dat ik Duel maakte...
228
00:14:38,544 --> 00:14:41,547
in een studio met schermen
voor de autoruiten.
229
00:14:41,714 --> 00:14:44,467
Ik zei dat ik Duel
liever niet zou maken...
230
00:14:44,634 --> 00:14:48,304
als het allemaal nep was
in een studio met projecties.
231
00:14:48,471 --> 00:14:50,264
Dat had ik ook met Jaws.
232
00:14:50,431 --> 00:14:55,269
Ik wilde een natuurlijke omgeving
om het aannemelijk te maken.
233
00:14:55,436 --> 00:14:57,939
Het moest in de oceaan zijn,
op zee.
234
00:14:58,106 --> 00:15:01,150
Ik wist dat het op locatie
gefilmd moest worden.
235
00:15:02,026 --> 00:15:06,239
Als kijker weet je wanneer
iets echt is en wanneer niet.
236
00:15:06,364 --> 00:15:09,784
En met de keuze om
op open water te filmen...
237
00:15:10,159 --> 00:15:14,497
wint het publiek, want
als je die personages ziet...
238
00:15:14,664 --> 00:15:18,751
in complete isolatie,
dan voel je hun eenzaamheid.
239
00:15:18,918 --> 00:15:19,961
Dan word je bang.
240
00:15:20,128 --> 00:15:26,717
Jaws is echt een oefening
in het verleggen van grenzen.
241
00:15:26,884 --> 00:15:30,471
Ze hadden die film ook
in een bassin kunnen maken...
242
00:15:30,638 --> 00:15:32,682
en dan was hij
heel anders geweest.
243
00:15:32,807 --> 00:15:35,226
Ze verlegden grenzen
met deze kunstvorm.
244
00:15:35,351 --> 00:15:38,396
Toen Jaws werd gemaakt...
245
00:15:38,563 --> 00:15:44,777
in de jaren 70, zag je veel nieuwe
talenten naar Hollywood komen...
246
00:15:44,944 --> 00:15:48,906
die elke aanname van wat mogelijk
was op de proef stelden.
247
00:15:49,073 --> 00:15:51,576
1974.
248
00:15:51,742 --> 00:15:54,579
Toen ik in 1974 aan Jaws begon...
249
00:15:54,745 --> 00:15:58,499
probeerde ik te bedenken
hoe ik de roman kon bewerken.
250
00:15:58,666 --> 00:16:01,210
Ik had nog nooit
een roman bewerkt.
251
00:16:01,377 --> 00:16:04,005
Benchley schreef
drie versies van het script.
252
00:16:04,130 --> 00:16:07,925
Hij gaf toe dat een scenario
en een roman niet hetzelfde zijn.
253
00:16:08,050 --> 00:16:11,095
Een totaal andere manier
van schrijven voor hem.
254
00:16:11,262 --> 00:16:13,890
Dus hij stak veel moeite
in het scenario...
255
00:16:14,056 --> 00:16:15,994
en deed het een paar keer over.
256
00:16:16,142 --> 00:16:18,644
Toen kwamen er andere schrijvers bij.
257
00:16:18,811 --> 00:16:22,523
Brown zei: Waarom Howard Sackler niet?
Die schrijft heel goed.
258
00:16:22,648 --> 00:16:25,068
Won een Pulitzer
voor de Great White Hope.
259
00:16:25,193 --> 00:16:28,654
Ik dacht: Witte hoop, witte haai.
Dat klinkt logisch.
260
00:16:29,697 --> 00:16:31,365
Hij creëerde de structuur.
261
00:16:31,532 --> 00:16:34,994
En voor wat komische noten
wilde ik m'n vriend...
262
00:16:35,161 --> 00:16:38,081
Carl Gottlieb erbij halen,
voor wat luchtigheid...
263
00:16:38,206 --> 00:16:41,125
en wat humor tussen
de drie personages.
264
00:16:41,292 --> 00:16:43,544
Waar is het lichaam?
265
00:16:43,711 --> 00:16:46,339
Waarom is de boot stuk?
Het is een mensenhaai.
266
00:16:46,464 --> 00:16:49,175
Ik schreef er een leuke rol
voor mezelf in.
267
00:16:49,342 --> 00:16:51,219
Meadows, redacteur van de krant.
268
00:16:51,344 --> 00:16:55,097
Ik ga vragen of Boston
dit landelijk wil uitzenden.
269
00:16:55,264 --> 00:16:58,202
Bel Dave Axelrod,
hij staat bij me in het krijt.
270
00:16:58,351 --> 00:17:03,981
Steven stuurde me een script met
een briefje: Haal de ingewanden eruit.
271
00:17:04,148 --> 00:17:09,111
We schrapten het liefdesverhaal
omdat dit een avonturenfilm was...
272
00:17:09,278 --> 00:17:12,907
over de haai, de badplaats,
en de jacht.
273
00:17:13,074 --> 00:17:17,370
De film werd veel meer
een verhaal over sheriff Brody...
274
00:17:17,870 --> 00:17:24,543
held tegen wil en dank, op de proef
gesteld door de elementen, de natuur.
275
00:17:24,710 --> 00:17:26,379
Dit is een witte haai.
276
00:17:26,545 --> 00:17:31,300
Elke expert weet dat hij dodelijk is.
Dit is een menseneter.
277
00:17:31,467 --> 00:17:34,804
De witte haai werd niet goed
begrepen door het publiek...
278
00:17:34,929 --> 00:17:36,514
toen de film uitkwam.
279
00:17:36,681 --> 00:17:39,100
Het werd een soort mythisch beest.
280
00:17:39,267 --> 00:17:44,772
We hebben hier te maken met
een perfecte motor, een vreetmachine.
281
00:17:44,939 --> 00:17:48,025
Ik heb nooit iets perfecters gezien
dan een witte haai.
282
00:17:48,150 --> 00:17:50,861
Wat opvalt als je
een witte haai ziet...
283
00:17:51,028 --> 00:17:54,490
is niet alleen z'n lengte,
maar ook z'n omvang.
284
00:17:56,117 --> 00:17:59,036
Witte haaien horen tot
de meest epische rovers...
285
00:17:59,161 --> 00:18:00,955
die leven in het wild.
286
00:18:01,122 --> 00:18:02,872
Ze regeren op zo'n manier...
287
00:18:02,999 --> 00:18:07,169
dat ze de grootte bepalen
van alle populaties onder hen.
288
00:18:07,336 --> 00:18:09,630
En hoe heet deze haai?
289
00:18:09,797 --> 00:18:11,985
Carcharodon carcharias. Witte haai.
290
00:18:13,467 --> 00:18:15,886
De witte haai is een soort...
291
00:18:16,053 --> 00:18:20,474
die over de hele wereld
op talloze manieren is beschreven.
292
00:18:21,851 --> 00:18:26,647
Van mensenhaai
tot witpuntrifhaai tot witte haai.
293
00:18:28,566 --> 00:18:32,194
Ik weet nog dat ik de haai
in Jaws voor het eerst zag.
294
00:18:32,361 --> 00:18:35,781
Ik stond versteld van
hoe realistisch hij eruitzag.
295
00:18:35,948 --> 00:18:37,698
Hoe indrukwekkend hij was...
296
00:18:37,825 --> 00:18:41,621
en hoezeer hij leek
op een echte witte haai.
297
00:18:43,205 --> 00:18:47,268
Dit dier ziet er even goed uit
als alles wat tegenwoordig uitkomt.
298
00:18:47,418 --> 00:18:51,339
Zo mogelijk beter, met bijna
alleen maar praktische effecten.
299
00:18:54,634 --> 00:18:57,053
Joe, vertel eens, waar zijn we?
300
00:18:57,762 --> 00:19:03,392
Dit is wat ik de kunstafdeling noem.
Dit is m'n thuisbasis.
301
00:19:09,899 --> 00:19:15,738
Dit zijn concept-schetsen die ik
maakte voordat het script af was.
302
00:19:16,906 --> 00:19:21,619
David Brown belde me en zei:
Joe, we denken dat Jaws...
303
00:19:21,786 --> 00:19:23,536
een goede film kan worden...
304
00:19:23,663 --> 00:19:26,851
als we de activiteit van de haai
kunnen illustreren.
305
00:19:27,958 --> 00:19:33,422
Hij zei: Geef me wat illustraties
van de activiteit van de haai.
306
00:19:33,589 --> 00:19:37,885
Ik maakte deze zoals het beschreven
wordt in de proefdrukken.
307
00:19:39,178 --> 00:19:42,890
Joe Alves ontwierp
tekeningen van een haai...
308
00:19:43,057 --> 00:19:45,434
en hing die aan de muur
in het kantoor.
309
00:19:45,601 --> 00:19:51,190
Hij tekende een haai van vijf meter
en een haai van acht meter.
310
00:19:51,357 --> 00:19:56,404
En een haai van tien meter.
Tekeningen op ware grootte.
311
00:19:56,570 --> 00:20:00,032
We moesten evalueren
welke we zouden bouwen.
312
00:20:00,199 --> 00:20:03,387
Ik vond de haai van vijf meter
niet zo intimiderend.
313
00:20:03,536 --> 00:20:08,582
Maar de haai van tien meter lang
was niet realistisch.
314
00:20:08,749 --> 00:20:13,170
Die zou het genre van de film
hebben veranderd in sciencefiction.
315
00:20:13,337 --> 00:20:17,425
De haai van acht meter lang
vond ik precies goed voor Jaws.
316
00:20:19,135 --> 00:20:24,515
Op 1 oktober 1973 had
Marshall Green een vergadering.
317
00:20:24,682 --> 00:20:27,393
Hij was hoofd productie bij Universal.
318
00:20:27,560 --> 00:20:32,273
Hij zei: Joe, kun je de haai maken?
- Ik zei: Ik kan het proberen.
319
00:20:32,440 --> 00:20:34,775
Hij zei: Zoek iemand die het kan doen.
320
00:20:34,900 --> 00:20:39,280
Iemand beval Bob Mattey aan.
Ik vond Bob en stelde een team samen.
321
00:20:39,447 --> 00:20:41,949
Dit is het team dat de haai maakt.
- Proost.
322
00:20:42,074 --> 00:20:44,618
Bob en Whitey.
- Juist.
323
00:20:44,785 --> 00:20:47,098
Whitey kijkt niet graag in de camera.
324
00:20:47,246 --> 00:20:49,665
Hij is een beetje verlegen.
- Dat klopt.
325
00:20:49,790 --> 00:20:52,960
We poseren alleen voor Steve.
Anders nooit.
326
00:20:53,127 --> 00:20:56,130
We waren met z'n zevenen.
The Magnificent Seven.
327
00:20:56,297 --> 00:20:59,675
Joe Alves, de...
- Ja.
328
00:20:59,842 --> 00:21:01,405
We gingen de haai bouwen.
329
00:21:04,054 --> 00:21:07,767
Bob Mattey kwam terug uit z'n pensioen
om dat beest te maken.
330
00:21:07,892 --> 00:21:10,603
De witte haai in z'n vele gedaantes.
331
00:21:10,978 --> 00:21:17,693
De ene haai ging van links naar rechts
en de andere van rechts naar links.
332
00:21:17,860 --> 00:21:23,616
En eentje op een grote kraan.
We moesten dus drie haaien bouwen.
333
00:21:25,284 --> 00:21:28,120
Er kwam een schuur
in de San Fernando Valley.
334
00:21:28,287 --> 00:21:32,166
Alsof je de Apollo bouwt.
Een nieuwe uitvinding.
335
00:21:32,333 --> 00:21:35,711
Bob Mattey had het in zich
om dat te doen.
336
00:21:35,878 --> 00:21:39,256
Hij had ook andere
geweldige dingen gebouwd...
337
00:21:39,590 --> 00:21:42,965
zoals de reuzeninktvis
in 20,000 Leagues Under the Sea.
338
00:21:43,344 --> 00:21:47,681
Hij wist hoe hij die moest bouwen.
Dus in theorie zou het werken.
339
00:21:47,848 --> 00:21:51,602
Ik wilde de haai noemen
naar m'n advocaat, Bruce Ramer.
340
00:21:51,769 --> 00:21:53,854
Dus ik noemde de haai Bruce.
341
00:21:54,021 --> 00:21:56,941
In de haaienschuur,
waar Whitey en Bob Mattey...
342
00:21:57,066 --> 00:21:59,902
werkten, begonnen ze
de haai Bruce te noemen.
343
00:22:00,069 --> 00:22:02,822
Later vergat iedereen
waarom hij Bruce heette.
344
00:22:02,947 --> 00:22:05,115
Z'n naam was gewoon Bruce.
345
00:22:05,282 --> 00:22:06,682
De film kwam uit...
346
00:22:06,826 --> 00:22:11,622
toen ik mezelf leerde hoe
visuele en mechanische effecten...
347
00:22:11,789 --> 00:22:15,251
en make-up-effecten werkten.
Net als Bruce in Jaws...
348
00:22:15,417 --> 00:22:18,917
want ik wilde een carrière
in die wereld. Ik hield ervan.
349
00:22:19,755 --> 00:22:22,633
Als maker van animatronics
en poppen...
350
00:22:22,800 --> 00:22:25,678
is het werken op die schaal
met hydraulische...
351
00:22:25,845 --> 00:22:30,891
en zeer krachtige machines
echt heel bijzonder.
352
00:22:32,184 --> 00:22:35,187
Ik heb veel onderzoek
gedaan naar haaien...
353
00:22:35,354 --> 00:22:38,774
en sprak met Ron en Valerie Taylor.
354
00:22:38,941 --> 00:22:42,611
Ik kende de Taylors van hun
documentaire Blue Water, White Death.
355
00:22:42,736 --> 00:22:45,072
Ik wilde hun goedkeuring
voor deze film.
356
00:22:45,197 --> 00:22:48,033
Ik wilde ook dat ze
meewerkten aan de film.
357
00:22:48,200 --> 00:22:52,037
Ik vroeg of we beelden van een
echte witte haai konden krijgen...
358
00:22:52,162 --> 00:22:56,750
in combinatie met de mechanische haai.
En ze zeiden: Dat kan.
359
00:22:56,917 --> 00:22:59,628
'In het Groot Barrièrerif
bij Australië...
360
00:22:59,795 --> 00:23:02,047
maken we
de beelden die je nodig hebt.'
361
00:23:02,172 --> 00:23:06,635
Valerie en ik moesten beelden maken
die in het script zouden passen.
362
00:23:06,802 --> 00:23:11,682
Hij realiseerde zich op dat moment
dat de mogelijkheid bestond...
363
00:23:11,849 --> 00:23:14,894
dat hij moest werken rond
de beelden die wij hadden...
364
00:23:15,019 --> 00:23:20,482
want een wild dier doet
nu eenmaal niet precies wat jij wilt.
365
00:23:22,568 --> 00:23:24,069
Terug op het terrein...
366
00:23:24,236 --> 00:23:28,111
zei de studio dat de opnamen
de volgende maand zouden beginnen.
367
00:23:28,240 --> 00:23:32,745
Ik zei: Wacht, ik heb toch
anderhalf jaar om de haai te bouwen?
368
00:23:32,912 --> 00:23:34,496
'Nee, dat heb je niet.'
369
00:23:34,663 --> 00:23:37,249
'We gaan filmen,
want het boek is populair.'
370
00:23:37,374 --> 00:23:38,876
Ze geven alleen om geld.
371
00:23:39,043 --> 00:23:42,713
Ze weten niet wat we doen,
hoe ingewikkeld dat is.
372
00:23:42,880 --> 00:23:47,259
Steven kreeg ze zover
om alles uit te stellen tot mei.
373
00:23:47,426 --> 00:23:50,512
Ik ging erheen met
John Milius en George Lucas.
374
00:23:50,679 --> 00:23:56,310
John stak z'n hoofd in de haai
en zei: Doe de kaken dicht.
375
00:23:56,477 --> 00:23:59,480
Ik schreeuwde: Niet doen.
John, kom uit die haai.
376
00:24:00,898 --> 00:24:03,108
We gingen Steven bezoeken.
377
00:24:03,275 --> 00:24:07,529
Hij liet ons de constructie van
de haai zien. Die was indrukwekkend.
378
00:24:07,696 --> 00:24:09,406
Dus ik had er vertrouwen in.
379
00:24:09,531 --> 00:24:12,534
Het was duidelijk
dat het een succes zou worden.
380
00:24:12,701 --> 00:24:13,911
George zag de haai...
381
00:24:14,078 --> 00:24:17,122
en zei: Dit wordt de meest
succesvolle film ooit.
382
00:24:17,289 --> 00:24:20,209
Ik keek naar George en dacht:
Het zal wel.
383
00:24:20,376 --> 00:24:21,776
Ik geloofde het niet.
384
00:24:22,962 --> 00:24:25,756
We hadden pas op het laatste moment...
385
00:24:25,923 --> 00:24:30,427
een script dat ieders
goedkeuring kon wegdragen.
386
00:24:30,594 --> 00:24:35,641
En de studio wilde dat we doorgingen
voor er een staking kwam.
387
00:24:35,808 --> 00:24:40,604
Dus we werden gedwongen om
op locatie te beginnen met filmen.
388
00:24:40,771 --> 00:24:44,608
En hij had ernstige bedenkingen
of dat wel goed was.
389
00:24:46,193 --> 00:24:51,323
We waren in het begin
niet goed voorbereid.
390
00:24:53,742 --> 00:24:57,121
In de eerste beelden
van de film ben je een haai.
391
00:24:57,287 --> 00:25:01,667
Je bent aan het jagen. Dat laat zien
wat er mogelijk is op filmgebied.
392
00:25:01,834 --> 00:25:04,920
Dus m'n favoriete scène
van de film is de opening.
393
00:25:08,257 --> 00:25:14,179
De opening is sensationeel.
Dan zit je er meteen helemaal in.
394
00:25:14,346 --> 00:25:17,016
Waar gaan we heen?
- Zwemmen.
395
00:25:17,182 --> 00:25:20,561
De opening van een film
is belangrijk.
396
00:25:20,728 --> 00:25:24,106
Als de opening niet goed is,
doet de rest er niet toe.
397
00:25:24,273 --> 00:25:29,778
De opening van Jaws is misschien wel
de meest gewelddadige scène.
398
00:25:29,945 --> 00:25:34,450
Maar het is ook een scène
waarin je het monster niet ziet.
399
00:25:41,040 --> 00:25:46,795
In het originele script van Peter
Benchley lieten we de haai wél zien.
400
00:25:46,962 --> 00:25:48,881
Maar de haai werd gerepareerd.
401
00:25:50,340 --> 00:25:52,718
En toen besefte ik
dat het enger was...
402
00:25:52,885 --> 00:25:56,055
zonder de haai dan met de haai.
403
00:25:56,221 --> 00:26:00,517
Ik vergelijk m'n scène in Jaws
altijd met die in Psycho.
404
00:26:00,684 --> 00:26:02,811
De vrouw in de douche.
405
00:26:02,978 --> 00:26:07,566
Want het is iets angstaanjagends
dat uit het niets komt.
406
00:26:07,733 --> 00:26:11,320
Wat die scène zo eng maakte,
was het feit...
407
00:26:11,487 --> 00:26:14,948
dat je wist wat daar was
en wat er gebeurde...
408
00:26:15,115 --> 00:26:16,515
maar je zag het niet.
409
00:26:17,701 --> 00:26:20,788
De filmmaker die me
het meest beïnvloedde...
410
00:26:20,954 --> 00:26:23,999
bij het maken van Jaws,
was Alfred Hitchcock.
411
00:26:24,166 --> 00:26:27,291
Wat Hitchcock kon doen
met de kracht van suggestie.
412
00:26:27,419 --> 00:26:31,965
Ik dacht, als ik daar maar
een beetje van kan gebruiken...
413
00:26:32,132 --> 00:26:36,637
kan ik Jaws maken als
een soort eerbetoon aan Hitch.
414
00:26:37,805 --> 00:26:41,809
De vraag bij Jaws is:
Hoe groot is die haai?
415
00:26:41,975 --> 00:26:44,603
Hoe ziet die vis er echt uit?
416
00:26:44,770 --> 00:26:49,274
Gedurende de film geeft hij ons
daar gaandeweg een idee van.
417
00:26:51,443 --> 00:26:54,905
Toen we die scène opnamen,
droeg ze een harnas...
418
00:26:55,072 --> 00:27:00,494
dus we hadden een lijn
van vijf mensen aan een touw...
419
00:27:00,661 --> 00:27:02,371
en vijf aan een ander touw.
420
00:27:04,581 --> 00:27:07,793
Ik wilde dit effect,
dat ze heen en weer ging.
421
00:27:09,837 --> 00:27:11,463
Het leek me veel enger...
422
00:27:11,630 --> 00:27:16,385
als we de kracht zien waarmee
de haai haar door het water sleept.
423
00:27:16,552 --> 00:27:18,595
Ik vergeet nooit de openingsscène...
424
00:27:18,720 --> 00:27:21,974
waarin ze meedogenloos
door de oceaan wordt gesleept...
425
00:27:22,099 --> 00:27:26,186
en de cameraperspectieven,
hoe ze van ons wordt weggetrokken...
426
00:27:26,353 --> 00:27:29,648
machteloos tegen
de dreiging onder het oppervlak.
427
00:27:29,815 --> 00:27:33,902
Als ze dat al doen
na drie minuten in de film...
428
00:27:34,069 --> 00:27:37,406
waartoe zijn ze dan nog meer bereid?
429
00:27:37,573 --> 00:27:43,829
Help me alsjeblieft.
Iemand moet me helpen.
430
00:27:43,996 --> 00:27:48,417
HET WATER IS WEER RUSTIG...
431
00:28:00,304 --> 00:28:04,850
Martha's Vineyard, Massachusetts,
een eiland voor de kust...
432
00:28:05,017 --> 00:28:11,440
mooi en pittoresk, zal dienst doen
als het fictieve stadje Amity.
433
00:28:14,359 --> 00:28:17,571
Koos de artdirector
voor Martha's Vineyard?
434
00:28:17,738 --> 00:28:20,949
De artdirector heeft
de hele oostkust bekeken.
435
00:28:22,659 --> 00:28:25,120
Ik had gehoord
over Martha's Vineyard...
436
00:28:25,287 --> 00:28:29,666
als een kleine zomergemeenschap
die in deze film zou passen...
437
00:28:29,833 --> 00:28:31,293
en stuurde hem erheen.
438
00:28:32,836 --> 00:28:38,258
Ik had een baai nodig met een diepte
van acht meter en getijden.
439
00:28:38,425 --> 00:28:40,636
Ik had een kaart van New England...
440
00:28:40,802 --> 00:28:44,723
en ik ging door al die
verschillende dorpjes.
441
00:28:44,890 --> 00:28:47,184
Ik zag een boot
naar Martha's Vineyard.
442
00:28:47,309 --> 00:28:53,815
Ik ging er op 17 januari heen.
En het water was maar acht meter diep.
443
00:28:53,982 --> 00:28:59,988
En er waren getijden.
Ik dacht: Dit wordt een succes.
444
00:29:01,448 --> 00:29:04,201
Martha's Vineyard is een eiland.
445
00:29:04,326 --> 00:29:08,014
Het is een klein stukje land
voor de kust van Massachusetts.
446
00:29:08,413 --> 00:29:12,960
Het is een prachtig stuk land
en een zomerresort.
447
00:29:14,920 --> 00:29:18,507
Ik ben veel in Martha's Vineyard
geweest en de niet-acteurs...
448
00:29:18,632 --> 00:29:24,429
die hij gebruikt, tonen echt de geest
van deze idyllische, veilige plek...
449
00:29:24,596 --> 00:29:26,096
die ook wat bohemien is.
450
00:29:26,223 --> 00:29:29,851
Zelfs nu voelt het nog als
een tijdcapsule uit de jaren 70.
451
00:29:30,018 --> 00:29:35,941
En dat helpt allemaal, want dat
maakt de wereld juist authentiek.
452
00:29:36,108 --> 00:29:39,528
Wees alsjeblieft voorzichtig, oké?
453
00:29:39,695 --> 00:29:42,155
In deze stad? Hoi daar.
- Hoi, pap.
454
00:29:42,322 --> 00:29:44,822
Filmen in Martha's Vineyard
was heerlijk.
455
00:29:44,950 --> 00:29:47,202
Ik heb ervan genoten.
Het was geweldig.
456
00:29:47,327 --> 00:29:52,124
Ik had nog nooit op locatie gewerkt,
alleen voor tv-opnames.
457
00:29:52,290 --> 00:29:56,461
Maar nooit voor een film.
Ik kwam daar helemaal tot leven.
458
00:29:57,546 --> 00:29:59,671
Deze plek betekent veel voor Jaws.
459
00:30:00,007 --> 00:30:04,052
Want er zitten maar acht mensen
uit Hollywood in deze film.
460
00:30:04,386 --> 00:30:07,806
Roy Scheider, Richard Dreyfuss,
Robert Shaw, Lorraine Gary...
461
00:30:07,931 --> 00:30:12,060
Murray Hamilton, Teddy Grossman,
Susan Backlinie en Carl Gottlieb.
462
00:30:12,352 --> 00:30:15,522
Verder zie je alleen mensen
uit Martha's Vineyard.
463
00:30:15,689 --> 00:30:20,235
Een haaienaanval op South Beach.
Fataal. Het strand moet dicht.
464
00:30:20,402 --> 00:30:25,741
Ik las over de opnamen van Jaws
jij in de krant van Vineyard.
465
00:30:25,907 --> 00:30:28,910
Ik belde m'n agent
en hij regelde een afspraak.
466
00:30:29,077 --> 00:30:31,246
Ik vloog naar Boston en sprak Steven.
467
00:30:31,371 --> 00:30:37,794
Hij wist dat ik van het eiland kwam,
en hij wilde een echt eilandgevoel.
468
00:30:37,961 --> 00:30:41,006
Ik had geluk dat ik mee mocht doen.
469
00:30:41,173 --> 00:30:43,550
Jullie zijn hier geboren?
- Ik kom van hier.
470
00:30:43,675 --> 00:30:47,304
Toen we Jaws deden,
was ik 19 geworden in januari.
471
00:30:47,471 --> 00:30:50,766
Ze wilden me in een spijkerbroek
met wijde pijpen hijsen...
472
00:30:50,891 --> 00:30:53,685
en de bovenkant
van een vakbondspak...
473
00:30:53,852 --> 00:30:55,437
tie-dyed in een roze kleur.
474
00:30:55,562 --> 00:30:59,483
Maar ik zei:
Zoiets zou ik nooit dragen.
475
00:30:59,649 --> 00:31:01,860
Toen zeiden ze:
Neem eigen kleding mee.
476
00:31:01,985 --> 00:31:08,075
Een kaki broek, Oxford-shirt,
en dit is de sweater die ik droeg.
477
00:31:08,241 --> 00:31:11,620
Hou hem even voor je.
- Dat zal ik doen.
478
00:31:11,787 --> 00:31:14,915
Wauw. Het beste nieuws is
dat hij nog past.
479
00:31:15,082 --> 00:31:16,958
Dat is zo. Geweldig, hè?
480
00:31:17,125 --> 00:31:20,295
Ik had succes met het casten
van Sugarland Express...
481
00:31:20,420 --> 00:31:22,756
met casting director Shari Rhodes.
482
00:31:22,923 --> 00:31:26,134
En we hadden veel succes
met echte mensen.
483
00:31:26,301 --> 00:31:28,011
Heb je ooit vastgezeten?
484
00:31:28,178 --> 00:31:30,097
Shari deed de casting van Jaws.
485
00:31:30,222 --> 00:31:35,227
Ik wilde mensen uit Martha's Vineyard
of zelfs uit Boston in deze film.
486
00:31:35,393 --> 00:31:39,731
Shari Rhodes deed het geweldig
door mensen te casten...
487
00:31:39,898 --> 00:31:43,693
die eruitzagen en deden
alsof ze zo van de straat kwamen.
488
00:31:43,860 --> 00:31:46,738
Wat voor haai?
- Een tijgerhaai.
489
00:31:46,905 --> 00:31:48,490
Wat zeg je?
490
00:31:48,657 --> 00:31:50,909
Ze leerde daar mensen kennen.
491
00:31:51,076 --> 00:31:55,872
Ik heb me net ingesmeerd
en wil lekker in de zon liggen.
492
00:31:56,039 --> 00:32:00,585
Maar niemand gaat zwemmen.
Ga alsjeblieft het water in.
493
00:32:00,752 --> 00:32:06,216
Al die mensen bij die vergadering
in de stad zijn écht.
494
00:32:06,383 --> 00:32:11,012
Is die premie van 3000 dollar
contant of per cheque?
495
00:32:11,179 --> 00:32:14,641
Ik vind dat niet grappig.
Het is echt niet grappig.
496
00:32:14,808 --> 00:32:18,645
Het geeft de hele film
een soort documentaire-gevoel.
497
00:32:18,812 --> 00:32:22,774
Hallo.
- Ook hallo, jongeman. Hoe gaat het?
498
00:32:22,941 --> 00:32:24,379
Dit is Craig Kingsbury.
499
00:32:24,526 --> 00:32:27,988
Mensen op het eiland vinden hem
een echt eilandfiguur.
500
00:32:28,155 --> 00:32:32,576
Het is één grote familie.
Je hoort wat er gebeurt in Edgartown.
501
00:32:32,742 --> 00:32:37,289
Er wordt gelachen en plezier gemaakt
en er zijn familieruzies en zo.
502
00:32:37,455 --> 00:32:38,623
Maar ze komen eruit.
503
00:32:38,790 --> 00:32:42,502
Gebeuren er ook serieuze dingen?
- Nee, hier niet.
504
00:32:42,669 --> 00:32:45,213
Kingsbury improviseerde
alles wat hij zei.
505
00:32:45,338 --> 00:32:48,963
Het is Craig die je hoort.
We schreven geen tekst voor hem.
506
00:32:49,092 --> 00:32:53,388
Het wordt leuk als we die
kribbige rotzakken te pakken krijgen.
507
00:32:53,555 --> 00:32:59,728
Ze wensen dat hun vaders hun moeders
nooit zagen als we ze eenmaal hebben.
508
00:32:59,978 --> 00:33:02,856
Elk personage
heeft z'n eigen verhaal...
509
00:33:03,023 --> 00:33:06,026
zodat ze je interesse opwekken
als ze verschijnen.
510
00:33:06,151 --> 00:33:09,696
En zodat je ze mist
als ze uit beeld verdwijnen.
511
00:33:09,863 --> 00:33:13,700
Jaws is meer een mensenfilm
dan een haaienfilm.
512
00:33:13,867 --> 00:33:17,621
Zonder die mensen
zou je niks om die haai geven.
513
00:33:22,042 --> 00:33:25,921
Een van onze locaties
in Oak Bluffs op Martha's Vineyard.
514
00:33:26,087 --> 00:33:28,882
Dit is een van onze
vier winkels in de stad.
515
00:33:29,049 --> 00:33:34,054
Een van de plekken waar we
de herinnering aan Jaws levend houden.
516
00:33:34,221 --> 00:33:36,765
Todd Rebello.
M'n broer speelde Michael Brody.
517
00:33:36,890 --> 00:33:38,141
Hij was Chris Rebello.
518
00:33:38,308 --> 00:33:41,621
Mam, ik heb een snee.
Ik ben gebeten door een vampier.
519
00:33:41,770 --> 00:33:46,149
Ik weet nog dat hij zei:
Ik ben gebeten door een vampier.
520
00:33:46,316 --> 00:33:50,237
We waren in de voortuin.
M'n broer, ik en Steven.
521
00:33:50,403 --> 00:33:53,448
Hij stelde ons
de ene vraag na de andere.
522
00:33:53,615 --> 00:33:58,995
Hij leek toen echt jong.
Hij had je oudere broer kunnen zijn.
523
00:33:59,162 --> 00:34:00,664
Dat is voor oude vrouwen.
524
00:34:00,789 --> 00:34:04,292
Ja, dat weet ik, maar doe het
voor de oude mannen.
525
00:34:04,459 --> 00:34:07,754
M'n broer stierf op z'n 37e.
Hij had drie kinderen.
526
00:34:07,921 --> 00:34:12,926
Als ik wat kan doen om z'n herinnering
levend te houden, dan doe ik dat.
527
00:34:17,013 --> 00:34:20,684
Na een paar dagen
op de set met m'n kinderen...
528
00:34:20,850 --> 00:34:26,398
werd me gevraagd om daar
voor de kinderen te zorgen.
529
00:34:26,564 --> 00:34:30,777
Ik stond meestal op de achtergrond
en had m'n camera bij me.
530
00:34:30,944 --> 00:34:34,239
Dat was nog in de tijd van Super 8.
531
00:34:35,782 --> 00:34:39,953
Ik was blij dat de plaatselijke
bevolking hieraan meewerkte.
532
00:34:40,120 --> 00:34:45,709
Jaren later spraken we er nog over.
Nu nog steeds, met Jeff Voorhees...
533
00:34:45,875 --> 00:34:48,712
het jongetje dat wordt
opgegeten door de haai.
534
00:34:48,878 --> 00:34:51,256
Ik pak m'n vlot
en ga het water weer op.
535
00:34:51,381 --> 00:34:53,216
Laat me je vingers zien.
536
00:34:54,301 --> 00:34:58,471
Alex Kintner, ze worden al week.
- Ik wil nog even in het water.
537
00:34:58,638 --> 00:35:01,433
Nog tien minuten.
- Bedankt.
538
00:35:01,600 --> 00:35:05,979
Dit is hier in mei gefilmd.
Dat was de scène waar ik in zat.
539
00:35:06,146 --> 00:35:10,150
Als je het water in New England kent,
bij Martha's Vineyard...
540
00:35:10,317 --> 00:35:14,195
Ik zwem hier pas in juli.
Het water is ijskoud in mei.
541
00:35:14,362 --> 00:35:19,284
Ze vroegen of ik bang was voor
de haai. Nee, om te bevriezen.
542
00:35:22,078 --> 00:35:27,459
De scène met Kintner is een mooi
voorbeeld van Spielbergs gave.
543
00:35:27,626 --> 00:35:33,465
Bij elke keuze die hij maakt, gaat het
om de spanning en de paranoia...
544
00:35:33,632 --> 00:35:36,051
en dat je niet weet
waar je moet kijken.
545
00:35:36,176 --> 00:35:40,388
De spanning die hij in deze scène
weet op te bouwen...
546
00:35:40,555 --> 00:35:43,516
is zo intens, zo naadloos en foutloos.
547
00:35:45,560 --> 00:35:49,731
Die scène heeft de wipes,
en de split diopter.
548
00:35:49,898 --> 00:35:54,319
En als het erop aankomt,
die push en pull-zoom van Hitchcock.
549
00:35:54,486 --> 00:36:00,992
Hij neemt het publiek mee in het
perfecte tempo, en dan gebeurt het.
550
00:36:06,247 --> 00:36:12,379
Dit alles is bedoeld om de kijker
te laten ervaren wat Brody ervaart.
551
00:36:12,545 --> 00:36:17,300
Hij was op het strand die dag
toen dat vreselijke gebeurde.
552
00:36:17,467 --> 00:36:21,179
Ga het water uit.
- Haal iedereen eruit. Ga eruit.
553
00:36:21,346 --> 00:36:26,810
In die tijd dacht ik niet aan cinema.
Ik dacht aan shots.
554
00:36:26,976 --> 00:36:28,687
Aan close-ups en wijde shots.
555
00:36:28,812 --> 00:36:32,440
Laat de kijker de omgeving zien
zodat hij niet verdwaalt.
556
00:36:32,607 --> 00:36:36,152
Bij de eerste opnames
gebruikten ze een paspop.
557
00:36:36,319 --> 00:36:42,325
Ze zetten hem op een vlot
en een mechanische haai bijt die pop.
558
00:36:44,828 --> 00:36:48,456
Er was een grote ton, net onder
het wateroppervlak, vol bloed.
559
00:36:48,581 --> 00:36:51,960
Hij zei tegen me:
Vaar met je vlot naar dat vat.
560
00:36:52,127 --> 00:36:56,214
En opeens schoot het bloed
omhoog als een raket.
561
00:36:56,381 --> 00:36:58,258
Je ziet me op en neer gaan.
562
00:36:58,425 --> 00:37:00,802
Twee mannen tilden me
in en uit het water.
563
00:37:00,927 --> 00:37:02,512
Ze geven je snel lucht.
564
00:37:04,639 --> 00:37:05,682
Arme Jeff.
565
00:37:05,849 --> 00:37:10,520
Hij kwam uit het water
en haalde dat spul uit z'n ogen.
566
00:37:10,687 --> 00:37:12,439
Alex?
567
00:37:12,605 --> 00:37:15,817
Hij deed het nog een keer
en het werkte prima.
568
00:37:20,822 --> 00:37:24,367
Het komt niet vaak voor,
maar het gebeurt wel.
569
00:37:24,534 --> 00:37:29,581
Een haai wordt aangetrokken door
het gespat als mensen gaan zwemmen.
570
00:37:29,748 --> 00:37:31,148
Dat is onvermijdelijk.
571
00:37:31,291 --> 00:37:37,172
Die haaien leven gewoon in het water.
Wij dringen hun leefomgeving binnen.
572
00:37:37,338 --> 00:37:41,134
Elke keer als we het water in gaan,
nemen we een risico.
573
00:37:41,301 --> 00:37:43,636
Een haai kan iets alleen proeven...
574
00:37:43,803 --> 00:37:46,765
of weten wat iets is,
door erin te bijten.
575
00:37:46,931 --> 00:37:50,560
Zo beslissen ze of dat is
wat ze gaan eten of niet.
576
00:37:50,727 --> 00:37:52,145
En in veel gevallen...
577
00:37:52,312 --> 00:37:54,814
keuren ze het niet goed
en zwemmen ze weg.
578
00:37:54,939 --> 00:37:57,692
Er was een dodelijke
haaienaanval bij Cape Cod.
579
00:37:57,817 --> 00:38:03,782
De eerste dodelijke haaienaanval
in Massachusetts sinds 1936.
580
00:38:03,948 --> 00:38:06,242
Toen boogieboarder Arthur Medici...
581
00:38:06,409 --> 00:38:09,287
werd gedood door
een witte haai bij Cape Cod...
582
00:38:09,454 --> 00:38:13,875
waar we research doen, had dat
een diepgaand effect, persoonlijk...
583
00:38:14,042 --> 00:38:16,461
En als gevolg daarvan
ook professioneel.
584
00:38:16,586 --> 00:38:20,340
Het eerste dodelijke ongeval
in ruim 80 jaar bij de Cape...
585
00:38:20,507 --> 00:38:23,051
en dat had impact
op de hele gemeenschap.
586
00:38:23,218 --> 00:38:27,847
Gaat u de stranden afsluiten?
- Ja, dat gaan we doen.
587
00:38:29,724 --> 00:38:32,393
Wij probeerden niets te verbergen.
588
00:38:32,560 --> 00:38:38,358
Er waren wel enkele strandbeheerders
die niet over haaien wilden praten.
589
00:38:38,525 --> 00:38:44,906
Het is psychologisch. Als je barracuda
roept, zegt iedereen: Hè, wat?
590
00:38:45,990 --> 00:38:52,622
Als je haai roept, zitten we
straks met paniek op 4 juli.
591
00:38:52,789 --> 00:38:55,875
Jaws kwam uit in een tijd,
zeker in de VS...
592
00:38:56,042 --> 00:39:02,924
maar ook wereldwijd, waarin
burgerlijke onrust net voorbij was.
593
00:39:03,091 --> 00:39:05,426
Dat tijdperk, begin jaren 70...
594
00:39:05,593 --> 00:39:10,515
sprak emotionele elementen aan
die ieder mens in zich heeft.
595
00:39:10,682 --> 00:39:16,104
Het ging over angst, gevaar, dingen
waar geen makkelijk antwoord op is.
596
00:39:16,271 --> 00:39:19,899
In de VS hadden we te maken met
de Vietnamoorlog en Watergate.
597
00:39:20,024 --> 00:39:23,528
Ik treed morgen om 12.00 uur
af als president.
598
00:39:23,695 --> 00:39:27,991
Het waren turbulente tijden
toen we de film maakten.
599
00:39:28,157 --> 00:39:31,661
Het idee van corrupte politici
die iets verbergen...
600
00:39:31,828 --> 00:39:34,289
voor de burgers was toen erg sterk.
601
00:39:34,455 --> 00:39:37,542
Murray Hamilton,
als een soort lokaal bestuurder...
602
00:39:37,667 --> 00:39:42,630
stond voor macht en commercie
boven veiligheid van mensen.
603
00:39:42,797 --> 00:39:44,197
Daar stond hij voor.
604
00:39:47,343 --> 00:39:52,056
U wist dat het gevaarlijk was,
maar u liet mensen toch zwemmen.
605
00:39:52,223 --> 00:39:55,518
De haai is niet eens
het grootste monster in de film.
606
00:39:55,685 --> 00:40:00,690
Het feit dat geld en opbrengsten
onder het oppervlak...
607
00:40:00,857 --> 00:40:04,235
waardevoller zijn dan
levens die op het spel staan...
608
00:40:04,402 --> 00:40:10,158
geldt tot op zekere hoogte nog altijd
in onze kapitalistische maatschappij.
609
00:40:10,325 --> 00:40:13,787
We gaan weer open. Het wordt
een van de beste zomers ooit.
610
00:40:13,912 --> 00:40:18,124
Sommige mensen vonden het boek goed,
anderen vonden het vreselijk.
611
00:40:18,291 --> 00:40:20,627
De stranden gaan dit weekend open.
612
00:40:20,793 --> 00:40:24,213
M'n favoriete recensie
is nooit geschreven.
613
00:40:24,380 --> 00:40:29,302
Frank Mankiewicz vroeg Fidel Castro
wat voor boeken hij las.
614
00:40:29,469 --> 00:40:33,556
Castro zei: Ik heb onlangs
het boek Tiburon gelezen.
615
00:40:33,723 --> 00:40:36,643
Mankiewicz vroeg:
Waarom Amerikaanse thrillers?
616
00:40:36,809 --> 00:40:40,230
Castro zei: Je zit fout.
Dit is geen Amerikaanse thriller.
617
00:40:40,355 --> 00:40:43,983
Het is een metafoor voor
de corruptie van het kapitalisme.
618
00:40:44,150 --> 00:40:46,778
Ik wilde dat Doubleday
daarmee adverteerde.
619
00:40:46,945 --> 00:40:48,613
Dan staat er dus:
620
00:40:48,780 --> 00:40:52,784
'Metafoor over de corruptie van
het kapitalisme - Fidel Castro.'
621
00:40:52,951 --> 00:40:55,954
Wie heeft er nu een citaat
van Fidel Castro?
622
00:40:56,120 --> 00:40:57,520
Ze wilden het niet.
623
00:40:58,581 --> 00:41:01,250
Er verscheen
een wolk aan de horizon...
624
00:41:01,417 --> 00:41:06,756
van deze mooie vakantieplaats.
In de vorm van een dodelijke haai.
625
00:41:06,923 --> 00:41:09,342
Ik was thuis en Jaws was op tv.
626
00:41:09,509 --> 00:41:12,261
M'n vader is nu al
bijna 20 jaar dood...
627
00:41:12,428 --> 00:41:14,889
en opeens hoorde ik
m'n vader praten.
628
00:41:15,056 --> 00:41:18,101
Ik draaide me om,
en het was de scène in Jaws...
629
00:41:18,267 --> 00:41:19,667
met de burgemeester.
630
00:41:19,894 --> 00:41:21,062
Achtergrondactie.
631
00:41:21,270 --> 00:41:24,357
Bij me is de burgemeester van Amity,
Lawrence Vaughn.
632
00:41:24,482 --> 00:41:28,236
Wat vindt u van de geruchten?
Oké, Murray, dat was het.
633
00:41:28,403 --> 00:41:29,946
Oké, cut.
634
00:41:30,113 --> 00:41:33,408
Het is geweldig dat we
hem zo weer kunnen zien.
635
00:41:33,574 --> 00:41:35,535
Dat is echt een geschenk.
636
00:41:35,702 --> 00:41:38,663
De stranden zijn open
en mensen vermaken zich.
637
00:41:38,830 --> 00:41:41,124
'Amity' betekent vriendschap.
638
00:41:41,290 --> 00:41:43,167
David, we hebben dit besproken.
639
00:41:43,292 --> 00:41:47,213
We waren bij de opnames van paniek
op het strand en vroegen ons af...
640
00:41:47,338 --> 00:41:50,925
wat er zou gebeuren
als er echt iets opdook...
641
00:41:51,092 --> 00:41:52,135
en mensen opat.
642
00:41:52,301 --> 00:41:57,223
De Cape Cod-radio meldde gisteravond
dat een witte haai was gesignaleerd...
643
00:41:57,390 --> 00:42:01,310
die zo dicht bij de kust zwom
dat een strandwacht hem zag.
644
00:42:01,477 --> 00:42:03,312
Dat bevestigt het idee...
645
00:42:03,479 --> 00:42:08,276
dat bij onze paniekscène inderdaad
een witte haai is opgedoken.
646
00:42:08,443 --> 00:42:11,904
Dat zou zorgen voor dubbele paniek,
of erger nog...
647
00:42:12,071 --> 00:42:14,616
acteurs zouden denken
dat het erbij hoorde.
648
00:42:14,741 --> 00:42:18,036
Dan kwam de zin uit Pearl Harbor:
Dit is geen oefening.
649
00:42:18,161 --> 00:42:20,163
U RIJDT EDGARTOWN BINNEN
650
00:42:25,376 --> 00:42:29,714
De brug is de mooiste plek,
en ook de leukste plek...
651
00:42:29,881 --> 00:42:32,800
want hoewel je niet
van de brug mag springen...
652
00:42:33,384 --> 00:42:36,137
springen 200 mensen per uur er vanaf.
653
00:42:37,680 --> 00:42:40,224
Ik ben niet van de brug
in Jaws gesprongen.
654
00:42:40,349 --> 00:42:43,478
Ik heb nog niet de moed verzameld
om dat te doen.
655
00:42:43,644 --> 00:42:47,607
Een haai. Ik zie een haai.
656
00:42:47,774 --> 00:42:50,359
Op die brug in Jaws
gebeurde het voor mij.
657
00:42:50,526 --> 00:42:56,491
Ik was een van de drie jongens
op de zeilboot in de riviermond.
658
00:42:56,657 --> 00:42:57,950
Maak dat touw nou los.
659
00:42:58,117 --> 00:42:59,994
Maak los.
- Het zit in de knoop.
660
00:43:00,119 --> 00:43:01,829
Melvin.
- Ik ben ermee bezig.
661
00:43:01,954 --> 00:43:04,704
M'n hoogtepunt was
de komst van m'n kinderen.
662
00:43:04,832 --> 00:43:07,293
Maar dit kwam denk ik op plek twee.
663
00:43:07,460 --> 00:43:09,003
Gaat het goed daar?
664
00:43:09,170 --> 00:43:11,255
Ik zou een slachtoffer spelen.
665
00:43:14,634 --> 00:43:17,095
Toen ik in de bek viel...
666
00:43:17,261 --> 00:43:21,766
ging de haaienkop open
door allerlei mechanismen erin.
667
00:43:21,933 --> 00:43:25,895
Dat shot werd gemaakt door mannen
in een schuit met air rams.
668
00:43:26,062 --> 00:43:30,900
Iedereen werkte aan de bek.
Eén man bewoog de kop heen en weer.
669
00:43:31,067 --> 00:43:36,155
Je denkt: Ga ik de bek van de haai in
en gaan die kaken dan dicht?
670
00:43:36,322 --> 00:43:39,760
Bob Mattey deed alle special effects
en hij is geweldig.
671
00:43:45,957 --> 00:43:48,126
Er zijn een paar scènes geschoten...
672
00:43:48,251 --> 00:43:51,671
waarin hij écht
op een witte haai lijkt...
673
00:43:51,838 --> 00:43:54,966
die ik in de huidige tijd
in m'n werk zou zien.
674
00:43:55,133 --> 00:43:57,301
Als de haai op z'n zij draait...
675
00:43:57,468 --> 00:44:02,890
zie je een zeer realistisch beeld
van een witte haai.
676
00:44:03,057 --> 00:44:04,267
Het moest echt zijn.
677
00:44:04,433 --> 00:44:07,246
Je moet zien wat er gebeurt
als een haai bijt.
678
00:44:09,021 --> 00:44:11,149
Ik moest het zo griezelig...
679
00:44:11,315 --> 00:44:14,527
en realistisch wreed
als mogelijk maken.
680
00:44:14,694 --> 00:44:16,094
Klapbord.
681
00:44:17,780 --> 00:44:19,365
Later in de montagekamer...
682
00:44:19,490 --> 00:44:22,326
kwam ik na een paar scènes
weer bij zinnen.
683
00:44:22,493 --> 00:44:26,706
Ik knipte er dingen uit
lang voordat de MPAA de film zag.
684
00:44:28,666 --> 00:44:31,961
Een goede horror
of een goede thriller...
685
00:44:32,128 --> 00:44:37,884
is de perfecte op maat gemaakte
nachtmerrie voor de hoofdpersoon.
686
00:44:38,050 --> 00:44:41,262
Als je het hebt over
de mystiek van Jaws...
687
00:44:41,637 --> 00:44:48,477
de haai komt steeds dichter bij iemand
die niet van water houdt.
688
00:44:48,895 --> 00:44:53,816
Er is een mystieke band tussen
held en monster, en dat voel je.
689
00:44:57,528 --> 00:45:00,740
We kunnen nu niet filmen. Wacht even.
- Wacht.
690
00:45:00,907 --> 00:45:04,619
Laat die boot het anker ophalen
en naar een andere plek gaan.
691
00:45:04,744 --> 00:45:09,749
Dit is m'n tweede dag op zee.
Ik heb nog 54 dagen te gaan.
692
00:45:09,916 --> 00:45:15,588
En als ik dit overleef,
zal ik veel geleerd hebben.
693
00:45:15,755 --> 00:45:20,051
Op zee filmen gaat twee keer
zo langzaam als op land.
694
00:45:20,218 --> 00:45:25,139
Toen ze het water op gingen,
hadden ze lokale boten nodig.
695
00:45:25,306 --> 00:45:26,974
Ik speelde m'n rol...
696
00:45:27,141 --> 00:45:30,561
en toen had ik het geluk
dat ik bij de zee-afdeling kwam.
697
00:45:30,686 --> 00:45:35,608
Toen zag ik pas echt wat er allemaal
achter de schermen gebeurde.
698
00:45:35,775 --> 00:45:40,905
Ze begonnen te filmen in mei
en dachten voor 4 juli klaar te zijn.
699
00:45:41,072 --> 00:45:45,868
Maar het schema begon uit te lopen
door waar ze mee te maken hadden.
700
00:45:46,035 --> 00:45:52,458
De maand augustus in 1974
was een dodenmars op het water.
701
00:45:52,625 --> 00:45:55,586
We waren 4,5 tot 5 maanden
op de oceaan...
702
00:45:55,753 --> 00:45:59,257
en iedereen was er echt
helemaal klaar mee.
703
00:45:59,423 --> 00:46:02,468
Het is niet de tijd die het kost
om een take te maken.
704
00:46:02,593 --> 00:46:06,889
Het is de tijd tussen de takes
die het langst duurt.
705
00:46:07,056 --> 00:46:10,393
Filmen op water
is niet twee keer zo moeilijk.
706
00:46:10,559 --> 00:46:12,934
Het wordt meteen
vijf keer zo moeilijk.
707
00:46:13,062 --> 00:46:15,648
Hij lacht als ik een waterfilm maak.
708
00:46:15,773 --> 00:46:19,211
'Weet je niet hoe zwaar dat is?'
En ik: Ja, dat weet ik.
709
00:46:19,694 --> 00:46:21,904
Het maken van Jaws was niet leuk.
710
00:46:22,113 --> 00:46:25,950
Het was heel zwaar
om echt de oceaan op te gaan...
711
00:46:26,117 --> 00:46:29,036
en heen en weer te slingeren
door golven en stromen.
712
00:46:29,161 --> 00:46:31,536
Nog één keer. De haai komt naar boven.
713
00:46:31,664 --> 00:46:34,500
Dan moeten we
de cameraboot verplaatsen...
714
00:46:34,709 --> 00:46:37,003
en dan is de schuit met elektra...
715
00:46:37,169 --> 00:46:40,131
waarop de generatoren draaien,
opeens te ver weg.
716
00:46:40,256 --> 00:46:43,506
En dan werkt de haai ook
80 procent van de tijd niet.
717
00:46:44,844 --> 00:46:48,097
De eerste fout was dat ze
hem voor zoet water maakten.
718
00:46:48,222 --> 00:46:50,975
Wat is het verschil?
- Elektrolyse.
719
00:46:51,142 --> 00:46:52,767
Ze bouwden de haai snel...
720
00:46:52,893 --> 00:46:55,646
en beseften toen
dat zout water alles wegvreet.
721
00:46:55,771 --> 00:46:59,984
Ze gingen de haai testen in water.
Er waren 20 boten met toeristen...
722
00:47:00,109 --> 00:47:02,611
die de haai aan het werk wilden zien.
723
00:47:02,778 --> 00:47:06,240
De haai lag op een groot platform
negen meter onder water.
724
00:47:06,365 --> 00:47:08,951
Met een hydraulische knop
en een hefboom...
725
00:47:09,076 --> 00:47:11,787
zou de haai met z'n kop
uit het water schieten.
726
00:47:11,912 --> 00:47:16,167
En dit is echt gebeurd. De haai
kwam eerst met z'n staart omhoog.
727
00:47:16,334 --> 00:47:21,630
De staart kwam eerst omhoog.
Het leek wel een maan van 8 meter.
728
00:47:22,048 --> 00:47:27,303
Soms gingen we naar het pakhuis
en zag je haaien op een rij liggen.
729
00:47:27,470 --> 00:47:29,805
Ze waren er voortdurend mee bezig.
730
00:47:31,182 --> 00:47:36,020
En soms ging je het water in
en zag je de haai gewoon instorten.
731
00:47:38,689 --> 00:47:42,943
Je dacht: U, mijn god,
zullen ze deze film ooit afmaken?
732
00:47:43,110 --> 00:47:46,530
Overal op het eiland
waren radiomicrofoons...
733
00:47:46,739 --> 00:47:51,035
en daar hoorde je altijd doorheen:
De haai werkt niet. Hij werkt niet.
734
00:47:51,160 --> 00:47:55,039
En op een dag hoorde je:
De haai werkt.
735
00:47:55,206 --> 00:48:00,586
'Ik herhaal, de haai werkt.
De boot zinkt. De boot zinkt.'
736
00:48:00,753 --> 00:48:02,463
En ik zat op die boot.
737
00:48:02,630 --> 00:48:03,672
Tijd.
738
00:48:03,839 --> 00:48:06,967
We trokken een van de vaten
weg van de boot.
739
00:48:07,134 --> 00:48:10,596
Maar de motorboot ging zo snel
dat de planken loskwamen...
740
00:48:10,721 --> 00:48:13,266
van de romp van de Orca.
Er liep water in...
741
00:48:13,391 --> 00:48:15,518
en de boot zonk in twee minuten.
742
00:48:15,684 --> 00:48:19,647
'Haal de acteurs van de boot.
Haal de acteurs van de boot.'
743
00:48:19,814 --> 00:48:22,692
John Carter, die een Oscar won
voor beste geluid...
744
00:48:22,817 --> 00:48:24,735
pakte de recorder, op de boot...
745
00:48:24,860 --> 00:48:28,447
hield hem boven z'n hoofd en zei:
Ik red eerst het geluid.
746
00:48:29,907 --> 00:48:33,452
Ik zie nog hoe John zonk
met die recorder boven z'n hoofd.
747
00:48:33,577 --> 00:48:36,247
Maanden later
dook hij op met een Oscar.
748
00:48:37,665 --> 00:48:39,667
Door de slechte omstandigheden...
749
00:48:39,792 --> 00:48:44,296
is ons schema uitgelopen en hebben we
hier 105 opnamedagen gehad.
750
00:48:44,463 --> 00:48:47,299
En we hadden er
maar 65 of 70 gepland.
751
00:48:47,466 --> 00:48:49,301
Wat doet dat met het budget?
752
00:48:49,468 --> 00:48:52,805
Dat is helaas zo'n
1,5 miljoen dollar gestegen.
753
00:48:52,972 --> 00:48:54,223
We zijn geen zeelui.
754
00:48:54,390 --> 00:48:57,643
We waren filmmakers
voor een filmmaatschappij...
755
00:48:57,810 --> 00:49:00,187
en we waren totaal uit ons element.
756
00:49:00,354 --> 00:49:05,693
Soms dacht ik bij het maken van Jaws
dat dit het laatste zou zijn...
757
00:49:05,860 --> 00:49:10,322
wat ik ooit zou maken en dat
niemand me meer zou aannemen.
758
00:49:10,489 --> 00:49:15,411
Het werd overal gemeld,
en als ik hem af en toe sprak...
759
00:49:15,578 --> 00:49:18,080
merkte ik dat hij het moeilijk had.
760
00:49:18,247 --> 00:49:22,877
Je bent een verhaal. Mensen in
de entertainmentindustrie praten...
761
00:49:23,043 --> 00:49:26,881
over de moeilijkheden
bij deze productie.
762
00:49:27,047 --> 00:49:31,177
De regisseur zei tegen de studio:
Ik krijg het niet op tijd af.
763
00:49:31,343 --> 00:49:35,306
Na zo'n 60 dagen liepen we al
20 dagen achter op schema.
764
00:49:35,473 --> 00:49:38,100
Een acteur uit Hollywood
kwam naar me toe...
765
00:49:38,225 --> 00:49:41,854
en zei: Iedereen zegt dat je
hierna geen werk meer krijgt...
766
00:49:41,979 --> 00:49:44,315
omdat je het budget hebt overschreden.
767
00:49:44,440 --> 00:49:48,319
Hij wist zeker dat ik nooit meer
zou werken, en zei dat gewoon.
768
00:49:48,486 --> 00:49:50,236
Erg gemeen om dat te zeggen.
769
00:49:51,864 --> 00:49:55,659
Ik was het vergeten toen ik
de week erna weer ging filmen.
770
00:49:55,826 --> 00:49:57,119
Het was ontmoedigend.
771
00:49:57,286 --> 00:50:01,540
En halverwege Jaws kon ik
nergens controle over garanderen.
772
00:50:03,584 --> 00:50:07,463
Op een bepaald moment
in de productie van deze film...
773
00:50:07,630 --> 00:50:09,840
werden er gesprekken gevoerd...
774
00:50:10,007 --> 00:50:16,514
over of het fysiek mogelijk is
om deze film te maken.
775
00:50:16,680 --> 00:50:20,893
Het budget was ver overschreden
qua opnamedagen en geld.
776
00:50:21,060 --> 00:50:25,481
Er heerste een sterk gevoel
dat de studio ons zou laten stoppen.
777
00:50:25,648 --> 00:50:28,818
Dat ze het genoeg vonden.
- Ik wilde zelf niet stoppen.
778
00:50:28,943 --> 00:50:31,445
Ik vreesde dat ik
ontslagen zou worden.
779
00:50:31,612 --> 00:50:34,156
Sid Sheinberg, die de studio runde...
780
00:50:34,323 --> 00:50:38,536
vloog naar Martha's Vineyard
om de schade op te nemen.
781
00:50:38,702 --> 00:50:42,248
Hij logeerde in Kelley House,
een hotel in Edgartown.
782
00:50:42,414 --> 00:50:44,667
Hij nam me mee achter het huis.
783
00:50:44,833 --> 00:50:49,171
We zaten samen op de grijze trap,
we zaten op dezelfde trede.
784
00:50:49,338 --> 00:50:53,884
Hij zei: Ik weet niet of het mogelijk
is om de film zo af te maken.
785
00:50:54,051 --> 00:50:55,636
'Wat denk jij ervan?'
786
00:50:55,803 --> 00:50:58,847
Ik zei: Ik wil hem afmaken.
Ik maak deze film af.
787
00:50:59,014 --> 00:51:02,685
's Avonds alleen weegt het zwaarder
dan tijdens een werkdag...
788
00:51:02,810 --> 00:51:05,646
als je bezig bent
een goede film te maken.
789
00:51:05,813 --> 00:51:08,649
Scorsese kwam
vanuit New York naar de set.
790
00:51:08,816 --> 00:51:12,361
Hij vloog naar Martha's Vineyard
en leefde daar met me mee.
791
00:51:12,486 --> 00:51:14,822
Dan voelden we ons samen ellendig.
792
00:51:14,989 --> 00:51:18,909
Je bijt veel op je nagels.
Komt dat door die geldproblemen?
793
00:51:19,076 --> 00:51:20,476
Ik rook en drink niet.
794
00:51:20,619 --> 00:51:23,914
Ik vroeg Steven: Wat deed je daar
om je te ontspannen?
795
00:51:24,039 --> 00:51:27,126
Als de haai niet instortte,
stortte je zelf wel in.
796
00:51:27,251 --> 00:51:30,254
Wat deed je om te relaxen
en stoom af te blazen?
797
00:51:30,421 --> 00:51:33,132
Hij zei: Ik ging vaak
naar de speelhal.
798
00:51:34,550 --> 00:51:36,010
Ik sprak m'n moeder vaak.
799
00:51:36,135 --> 00:51:41,307
Ik sprak met m'n moeder, zo van:
Mama, dit is echt onmogelijk. Help.
800
00:51:42,433 --> 00:51:48,647
Het is moeilijk om te lezen
hoe langzaam het allemaal ging.
801
00:51:48,814 --> 00:51:55,070
Maar ook fascinerend te zien hoe hij
herberekent, heropbouwt, herfilmt.
802
00:51:56,071 --> 00:51:58,657
Op de set kwam hij met ideeën...
803
00:51:58,824 --> 00:52:05,331
om de film steeds weer tot leven
te brengen zoals hij hem zag.
804
00:52:06,457 --> 00:52:11,337
Ik moet langzaam vooruit.
Kom zelf eens wat van dit aas...
805
00:52:13,380 --> 00:52:17,551
Toen de haai kwam en Brody
naar binnen ging, zei ik: Roy...
806
00:52:17,718 --> 00:52:21,639
je moet niet naar hem kijken.
Blijf kijken waar hij bovenkwam.
807
00:52:21,805 --> 00:52:26,226
Ga de cabine in en zeg:
Je hebt een grotere boot nodig.
808
00:52:26,393 --> 00:52:28,270
Je hebt een grotere boot nodig.
809
00:52:28,395 --> 00:52:32,149
Ik was verliefd op Brody
in die film. Hij was gebruind...
810
00:52:32,316 --> 00:52:35,069
je ziet die uitdrukking
op z'n gezicht...
811
00:52:35,235 --> 00:52:38,697
en dan komt hij omhoog
en komt z'n hoofd in beeld.
812
00:52:38,864 --> 00:52:42,993
En z'n sigaret is nat.
Dat shot zal ik nooit vergeten.
813
00:52:43,160 --> 00:52:47,098
Ik dacht: Hij is m'n droomman.
'Je hebt een grotere boot nodig.'
814
00:52:49,375 --> 00:52:52,086
Die zin die hij uitspreekt
is een vlag...
815
00:52:52,252 --> 00:52:55,714
die je kunt laten wapperen
na afloop van de film.
816
00:52:55,881 --> 00:52:59,760
Het is onmogelijk om
een tijdloze zin te schrijven.
817
00:52:59,927 --> 00:53:02,763
Je denkt niet:
Wat ik net heb geschreven...
818
00:53:02,930 --> 00:53:04,264
zal de tijd doorstaan.
819
00:53:04,431 --> 00:53:07,017
Het is de context.
Hoe ver zit je in de film?
820
00:53:07,142 --> 00:53:10,729
Hoe gespannen is het publiek?
En wat zal bevrijdend werken?
821
00:53:10,854 --> 00:53:13,857
Zelfs een zin die niet grappig is.
Toen Arnold zei:
822
00:53:13,982 --> 00:53:15,859
Ik kom terug.
823
00:53:16,026 --> 00:53:20,823
Ik hechtte er weinig waarde aan.
Maar het gaat erom dat het publiek...
824
00:53:20,989 --> 00:53:24,993
de grap inmiddels al kent,
dus ze gaan erin mee.
825
00:53:25,160 --> 00:53:27,121
Doe allebei je handschoenen aan.
826
00:53:27,246 --> 00:53:30,666
Toen Hooper, Brody en Quint
bij elkaar kwamen...
827
00:53:30,833 --> 00:53:34,878
met hun diverse achtergronden,
leidde dat tot veel improvisatie.
828
00:53:35,045 --> 00:53:36,505
Hé Quint, laat gaan.
829
00:53:36,672 --> 00:53:39,300
Hooper, in het lab
ben je misschien heel wat...
830
00:53:39,425 --> 00:53:42,678
maar hier niet. Kom hier
als je niet terug wilt zwemmen.
831
00:53:42,803 --> 00:53:44,305
De bandrecorder stond aan.
832
00:53:44,430 --> 00:53:47,057
Zo vonden we
een goede tekst van Dreyfuss...
833
00:53:47,182 --> 00:53:50,394
en een goede tekst van Robert Shaw.
Die schreven we op...
834
00:53:50,519 --> 00:53:52,438
en gebruikten we de volgende dag.
835
00:53:52,563 --> 00:53:56,191
We laten nog een boei zakken
om het aas te markeren.
836
00:53:56,358 --> 00:53:57,860
Zo werkten we vaker.
837
00:53:58,026 --> 00:54:02,364
Die hele scène waarin Dreyfuss
en Shaw elkaar uitdagen...
838
00:54:02,531 --> 00:54:07,578
waarin Quint een heel blik bier
leeg drinkt en het blik plet...
839
00:54:07,745 --> 00:54:13,876
en Dreyfuss vervolgens een
koffiebeker van piepschuim plet...
840
00:54:14,042 --> 00:54:18,005
die is ter plekke bedacht.
We bleven maar ideeën spuien.
841
00:54:18,172 --> 00:54:23,343
We waren daar met z'n drieën.
Scheider, Dreyfuss, ik en de haai.
842
00:54:23,510 --> 00:54:25,679
Ik ken nu elk detail van hun leven.
843
00:54:25,804 --> 00:54:29,308
Het is tot op zekere hoogte
erg saai geweest.
844
00:54:29,475 --> 00:54:31,894
Ze waren drie heel
verschillende mannen...
845
00:54:32,019 --> 00:54:34,688
in drie verschillende fases
van hun carrière.
846
00:54:34,813 --> 00:54:37,983
Maar een deel van de chemie...
847
00:54:38,150 --> 00:54:42,821
is dat ze een deel van zichzelf
in die rollen hebben gestopt.
848
00:54:42,988 --> 00:54:46,241
U komt uit de stad, Mr Hooper.
U telt alleen maar geld.
849
00:54:46,366 --> 00:54:50,829
Oké, ik heb hier geen zin in.
Dat gezwam van de arbeider als held.
850
00:54:50,996 --> 00:54:56,084
We waren erg competitief, en omdat
we alle drie wilden uitblinken...
851
00:54:56,251 --> 00:54:59,588
gingen we in de meeste scènes
tot het uiterste.
852
00:54:59,755 --> 00:55:03,342
Het was elke dag weer een uitdaging...
853
00:55:03,509 --> 00:55:05,969
om even goed
of beter te zijn dan de ander.
854
00:55:06,094 --> 00:55:09,306
Dat is ook precies wat er
in het verhaal gebeurt.
855
00:55:09,473 --> 00:55:11,308
En dat helpt de film natuurlijk.
856
00:55:11,433 --> 00:55:16,355
Ze hebben hier een soort apenkooi.
- Een anti-haaienkooi.
857
00:55:16,522 --> 00:55:23,237
Roberts schermutselingen met Richard
hielpen bij de chemie van de film.
858
00:55:23,403 --> 00:55:27,658
We pakken het alle drie anders aan.
Ik drink als ik me verveel.
859
00:55:28,784 --> 00:55:33,288
Roy doet oefeningen en ligt in de zon.
Scheider doet dat. En Dreyfuss praat.
860
00:55:33,413 --> 00:55:35,082
Dreyfuss praat gewoon.
861
00:55:35,249 --> 00:55:39,545
Het personage boeide me, zoals het
me voor de opnames werd uitgelegd.
862
00:55:40,671 --> 00:55:43,882
En wat gebeurde er
toen jullie gingen opnemen?
863
00:55:45,551 --> 00:55:47,051
Ik had een fout gemaakt.
864
00:55:47,177 --> 00:55:51,348
Richard daagde Robert uit
en Robert daagde Richard uit.
865
00:55:51,515 --> 00:55:53,203
Zit niet te spelen, Hooper.
866
00:55:53,350 --> 00:55:54,476
Ze sparden samen.
867
00:55:54,643 --> 00:55:59,022
Hooper? Vol gas.
- Ik hoef dit niet langer te pikken.
868
00:55:59,189 --> 00:56:01,316
Maar achteraf bleek het...
869
00:56:01,483 --> 00:56:06,446
speels geplaag te zijn dat uniek was
in hun persoonlijke relaties.
870
00:56:06,613 --> 00:56:12,494
Robert was een van de krachtigste
mensen die ik ooit trof. Zeer intens.
871
00:56:12,661 --> 00:56:15,414
Dat straalde hij gewoon uit.
872
00:56:15,581 --> 00:56:18,458
Hij was een getalenteerde
acteur en schrijver.
873
00:56:18,625 --> 00:56:24,298
Maar hij was helaas ook
een bijzonder competitief iemand.
874
00:56:24,464 --> 00:56:26,049
Onnodig competitief.
875
00:56:26,216 --> 00:56:29,386
Ze hadden een haat-liefdeverhouding.
876
00:56:29,553 --> 00:56:33,849
Robert raakte gefrustreerd
door Richards houding.
877
00:56:34,016 --> 00:56:37,311
Als acteur was dit
een oefening in nutteloosheid.
878
00:56:37,477 --> 00:56:41,481
Robert maakte het hem moeilijk,
in het openbaar tenminste.
879
00:56:41,648 --> 00:56:46,862
Maar Robert zag ook zijn talent
en wilde dat hij zou slagen.
880
00:56:47,029 --> 00:56:48,739
Iets drinken?
- Op je been.
881
00:56:48,905 --> 00:56:52,534
Ik drink op je been.
- Oké, we drinken op onze benen.
882
00:56:52,701 --> 00:56:54,620
Waar ik het meest trots op ben...
883
00:56:54,745 --> 00:56:58,207
was de scène die zich afspeelt
in die ene nacht in de hut...
884
00:56:58,332 --> 00:57:03,045
van het vergelijken van littekens
tot Indianapolis Beach.
885
00:57:03,211 --> 00:57:07,382
Dat is iets waar ik keer op keer
naar kan blijven kijken.
886
00:57:10,594 --> 00:57:14,723
Hooper, dat is de USS Indianapolis.
887
00:57:14,890 --> 00:57:18,226
Het is niet alleen
de 50e verjaardag van Jaws...
888
00:57:18,393 --> 00:57:22,439
maar ook de 80e verjaardag van
het zinken van de USS Indianapolis.
889
00:57:22,564 --> 00:57:24,650
Zat jij op de Indianapolis?
890
00:57:24,816 --> 00:57:27,611
Een van de mooiste dingen
die Sackler zei, was:
891
00:57:27,736 --> 00:57:31,948
'Ik wil Quint een reden geven
waarom hij haaien haat.
892
00:57:33,075 --> 00:57:35,744
Heb je gehoord van
de USS Indianapolis?'
893
00:57:35,911 --> 00:57:38,163
Ik niet, eerlijk gezegd.
894
00:57:38,330 --> 00:57:42,918
Hij vertelde me over de Indianapolis
en diens taak in WOII.
895
00:57:43,085 --> 00:57:46,129
Het vervoeren van onderdelen
voor de atoombom.
896
00:57:46,296 --> 00:57:47,696
Wat is er gebeurd?
897
00:57:48,799 --> 00:57:53,011
Een Japanse onderzeeër
vuurde twee torpedo's af.
898
00:57:54,054 --> 00:57:59,434
1100 mannen vielen in het water.
Het schip zonk binnen 12 minuten.
899
00:57:59,601 --> 00:58:04,147
Iedereen lag in het water
en werd aangevallen door haaien.
900
00:58:04,314 --> 00:58:07,317
Pas na een half uur
zag ik de eerste haai.
901
00:58:07,484 --> 00:58:09,236
Sackler kende de Indianapolis.
902
00:58:09,361 --> 00:58:14,032
Hij zat bij de marine en verwerkte
dat incident in het script.
903
00:58:14,199 --> 00:58:16,535
'Dit is de motivatie
die we nodig hebben.'
904
00:58:16,660 --> 00:58:21,206
Bij zonsopgang kwamen er
haaien aan zwemmen.
905
00:58:21,373 --> 00:58:23,625
Ik ging naar m'n vriend John Milius.
906
00:58:23,792 --> 00:58:26,795
Hij schreef Apocalypse Now,
een geweldige regisseur.
907
00:58:26,920 --> 00:58:30,340
Ik zei: Lees dit script
en concentreer je op de speech.
908
00:58:30,507 --> 00:58:31,842
John kwam terug...
909
00:58:32,008 --> 00:58:34,845
en stuurde me een monoloog
van acht pagina's.
910
00:58:36,138 --> 00:58:41,476
Shaw zei: Dit is veel te lang.
Ik kan geen acht minuten praten.
911
00:58:41,643 --> 00:58:45,480
Mag ik vanavond naar huis
om de speech te herschrijven?
912
00:58:45,647 --> 00:58:50,527
Ik zei: Graag, ga je gang. Robert Shaw
was een geweldige schrijver.
913
00:58:50,694 --> 00:58:53,572
Hij schreef het stuk
The Man in the Glass Booth.
914
00:58:53,697 --> 00:58:56,199
En wat hij schreef, zit in de film.
915
00:58:56,366 --> 00:58:58,118
Een haai zwemt naar een man...
916
00:58:58,243 --> 00:59:00,912
en die begint te slaan
en te schreeuwen.
917
00:59:01,079 --> 00:59:06,877
Soms zwom zo'n haai dan weg,
en soms wilde hij niet weg.
918
00:59:07,043 --> 00:59:11,465
Het is fascinerend om te zien
hoe Robert Shaw die scène speelde...
919
00:59:11,631 --> 00:59:14,676
met een glimlach, zelfs met plezier.
920
00:59:14,843 --> 00:59:17,846
De kijker moet z'n obsessie begrijpen.
921
00:59:18,013 --> 00:59:21,391
Het gegil van de mannen die stierven
achtervolgt hem.
922
00:59:21,558 --> 00:59:25,270
Je voelt het. Die hele scène
is doordrenkt van trauma.
923
00:59:25,437 --> 00:59:29,107
En dan hoor je dat
vreselijke, hoge gegil.
924
00:59:29,274 --> 00:59:34,070
De oceaan kleurt rood, ondanks
alle klappen en het geschreeuw.
925
00:59:34,237 --> 00:59:38,950
Ze komen op je af
en scheuren je aan stukken.
926
00:59:39,117 --> 00:59:41,745
Hoe bereid je je elke dag voor?
927
00:59:41,912 --> 00:59:45,123
Met whisky, wodka, gin,
of wat dan ook.
928
00:59:45,290 --> 00:59:48,460
Elke week dat we filmden,
werd hij steeds meer Quint.
929
00:59:48,585 --> 00:59:52,088
Hij zei: Ik wil iets drinken
voor ik die speech doe.
930
00:59:52,255 --> 00:59:55,509
Want ik wil niet spelen
dat ik dronken ben.
931
00:59:55,675 --> 00:59:58,136
Eén drankje, meer is niet nodig.
932
00:59:58,303 --> 01:00:01,014
Ben je hier al flink
aan de drank geweest?
933
01:00:01,181 --> 01:00:04,267
Nee, ik ben alleen dronken op tv.
934
01:00:04,434 --> 01:00:08,688
Privé ben ik nooit dronken, of op
m'n werk. Dat weten we allemaal.
935
01:00:08,855 --> 01:00:13,235
Stom genoeg zei ik: Ga je gang.
Dat zou ik nu nooit meer doen.
936
01:00:14,611 --> 01:00:19,533
De volgende dag moesten twee
crewleden Robert op de Orca helpen.
937
01:00:19,699 --> 01:00:24,788
En hij kon z'n speech
toen niet goed volbrengen.
938
01:00:24,955 --> 01:00:27,666
Die avond lag ik te slapen
toen ik gebeld werd.
939
01:00:27,791 --> 01:00:29,960
Robert was aan de telefoon.
940
01:00:30,126 --> 01:00:33,171
Hij zei: Heb ik je
in verlegenheid gebracht?
941
01:00:33,338 --> 01:00:37,467
'Sorry, ik zal niet meer drinken.
Geef me morgen nog een kans.'
942
01:00:37,634 --> 01:00:40,720
En de volgende dag was hij geweldig.
Hij deed het.
943
01:00:40,887 --> 01:00:45,684
Maar goed, we hebben
die bom afgeleverd.
944
01:00:45,851 --> 01:00:49,312
Quint wilde op haaien jagen.
Hij ging de confrontatie aan...
945
01:00:49,437 --> 01:00:52,107
met de oorzaak van z'n trauma
uit het verleden.
946
01:00:52,232 --> 01:00:56,736
Hij denkt: Als ik dit overwin,
kan ik het verleden loslaten.
947
01:00:56,903 --> 01:00:58,655
Je ziet angst in z'n ogen.
948
01:00:58,822 --> 01:01:02,117
Hij denkt dat dit de haai is
die hem zal pakken.
949
01:01:02,284 --> 01:01:06,454
Dat onvermijdelijke tragische einde
heeft iets krachtigs.
950
01:01:07,706 --> 01:01:09,583
Dit was altijd al zijn lot.
951
01:01:13,378 --> 01:01:16,298
Witte haaien zijn
indrukwekkende jagers.
952
01:01:16,464 --> 01:01:18,089
Ze springen uit het water.
953
01:01:19,259 --> 01:01:21,094
O, mijn god.
954
01:01:21,261 --> 01:01:24,347
Dit zie je in Jaws,
als hij op de orka springt.
955
01:01:26,850 --> 01:01:29,311
Ik heb ze nooit
op een boot zien springen.
956
01:01:29,436 --> 01:01:32,314
Meestal als je witte haaien
ziet springen...
957
01:01:32,480 --> 01:01:35,150
is dat om een zeehond te doden.
958
01:01:35,317 --> 01:01:39,070
Maar voor de spanning in de film
was het geweldig.
959
01:01:40,947 --> 01:01:44,117
Horror gaat over dingen
die er niet horen te zijn.
960
01:01:44,284 --> 01:01:49,873
Als de haai op de boot springt,
gaat dat tegen de natuurwetten in.
961
01:01:51,416 --> 01:01:54,920
M'n dood in de kaken van de haai
is heel onaangenaam.
962
01:01:55,086 --> 01:01:58,840
Hij weegt een paar ton
en z'n kaken klappen dicht...
963
01:01:59,007 --> 01:02:00,632
door de hydraulische druk.
964
01:02:03,511 --> 01:02:07,682
Als je dat 14 of 15 keer doet,
in dit soort weer, in de kou...
965
01:02:07,849 --> 01:02:13,396
Je glijdt er zo in en z'n tanden
bijten je. Het is niet prettig.
966
01:02:13,563 --> 01:02:15,899
Mijn personage is
aan boord van de boot.
967
01:02:16,024 --> 01:02:18,818
Hij zit vast in de hut
en de boot zinkt.
968
01:02:18,985 --> 01:02:21,822
Is dit je grote scène?
- Dit is de grote scène.
969
01:02:21,947 --> 01:02:23,490
Meer vertel ik niet.
970
01:02:23,657 --> 01:02:27,160
Een van de dingen waardoor
dit echt was voor mij als kind...
971
01:02:27,285 --> 01:02:30,997
is het stuk vlees
als de haai spartelt.
972
01:02:31,164 --> 01:02:36,211
Je ziet dan een stuk vlees
tussen z'n tanden bungelen.
973
01:02:36,378 --> 01:02:37,778
Dat is geniaal.
974
01:02:37,921 --> 01:02:41,299
Oké, we beginnen.
- Oké, Roy. Actie.
975
01:02:41,466 --> 01:02:43,635
De haai opblazen was niet mijn idee.
976
01:02:43,760 --> 01:02:47,260
M'n eerste medewerkers,
Hal Barwood en Matthew Robbins...
977
01:02:47,389 --> 01:02:49,391
schreven Sugarland Express.
978
01:02:49,557 --> 01:02:52,557
Ik gaf ze Jaws te lezen
en ze gaven me veel tips.
979
01:02:52,686 --> 01:02:55,563
Ook dat de haai
aan het eind moest ontploffen.
980
01:02:55,730 --> 01:02:57,941
'Hoezo? Waarom moet hij ontploffen?'
981
01:02:58,066 --> 01:03:04,239
Je gooit een duikfles met perslucht
in z'n bek, in z'n kaken.
982
01:03:04,406 --> 01:03:07,867
Dan zet hij z'n kaken
in die fles met lucht...
983
01:03:07,993 --> 01:03:11,121
en door de druk van
de bijtkracht ontploft hij.
984
01:03:12,330 --> 01:03:16,018
Ik zei: Een haai kan niet
door een zuurstoffles heen bijten.
985
01:03:17,210 --> 01:03:19,087
Hal of Matt zei toen:
986
01:03:19,254 --> 01:03:21,464
Wat als een personage
een geweer pakt...
987
01:03:21,589 --> 01:03:27,345
en een kogel in die fles schiet
terwijl de haai nadert...
988
01:03:27,512 --> 01:03:28,972
en hem zo opblaast?
989
01:03:29,139 --> 01:03:32,684
Laat me die zuurstoffles zien.
Blaas hem op.
990
01:03:32,851 --> 01:03:34,394
Het is ontkracht...
991
01:03:34,561 --> 01:03:38,648
dat je een duikfles kunt opblazen
met een krachtig geweer.
992
01:03:38,815 --> 01:03:43,570
Maar ik dook zelf en wist hoe
perslucht werkte. Dus ik geloofde het.
993
01:03:43,737 --> 01:03:46,239
Als je ermee knoeit, ontploffen ze.
994
01:03:46,406 --> 01:03:50,118
Een perfect moment voor
zijn personage. Hij haat water...
995
01:03:50,285 --> 01:03:53,455
de boot zinkt en de haai
komt achter hem aan.
996
01:03:53,621 --> 01:03:56,666
Alles viel op dat moment op z'n plek.
997
01:03:58,251 --> 01:04:02,797
Je voert de spanning steeds meer op.
En dat is echt een kunst.
998
01:04:02,964 --> 01:04:04,507
Ik blaas hem op.
999
01:04:04,674 --> 01:04:07,385
Het is een beetje als
dat Death Star-moment.
1000
01:04:07,552 --> 01:04:08,970
Lach eens, rotbeest.
1001
01:04:12,140 --> 01:04:16,019
Het geeft voldoening
om dat ding te vernietigen...
1002
01:04:16,186 --> 01:04:19,022
dat zo'n bloedbad heeft veroorzaakt.
1003
01:04:22,776 --> 01:04:26,488
Voor een film waar je
twee uur naar hebt gekeken...
1004
01:04:26,654 --> 01:04:29,908
heb je die ontlading nodig.
1005
01:04:31,242 --> 01:04:35,288
Ik denk dat het werkt
omdat ze het echt verdienen.
1006
01:04:37,791 --> 01:04:43,797
Toen de film klaar was op Martha's
Vineyard, kreeg ik een paniekaanval.
1007
01:04:45,757 --> 01:04:51,137
Ik zat er zo'n zeven of acht maanden
tot m'n nek in op Martha's Vineyard.
1008
01:04:51,304 --> 01:04:55,225
Qua logistiek was dit de moeilijkste
film die ik ooit zal maken.
1009
01:04:55,350 --> 01:05:00,021
Ik dacht dat ik een hartaanval kreeg.
Ik kon niet diep ademhalen.
1010
01:05:00,188 --> 01:05:03,483
Ik ging elke keer water
over m'n gezicht gooien.
1011
01:05:03,650 --> 01:05:07,445
Ik stond te trillen.
Ik was gewoon van de wereld.
1012
01:05:07,612 --> 01:05:09,948
Ik was helemaal van de wereld.
1013
01:05:10,115 --> 01:05:12,867
Door alles wat ik op het eiland
had meegemaakt.
1014
01:05:12,992 --> 01:05:17,330
Ik moest niet alleen mezelf,
maar ook de crew bij elkaar houden.
1015
01:05:17,497 --> 01:05:19,624
Geweldige mensen hielpen me daarbij.
1016
01:05:19,749 --> 01:05:24,003
Ik had Tom Joyner, regieassistent,
en Phil Butler, cinematograaf.
1017
01:05:24,170 --> 01:05:26,965
Mike Chapman,
die de camera bediende.
1018
01:05:27,132 --> 01:05:31,553
Ik had een geweldige crew, maar voelde
me verantwoordelijk voor iedereen.
1019
01:05:31,678 --> 01:05:35,557
Dat iedereen zou blijven
zolang als dat nodig was.
1020
01:05:35,723 --> 01:05:38,226
En daarna ben ik ingestort.
1021
01:05:42,438 --> 01:05:47,235
We zoeken een plek om te laten zien
dat Quint de boot niet wil afremmen.
1022
01:05:53,408 --> 01:05:55,201
Nu splitsen we het beeld.
1023
01:05:56,619 --> 01:06:00,415
Verna Field was echt
een stabiele kracht voor me.
1024
01:06:00,582 --> 01:06:04,043
Heb ik problemen met Jaws?
Zijn er problemen?
1025
01:06:04,210 --> 01:06:07,213
Verna werkte op Martha's Vineyard.
1026
01:06:07,380 --> 01:06:11,301
Ik ben op zoek naar de juiste locatie.
Dat is de plek, Steve.
1027
01:06:11,467 --> 01:06:13,970
Toen ze klaar waren
op Martha's Vineyard...
1028
01:06:14,095 --> 01:06:17,891
gingen ze terug naar LA
en filmden in het MGM-bassin.
1029
01:06:20,101 --> 01:06:22,520
Wil je over de plank lopen, Steven?
1030
01:06:25,773 --> 01:06:28,234
We zijn klaar.
- Camera B, graag.
1031
01:06:30,153 --> 01:06:31,487
De aanval in de kooi...
1032
01:06:31,654 --> 01:06:36,159
met de haai die Richard Dreyfuss
aanvalt, is in het MGM-bassin gefilmd.
1033
01:06:36,326 --> 01:06:38,995
Oké, de aanval.
1034
01:06:43,750 --> 01:06:49,214
Ook de close-ups van de haai aan
het oppervlak met de fles in z'n bek.
1035
01:06:49,380 --> 01:06:51,883
En shots van de knikkers
die ze gooiden...
1036
01:06:52,008 --> 01:06:54,844
in het water
om de kogels na te bootsen.
1037
01:06:55,011 --> 01:06:59,557
We waren klaar op locatie, maar
de opnames duurden nog twee maanden.
1038
01:06:59,724 --> 01:07:03,728
Oké, cut, cut. Nog een keer, direct.
1039
01:07:03,895 --> 01:07:07,565
Soms moest hij z'n eigen gang gaan...
1040
01:07:07,732 --> 01:07:13,404
en zelf wat extra scènes filmen
zonder dat iemand dat wist...
1041
01:07:13,571 --> 01:07:17,283
omdat ze hadden gezegd
dat de kraan was dichtgedraaid.
1042
01:07:18,368 --> 01:07:21,955
Ik ging naar het zwembad
van m'n editor, Verna Fields...
1043
01:07:22,121 --> 01:07:27,543
in Sherman Oaks. Hooper gaat onder
water en vindt Ben Gardners hoofd.
1044
01:07:27,710 --> 01:07:29,671
Dat filmden we in haar zwembad.
1045
01:07:29,837 --> 01:07:35,343
Hij bleef dingen veranderen en opnieuw
filmen om het beter te maken.
1046
01:07:35,510 --> 01:07:38,221
Hé, ik heb het.
1047
01:07:40,098 --> 01:07:41,683
Wat?
- Ga achter me staan.
1048
01:07:41,849 --> 01:07:45,019
Het was geweldig om Jaws
voor het eerst te zien.
1049
01:07:45,186 --> 01:07:47,689
Hij is typisch
voor Steven Spielberg...
1050
01:07:47,855 --> 01:07:51,901
z'n filmtechniek, en de lol die hij
beleeft aan het maken van films.
1051
01:07:52,026 --> 01:07:55,488
Ik zei tegen hem dat het
een mooie kans voor me was...
1052
01:07:55,655 --> 01:07:59,534
om muziek te maken met een jongeman
met wie ik eerder gewerkt had...
1053
01:07:59,659 --> 01:08:01,953
aan Sugarland Express,
die ik goed vond.
1054
01:08:02,078 --> 01:08:04,330
Alleen de bas moet groot uitpakken.
1055
01:08:04,497 --> 01:08:07,166
Ja.
- Dat zijn twee burlesque noten.
1056
01:08:07,333 --> 01:08:10,420
Je kunt eigenlijk niet
over Jaws praten...
1057
01:08:10,586 --> 01:08:17,176
zonder die twee iconische noten
van John Williams te noemen.
1058
01:08:17,343 --> 01:08:19,220
Ieder mens is uitgerust...
1059
01:08:19,387 --> 01:08:23,725
om z'n ongeloof
even opzij te kunnen zetten...
1060
01:08:23,891 --> 01:08:30,565
om in vervoering te raken door muziek,
meer door welke andere kunst dan ook.
1061
01:08:31,733 --> 01:08:35,403
Muziek brengt ons
met gesloten ogen op plekken...
1062
01:08:35,570 --> 01:08:38,823
waar geen enkel ander medium
of kunstvorm ons brengt.
1063
01:08:38,990 --> 01:08:44,912
John Williams liet ons weten wanneer
er een aanval zat aan te komen.
1064
01:08:45,079 --> 01:08:47,248
Eén, twee, drie, één.
1065
01:08:47,415 --> 01:08:52,003
Williams toonde de kracht van muziek
en beeld. Je ziet het slachtoffer...
1066
01:08:52,170 --> 01:08:54,130
uit het perspectief van de jager.
1067
01:08:54,255 --> 01:08:58,630
Door die meedogenloze muziek met
die lage cello's word je zelf de haai.
1068
01:09:00,345 --> 01:09:03,097
Het idee om de haai
muzikaal te karakteriseren.
1069
01:09:03,222 --> 01:09:04,724
Hij neemt het mee.
1070
01:09:04,891 --> 01:09:07,268
Het kwam door
een simpel idee dat ik had.
1071
01:09:07,393 --> 01:09:09,604
Ik dacht dat zo'n soort geluid...
1072
01:09:09,771 --> 01:09:13,858
kon duiden op een hersenloze
aanval van de haai...
1073
01:09:14,025 --> 01:09:16,611
die steeds maar bleef doorgaan.
1074
01:09:16,778 --> 01:09:20,656
Je weet pas of iets werkt
als je het probeert.
1075
01:09:27,580 --> 01:09:31,042
Hiernaast is het Island Theater.
Nu gesloten.
1076
01:09:31,209 --> 01:09:36,714
Maar in 1975, toen de film uitkwam,
ging hij daar in première.
1077
01:09:36,881 --> 01:09:40,694
Dat was het grootste wat ik ooit
op het eiland had meegemaakt.
1078
01:09:44,514 --> 01:09:49,143
Toen de film in première ging in juni
was het erg druk en heet.
1079
01:09:50,353 --> 01:09:56,484
We mochten met een groepje
boven zitten, in de vipruimte.
1080
01:09:56,651 --> 01:09:58,051
We hadden geen idee.
1081
01:09:58,194 --> 01:10:00,405
Al snel sprong ik uit m'n stoel...
1082
01:10:00,571 --> 01:10:03,324
en zei: Dit heb ik nooit
gezien op het strand.
1083
01:10:03,449 --> 01:10:07,370
We hadden dus de hele zomer
op het strand doorgebracht...
1084
01:10:07,537 --> 01:10:10,581
maar hadden geen idee
hoe een film wordt gemaakt.
1085
01:10:10,748 --> 01:10:16,504
De eerste keer dat ik de film zag,
keek ik alleen wie erin meespeelde.
1086
01:10:16,671 --> 01:10:19,507
Het was eigenlijk bijna gênant.
1087
01:10:19,674 --> 01:10:22,343
Ik zag mezelf voor het eerst
op het scherm.
1088
01:10:22,510 --> 01:10:28,433
Maar dat het resultaat zo spectaculair
was geworden, gaf me veel voldoening.
1089
01:10:28,599 --> 01:10:31,102
David Brown en
Richard Zanuck vroegen ons...
1090
01:10:31,227 --> 01:10:37,066
naar een privévertoning van Jaws
te komen, met onze duikvrienden...
1091
01:10:37,233 --> 01:10:40,528
Ron en Valerie Taylor, Stan Waterman.
1092
01:10:40,695 --> 01:10:45,575
We hadden geen idee of deze film
zou werken met mensen...
1093
01:10:45,742 --> 01:10:48,055
die de oceaan kenden
en haaien kenden.
1094
01:10:48,202 --> 01:10:51,289
Aan het eind stond iedereen op
en applaudisseerde.
1095
01:10:51,456 --> 01:10:54,667
Ze vonden de film
allemaal fantastisch.
1096
01:10:54,834 --> 01:10:57,670
De eerste film die meer
dan 100 miljoen opbracht.
1097
01:10:57,795 --> 01:11:01,466
Veel meer dan z'n voorgangers
The Exorcist en The Godfather.
1098
01:11:01,591 --> 01:11:04,510
Grote klappers,
maar overschaduwd door Jaws.
1099
01:11:04,677 --> 01:11:07,365
Toen Jaws uit bioscopen
in de VS verdween...
1100
01:11:07,513 --> 01:11:11,809
had hij een kwart miljard opgebracht.
Dat is nu ruim een miljard.
1101
01:11:12,143 --> 01:11:16,606
De recensies waren wisselend.
Eerst waren ze wat we verwachtten.
1102
01:11:16,773 --> 01:11:18,566
Een popcorn-zomerfilm.
1103
01:11:18,733 --> 01:11:23,362
Pas in de derde maand,
toen hij publiek bleef trekken...
1104
01:11:23,529 --> 01:11:25,154
zeiden veel recensenten...
1105
01:11:25,281 --> 01:11:28,534
'we hebben iets gemist',
en dat bleek waar te zijn.
1106
01:11:29,702 --> 01:11:35,750
Zomer en herfst van 75 kenden
twee grote culturele gebeurtenissen.
1107
01:11:35,917 --> 01:11:37,835
Jaws werd deel van de cultuur.
1108
01:11:38,002 --> 01:11:41,964
En je had de eerste live-uitzending
van Saturday Night Live.
1109
01:11:42,131 --> 01:11:44,884
Live vanuit New York
is dit Saturday Night.
1110
01:11:45,051 --> 01:11:48,387
Ik zat in het publiek
toen de Land Shark opdook.
1111
01:11:48,554 --> 01:11:51,140
Wat is dat?
- Land Shark.
1112
01:11:51,307 --> 01:11:54,268
Weet je nog? Candy Gram.
- Candy Gram.
1113
01:11:54,435 --> 01:11:55,835
Het was hilarisch.
1114
01:11:57,104 --> 01:12:01,108
Het was zomer, en opeens was je bang
om naar het strand te gaan.
1115
01:12:01,275 --> 01:12:03,569
En iedereen had het er ook over.
1116
01:12:03,986 --> 01:12:08,825
Jaws was niet zomaar een film,
maar een fenomeen in de popcultuur.
1117
01:12:09,283 --> 01:12:12,370
Mensen wilden dingen dragen
met iets van Jaws erop.
1118
01:12:12,495 --> 01:12:14,497
Ik wilde heel graag een T-shirt.
1119
01:12:16,999 --> 01:12:21,838
De eerste twee platen die ik als kind
kocht, waren The Godfather en Jaws.
1120
01:12:22,129 --> 01:12:26,629
De haaien-business loopt geweldig.
Alles wat op een haai lijkt, verkoopt.
1121
01:12:26,968 --> 01:12:32,098
Ik wilde alles wat ik kon vinden.
Speelgoed, tijdschriften, boeken.
1122
01:12:32,265 --> 01:12:36,435
Jaws stond op de cover van Time,
en ook van Mad Magazine.
1123
01:12:36,602 --> 01:12:40,273
Ik was nog het meest trots op
de cover van Mad Magazine.
1124
01:12:42,024 --> 01:12:44,151
Er waren handdoeken en T-shirts.
1125
01:12:44,318 --> 01:12:49,657
Er is een mooie foto van Dick Zanuck
met alle merchandise om hem heen.
1126
01:12:49,824 --> 01:12:52,827
Dat werd weer een monster op zich.
1127
01:12:52,994 --> 01:12:56,539
Hollywood ontdekt wie
tot nu toe genomineerd is...
1128
01:12:56,706 --> 01:12:58,666
voor de Academy Awards dit jaar.
1129
01:12:58,791 --> 01:13:02,712
Als een film op het punt staat
genomineerd te worden...
1130
01:13:02,879 --> 01:13:05,464
gaat het niet zozeer
om wat jij wilt...
1131
01:13:05,631 --> 01:13:08,593
maar om wat anderen zeggen
dat er gaat gebeuren.
1132
01:13:08,759 --> 01:13:12,096
Steve, als jij niet wint,
klopt er iets niet.
1133
01:13:12,263 --> 01:13:16,017
Ik begreep dus dat ik
genomineerd zou worden.
1134
01:13:16,183 --> 01:13:19,562
Toen dat niet zo was,
was ik verbaasd, en teleurgesteld.
1135
01:13:19,687 --> 01:13:21,689
Geen nominatie als beste regisseur.
1136
01:13:21,814 --> 01:13:26,527
Omdat ik geloofde wat iedereen zei.
En dat moet je niet geloven.
1137
01:13:28,195 --> 01:13:31,574
Maar de film won voor muziek.
- John Williams voor Jaws.
1138
01:13:31,699 --> 01:13:33,910
Geluid.
- Robert L. Hoyt, Roger Heman...
1139
01:13:34,035 --> 01:13:36,621
Earl Madery en John Carter voor Jaws.
1140
01:13:36,787 --> 01:13:41,000
En montage.
- Verna Fields voor Jaws.
1141
01:13:41,167 --> 01:13:46,714
Jaws was genomineerd voor beste film
met One Flew Over the Cuckoo's Nest.
1142
01:13:46,881 --> 01:13:48,424
En die won de Oscar.
1143
01:13:48,591 --> 01:13:51,093
Ik had ook gestemd op One Flew...
1144
01:13:51,260 --> 01:13:53,638
als beste film.
Dat had ik zeker gedaan.
1145
01:13:53,763 --> 01:13:57,516
Je moet je afvragen of mensen
net zo opgewonden waren...
1146
01:13:57,683 --> 01:14:01,812
over een haai een paar jaar geleden,
vóór het boek en de film Jaws.
1147
01:14:01,979 --> 01:14:05,358
Een van de bemanningsleden
die hem ving, zei...
1148
01:14:05,524 --> 01:14:08,087
dat ze hem eerder
niet eens zouden vangen.
1149
01:14:08,235 --> 01:14:13,908
Toen Jaws uitkwam, bleek tot onze
schrik dat sommigen de film zagen...
1150
01:14:14,075 --> 01:14:16,744
als permissie
om haaien te gaan doden.
1151
01:14:19,038 --> 01:14:22,750
Een nadeel van de film was
dat de jacht op haaien toenam.
1152
01:14:22,917 --> 01:14:25,044
Je hangt een tand aan een ketting...
1153
01:14:25,169 --> 01:14:27,839
en dan zie je Jaws
en heb je het voor elkaar.
1154
01:14:27,964 --> 01:14:30,967
Dan ben je een held.
- Iedereen jaagde op een trofee.
1155
01:14:31,092 --> 01:14:36,847
En het aantal witte haaien
was zelfs met 80 procent gedaald.
1156
01:14:37,014 --> 01:14:39,141
Mensen wilden als Quint zijn.
1157
01:14:39,308 --> 01:14:42,561
Mensen wilden een trofee
om mee te pronken.
1158
01:14:42,728 --> 01:14:45,022
10.000 dollar voor mij alleen.
1159
01:14:45,189 --> 01:14:49,318
Daarvoor krijg je de kop,
de staart, het hele beest.
1160
01:14:49,485 --> 01:14:52,321
Er ontstond zeker
een negatieve connotatie...
1161
01:14:52,488 --> 01:14:54,824
over haaien door Jaws.
1162
01:14:54,991 --> 01:14:58,828
Dat is heel jammer,
want er waren ook meer gevolgen.
1163
01:14:58,995 --> 01:15:02,498
De impact van de film
was eerst afschuwelijk.
1164
01:15:02,665 --> 01:15:08,212
Maar nu zijn mensen geïnteresseerd
in de haai zelf. Niet als iets engs.
1165
01:15:08,379 --> 01:15:11,298
Door deze film
is er veel energie gestoken...
1166
01:15:11,465 --> 01:15:14,677
in het leren over
en begrijpen van haaien...
1167
01:15:14,844 --> 01:15:17,638
en ook in de bescherming ervan.
1168
01:15:17,805 --> 01:15:20,641
Er zijn honderden soorten haaien.
1169
01:15:20,808 --> 01:15:24,812
Ze zijn allemaal van belang
om de oceaan gezond te houden.
1170
01:15:25,896 --> 01:15:30,192
Dus we moeten juist bang zijn
voor een oceaan zonder haaien.
1171
01:15:31,527 --> 01:15:33,362
We weten inmiddels veel meer...
1172
01:15:33,487 --> 01:15:37,575
maar er worden nog steeds
veel te veel haaien afgeslacht.
1173
01:15:37,742 --> 01:15:41,746
Ze sneden hun vinnen af en
zetten ze levend terug in het water...
1174
01:15:41,912 --> 01:15:44,040
zodat ze zonken en doodgingen.
1175
01:15:44,206 --> 01:15:48,419
Mensen die de oceanen beschermen
proberen dat te voorkomen.
1176
01:15:48,586 --> 01:15:52,757
Dat is echt een groot probleem
in de oceanen:
1177
01:15:52,923 --> 01:15:57,136
De vernietiging
van de haaienpopulatie.
1178
01:15:57,303 --> 01:16:00,848
Door inspanningen om
deze diersoort te beschermen...
1179
01:16:01,015 --> 01:16:03,726
zien we de populatie weer stijgen.
1180
01:16:03,893 --> 01:16:07,188
Als er nu een haai aanspoelt
op een strand...
1181
01:16:07,354 --> 01:16:11,442
proberen mensen hem weer in het water
te krijgen en te reanimeren.
1182
01:16:11,609 --> 01:16:15,196
Dat zou 50 jaar geleden
nooit gebeurd zijn.
1183
01:16:15,362 --> 01:16:18,657
De negatieve gevolgen
deden ons pijn en schokten ons.
1184
01:16:18,824 --> 01:16:22,787
Toen zijn we haaien
gepassioneerd gaan beschermen.
1185
01:16:22,953 --> 01:16:26,415
We gingen met de National
Geographic op expedities...
1186
01:16:26,582 --> 01:16:31,378
en we hebben veel geleerd van
wetenschappers en andere experts.
1187
01:16:31,545 --> 01:16:35,341
Na al die tijd dat we
op dit dier hebben gevist...
1188
01:16:35,508 --> 01:16:39,929
en het hebben aangemoedigd,
is het nu tijd om het te beschermen.
1189
01:16:40,096 --> 01:16:42,014
Peter overleed in 2006.
1190
01:16:42,181 --> 01:16:46,727
Ik wilde dat hij hier was om alle
veranderingen te kunnen zien...
1191
01:16:46,894 --> 01:16:51,190
en om te zien dat Jaws 50 jaar later
nog steeds relevant is.
1192
01:16:51,357 --> 01:16:53,545
Ik denk dat hij heel blij zou zijn.
1193
01:16:55,778 --> 01:16:58,364
Er zijn ook mensen
buiten de Jaws-familie...
1194
01:16:58,489 --> 01:17:01,784
die de uitdaging aangaan
en de nalatenschap voortzetten.
1195
01:17:01,909 --> 01:17:06,372
Robert Shaws zoon schreef mee aan
het toneelstuk The Shark is Broken...
1196
01:17:06,539 --> 01:17:09,789
over het maken van Jaws,
waarin hij z'n vader speelt.
1197
01:17:10,793 --> 01:17:12,211
Wie staat er bovenaan?
1198
01:17:12,378 --> 01:17:15,798
Jaws maakt veel
positieve gevoelens los...
1199
01:17:15,965 --> 01:17:19,468
en er is veel verlangen
ernaar terug te keren.
1200
01:17:19,635 --> 01:17:22,138
M'n vader zou geschokt zijn geweest...
1201
01:17:22,304 --> 01:17:28,561
door het idee dat mensen 50 jaar later
nog steeds zo geïnteresseerd zijn.
1202
01:17:28,727 --> 01:17:31,856
Hij zou denken dat het
een religieuze sekte was.
1203
01:17:32,022 --> 01:17:34,900
Ik dacht echt dat ik
de enige Jaws-fan was.
1204
01:17:35,067 --> 01:17:37,987
En toen kwam het internet.
1205
01:17:38,154 --> 01:17:42,533
Je hebt nu Jaws-groepen
op Facebook en Instagram.
1206
01:17:42,700 --> 01:17:44,160
Zelfs het Daily JAWS.
1207
01:17:44,326 --> 01:17:48,706
Het doel was elke dag iets over Jaws
op social media te zetten...
1208
01:17:48,873 --> 01:17:51,000
om het 40-jarig bestaan te vieren.
1209
01:17:51,167 --> 01:17:53,586
Mensen reageerden op wat we postten.
1210
01:17:53,752 --> 01:17:57,798
Ze zeiden dat ik door moest gaan.
En nu is het tien jaar later.
1211
01:17:57,965 --> 01:17:59,717
Ik was in een supermarkt...
1212
01:17:59,884 --> 01:18:05,723
en op de winkelkar stond:
Je hebt een grotere kar nodig.
1213
01:18:06,932 --> 01:18:10,728
Jaws is zo'n film geworden
die een eigen leven ging leiden...
1214
01:18:10,895 --> 01:18:14,231
op allerlei memes.
En dat zijn er heel wat.
1215
01:18:14,565 --> 01:18:16,942
Als je op je telefoon
op de kaart kijkt...
1216
01:18:17,067 --> 01:18:21,822
zie je Jaws Bridge als een
van de locaties op Google Maps.
1217
01:18:21,989 --> 01:18:25,534
Er zijn drankjes in bars
die naar Jaws zijn vernoemd.
1218
01:18:25,701 --> 01:18:27,494
Voor de strandscène in Us...
1219
01:18:27,661 --> 01:18:33,125
heb ik Steven gesmeekt om
het Jaws-shirt te mogen gebruiken...
1220
01:18:33,292 --> 01:18:38,422
want wat hij met Hitchcock deed,
deed ik later weer met hem.
1221
01:18:38,589 --> 01:18:42,676
Er worden nog steeds
Jaws-merchandise gemaakt.
1222
01:18:45,304 --> 01:18:49,725
Er komt Lego uit.
Er worden T-shirts en posters gemaakt.
1223
01:18:49,892 --> 01:18:51,143
Mensen kopen het...
1224
01:18:51,310 --> 01:18:54,438
omdat ze nog steeds
alles van Jaws willen hebben.
1225
01:18:54,605 --> 01:18:57,942
M'n verjaardagsthema
toen ik twee werd, was Jaws.
1226
01:18:58,108 --> 01:18:59,652
Wat?
1227
01:19:00,986 --> 01:19:03,656
Wat heel interessant is, Laurent...
1228
01:19:03,822 --> 01:19:07,993
Weet je nog wel,
die douchescène in Psycho?
1229
01:19:08,160 --> 01:19:10,704
Die was doodeng
toen we de film zagen.
1230
01:19:10,871 --> 01:19:14,541
En als ik dat nu voor een publiek
speel, gaan ze lachen.
1231
01:19:14,708 --> 01:19:20,047
Dan wordt het grappig. Dit is ook
grappig. Ze gaan erom lachen.
1232
01:19:20,214 --> 01:19:25,219
Door de jaren heen is de reactie
veranderd op iets wat...
1233
01:19:25,386 --> 01:19:28,097
in de context waarin
het geschreven was...
1234
01:19:28,264 --> 01:19:31,016
nu een cultureel fenomeen
is geworden.
1235
01:19:31,183 --> 01:19:33,936
Ik weet niet hoe het
over 50 jaar zal zijn.
1236
01:19:34,979 --> 01:19:36,522
Het is nu 12 januari.
1237
01:19:36,814 --> 01:19:43,529
We hebben met succes
alle verf van de haai verwijderd.
1238
01:19:44,154 --> 01:19:48,909
In 1991 belandde de haai op een
schroothoop. Maar die ging dicht.
1239
01:19:49,076 --> 01:19:52,576
Hij werd gedoneerd aan
het Motion Picture Academy Museum.
1240
01:19:52,705 --> 01:19:57,042
Ik nam contact op en zei dat ik
de restauratie graag wilde doen.
1241
01:19:57,209 --> 01:20:00,421
Ik ben bevriend met Joe Alves.
We kunnen overleggen.
1242
01:20:00,587 --> 01:20:02,631
Ik heb de originele tanden...
1243
01:20:02,798 --> 01:20:05,384
omdat de bek van binnen
gevormd moest worden.
1244
01:20:05,509 --> 01:20:08,512
De kieuwen moesten gevormd worden.
Vinnen waren weg.
1245
01:20:08,637 --> 01:20:14,643
Zoals je ziet, verkeert hij hieronder
nog in fantastische staat.
1246
01:20:14,810 --> 01:20:19,773
We werkten eraan met negen mensen
en het duurde zes maanden.
1247
01:20:20,816 --> 01:20:24,236
Ik stak er veel werk in
omdat ik het echt wilde doen.
1248
01:20:24,403 --> 01:20:28,073
En kijk eens, de haai
is weer tot leven gekomen.
1249
01:20:32,703 --> 01:20:35,873
Als ik een film maak,
moet ik er passie voor voelen.
1250
01:20:35,998 --> 01:20:38,792
Dan moet ik dat
de komende jaren willen doen.
1251
01:20:38,959 --> 01:20:41,754
M'n leven zal er
twee jaar lang om draaien.
1252
01:20:41,920 --> 01:20:46,216
Ik denk dat het belangrijk is
om er tijd aan te besteden...
1253
01:20:46,383 --> 01:20:51,472
en elke film als het begin,
midden en einde van je leven te zien.
1254
01:20:51,638 --> 01:20:54,058
Ik had het erg zwaar
toen de film af was.
1255
01:20:54,183 --> 01:20:58,312
Het succes was fantastisch,
maar de nachtmerries bleven.
1256
01:20:58,479 --> 01:21:03,901
Ik werd midden in de nacht
zwetend wakker, in drijfnatte lakens.
1257
01:21:04,068 --> 01:21:07,154
De afkorting PTSS
kenden we toen nog niet.
1258
01:21:07,321 --> 01:21:11,283
Ik had nog jaren nachtmerries
over het regisseren van Jaws.
1259
01:21:11,450 --> 01:21:14,536
Ik werkte nog aan de film,
er kwam nooit een eind aan.
1260
01:21:14,661 --> 01:21:18,082
Ze namen een van de boten
mee van Martha's Vineyard...
1261
01:21:18,248 --> 01:21:21,335
en legden hem, de Orca,
op het terrein van Universal.
1262
01:21:21,460 --> 01:21:23,773
In het water naast de Jaws-attractie.
1263
01:21:26,799 --> 01:21:29,718
Ik stapte stiekem
in m'n elektrische karretje...
1264
01:21:29,843 --> 01:21:33,055
en kroop achter de trams,
zodat niemand me zag.
1265
01:21:33,222 --> 01:21:35,266
Ik kroop aan boord van de boot...
1266
01:21:35,391 --> 01:21:41,021
en ging dan in de hut zitten,
in dat kleine roodleren hokje.
1267
01:21:41,188 --> 01:21:45,734
En dan zat ik daar soms te huilen.
Maar er was niks om over te huilen.
1268
01:21:45,901 --> 01:21:50,114
De film was een klapper,
en toch zat ik daar te grienen.
1269
01:21:50,280 --> 01:21:55,327
Want ik kon nog steeds niet
loskomen van die ervaring.
1270
01:21:55,494 --> 01:21:58,580
De boot hielp me
er overheen te komen.
1271
01:21:58,747 --> 01:22:05,671
Die Orca heeft me jarenlang therapie
geboden nadat Jaws uitkwam.
1272
01:22:08,424 --> 01:22:13,762
Jaws oversteeg de tijd
omdat hij een mythologie opbouwde.
1273
01:22:13,929 --> 01:22:16,473
Naast het feit dat het
een goede film is...
1274
01:22:16,598 --> 01:22:20,473
is het ook een waarschuwend verhaal
over hoe je een film maakt.
1275
01:22:21,770 --> 01:22:27,109
Mensen zijn nog steeds geboeid door
hoe de mens het beest versloeg.
1276
01:22:27,276 --> 01:22:31,822
Loslaten, Chief. De tijd dringt.
1277
01:22:31,989 --> 01:22:35,200
Deze film heeft me geleerd...
1278
01:22:35,367 --> 01:22:41,707
dat ik geen naar gevoel
hoefde te krijgen van horror.
1279
01:22:43,584 --> 01:22:44,793
Gaat het?
1280
01:22:44,960 --> 01:22:48,755
De film sluit ook goed aan
bij de huidige tijd.
1281
01:22:48,922 --> 01:22:51,592
Hij lijkt nu zelfs frisser dan toen.
1282
01:22:51,758 --> 01:22:55,179
We zijn nu banger
voor de natuur dan voorheen.
1283
01:22:55,345 --> 01:22:59,266
En we zijn nu meer gewend
aan dat soort corruptie...
1284
01:22:59,433 --> 01:23:03,061
waarbij politici verbergen
wat ze niet willen dat je weet.
1285
01:23:04,605 --> 01:23:08,525
De filmindustrie zou niet zijn
wat hij nu is zonder Jaws.
1286
01:23:08,692 --> 01:23:12,404
Jaws heeft de taal
van de film enorm versterkt.
1287
01:23:12,571 --> 01:23:16,867
Hij komt op ons af. Verknal het niet.
- Wacht niet op mij.
1288
01:23:17,034 --> 01:23:22,247
Jaws legde de lat hoger wat betreft
de spanning die het publiek kreeg.
1289
01:23:25,709 --> 01:23:28,587
Alleen het publiek
maakt een film tot een hit.
1290
01:23:28,754 --> 01:23:33,008
Na 50 jaar zeiden ze: Jaws is een hit.
Het is een goede film.
1291
01:23:33,175 --> 01:23:35,636
Je kunt eindeloos praten over Jaws...
1292
01:23:35,802 --> 01:23:39,014
en de details lijken zich
steeds te blijven onthullen.
1293
01:23:39,139 --> 01:23:41,683
Elke keer valt je weer iets nieuws op.
1294
01:23:41,850 --> 01:23:45,771
Het mooie is dat een film iets
kan zijn voor de ene generatie...
1295
01:23:45,896 --> 01:23:48,690
en iets anders
voor de volgende generatie.
1296
01:23:48,857 --> 01:23:52,361
M'n favoriete zin is:
Michael, heb je je vader gehoord?
1297
01:23:52,528 --> 01:23:55,113
'Vader, uit het water. Nu.'
1298
01:23:55,280 --> 01:23:56,615
Nu meteen.
1299
01:23:56,782 --> 01:23:58,408
Ik ben dol op die scène.
1300
01:23:59,576 --> 01:24:03,455
De les in film die vooral
Steven me heeft geleerd...
1301
01:24:03,622 --> 01:24:08,210
is dat je dingen kunt laten werken
als er niets werkt.
1302
01:24:08,377 --> 01:24:11,255
De grote boot moet weg,
ze kunnen hier niet zijn.
1303
01:24:11,380 --> 01:24:14,758
Het is een puinhoop,
maar het wordt een symfonie...
1304
01:24:14,925 --> 01:24:17,010
waarin alles samenkomt.
1305
01:24:17,177 --> 01:24:21,807
De montage, de muziek,
het acteren, de geweldige regie.
1306
01:24:21,974 --> 01:24:27,145
Een goed regisseur weet dat regisseren
onderhandelen is met de realiteit.
1307
01:24:27,312 --> 01:24:31,817
De film is nu net zo perfect
als hij over 100 jaar zal zijn.
1308
01:24:33,694 --> 01:24:36,697
Het is een van
die zeldzame gevallen...
1309
01:24:36,863 --> 01:24:43,662
waarbij een generatie-fenomeen
ook een meesterwerk blijkt te zijn.
1310
01:24:45,414 --> 01:24:48,917
Sommige films krijgen
een bepaalde status.
1311
01:24:49,084 --> 01:24:53,463
Er zijn films gemaakt met computer-
haaien die lang niet zo goed zijn.
1312
01:24:53,630 --> 01:24:57,926
Het waren die acteurs,
op dat moment, met die regisseur...
1313
01:24:58,093 --> 01:25:01,013
en niemand had zoiets
ooit eerder gezien.
1314
01:25:03,682 --> 01:25:07,144
Sommige films raken die perfectie.
Het worden haaien.
1315
01:25:07,311 --> 01:25:08,999
Het zijn perfecte machines.
1316
01:25:12,608 --> 01:25:16,069
Voor mij was Jaws een ervaring
die m'n leven veranderde.
1317
01:25:16,236 --> 01:25:20,490
Aan de ene kant was het
een traumatiserende ervaring...
1318
01:25:20,657 --> 01:25:23,076
die vooral ging om overleven.
1319
01:25:23,243 --> 01:25:27,331
We hebben allemaal het gevoel
dat we iets hebben overleefd.
1320
01:25:27,497 --> 01:25:29,499
Ik heb alles aan Jaws te danken.
1321
01:25:29,666 --> 01:25:35,380
Door Jaws kreeg ik het voor
het zeggen, en dat is al 50 jaar zo.
1322
01:25:35,547 --> 01:25:39,384
En ik hoop dat alle mensen
die aan Jaws werkten...
1323
01:25:41,553 --> 01:25:45,390
die ervaring met trots
bij zich hebben gedragen.
1324
01:25:48,185 --> 01:25:53,398
Dat ze door het leven gingen met
het succes dat Jaws is geworden...
1325
01:25:54,983 --> 01:26:01,615
en dat elk van hen kon zeggen:
Ik heb geholpen die film te maken.
1326
01:26:01,782 --> 01:26:04,117
Ik hielp dat verhaal vertellen.
1327
01:26:05,786 --> 01:26:07,954
Ik deel in het succes ervan.
1328
01:26:08,914 --> 01:26:11,041
Ik had een hekel aan water.
1329
01:26:13,168 --> 01:26:15,545
Ik zou niet weten waarom.
1330
01:27:53,852 --> 01:27:56,102
Ondertiteld door: Karen van der Blom
1330
01:27:57,305 --> 01:28:57,703
Watch Online Movies and Series for FREE
www.osdb.link/lm