"Lost Treasures of Egypt" Secrets of the Nile

1 00:00:03,120 --> 00:00:05,760 In een tombe die 4000 jaar oud is... 2 00:00:05,920 --> 00:00:08,320 Het is echt heel vreemd. 3 00:00:10,000 --> 00:00:15,280 De mortel zit tussen de stenen... 4 00:00:15,440 --> 00:00:20,195 en hier is het geluid anders. 5 00:00:20,320 --> 00:00:24,240 ...zoeken archeologen naar een grootse grafkamer... 6 00:00:24,400 --> 00:00:29,160 Als hieronder iets ligt, zou dat geweldig zijn. 7 00:00:29,320 --> 00:00:34,040 ...en schatten van een machtig man van het oude Egypte... 8 00:00:34,200 --> 00:00:37,640 die leefde en stierf aan de oever van de Nijl. 9 00:00:37,800 --> 00:00:41,080 Misschien wordt dit de belangrijkste vondst van m'n carrière. 10 00:00:43,000 --> 00:00:49,074 Do you want subtitles for any video? -=[ ai.OpenSubtitles.com ]=- 11 00:00:52,520 --> 00:00:57,480 De Nijl. De langste rivier ter wereld. 12 00:00:59,400 --> 00:01:04,240 Hij doorsnijdt de woestijn van Egypte, van zuid naar noord... 13 00:01:04,400 --> 00:01:07,720 door Afrika, naar de Middellandse Zee. 14 00:01:07,880 --> 00:01:11,635 Zijn water maakt leven mogelijk. 15 00:01:11,760 --> 00:01:14,520 Langs zijn oevers bouwden de oude Egyptenaren... 16 00:01:14,680 --> 00:01:19,835 bijzondere tempels, tombes en monumenten. 17 00:01:19,960 --> 00:01:24,515 Tegenwoordig zoeken archeologen naar de geheimen van de Nijl... 18 00:01:24,640 --> 00:01:29,240 hoe hij verantwoordelijk was voor leven en dood in het oude Egypte... 19 00:01:30,520 --> 00:01:37,160 en van dit rijk een van de grootste beschavingen van de oudheid maakte. 20 00:01:38,600 --> 00:01:40,680 In Aswan... 21 00:01:42,680 --> 00:01:46,075 is de Spaanse archeoloog Alejandro Jiménez-Serrano... 22 00:01:46,200 --> 00:01:49,195 op weg naar de graftombes van Qubbet el-Hawa... 23 00:01:49,320 --> 00:01:54,080 uitgehouwen in de hoge kliffen boven de westoever van de Nijl. 24 00:01:54,240 --> 00:01:58,280 De graven die Alejandro hier opgraaft, waren van edelen... 25 00:01:58,440 --> 00:02:02,200 die regeerden vanuit een versterkte stad op het eiland Elephantine... 26 00:02:02,360 --> 00:02:04,520 midden in de rivier. 27 00:02:07,200 --> 00:02:10,475 De westoever was de necropolis, de stad der doden. 28 00:02:10,600 --> 00:02:16,200 Hoewel de meeste mensen hier op een eiland woonden... 29 00:02:16,360 --> 00:02:22,320 was ook hier het oosten voor de levenden, en 't westen voor de doden. 30 00:02:28,800 --> 00:02:30,960 Vijf seizoenen geleden... 31 00:02:31,120 --> 00:02:35,435 ontdekten Alejandro en zijn team hier een rijkversierde tombe... 32 00:02:35,560 --> 00:02:41,480 die dateert uit 1800 voor Christus, tussen de tijd van de piramides... 33 00:02:41,640 --> 00:02:44,315 en de tijd van Toetanchamon. 34 00:02:44,440 --> 00:02:50,360 Het is een schitterende tombe met reliëfs en schilderingen. 35 00:02:50,520 --> 00:02:54,400 Alejandro stelde vast dat deze tombe van Sarenpoet was... 36 00:02:54,560 --> 00:02:58,320 en hij ontdekte belangrijke details over het leven van Sarenpoet. 37 00:03:01,000 --> 00:03:04,400 Sarenpoet werd aangesteld als gouverneur van Elephantine... 38 00:03:04,560 --> 00:03:07,960 door farao Senoesret I. 39 00:03:12,480 --> 00:03:17,960 Hij voerde het Egyptische leger aan tegen Nubië, in het zuiden. 40 00:03:20,200 --> 00:03:24,280 Vanaf Elephantine beheerste hij de handel op de Nijl... 41 00:03:24,440 --> 00:03:30,720 en importeerde hij schatten voor de farao: goud, ebbenhout en ivoor. 42 00:03:34,200 --> 00:03:39,000 Sarenpoet was almachtig in 't zuiden en had alleen de farao boven zich. 43 00:03:39,160 --> 00:03:41,960 Hij heerste over het zuidelijke Nijlgebied. 44 00:03:44,240 --> 00:03:49,560 Ik werk al twintig jaar aan Sarenpoet en leden van zijn familie. 45 00:03:49,720 --> 00:03:54,115 Waarschijnlijk ken ik zijn familie beter dan de mijne. 46 00:03:54,240 --> 00:03:58,680 Maar Sarenpoets tombe mist een belangrijk element... 47 00:03:58,840 --> 00:04:00,315 een grafkamer. 48 00:04:00,440 --> 00:04:05,240 Dit seizoen wil Alejandro die vinden en misschien ook... 49 00:04:05,400 --> 00:04:08,955 het lichaam van Sarenpoet zelf. 50 00:04:09,080 --> 00:04:13,520 We gaan door met de opgraving van de schacht van Sarenpoet. 51 00:04:13,680 --> 00:04:16,720 Misschien is z'n grafkamer nog intact. 52 00:04:20,720 --> 00:04:25,520 De tombe bestaat uit een netwerk van tenminste negen schachten... 53 00:04:25,680 --> 00:04:28,880 vijftig meter onder de grond. 54 00:04:33,080 --> 00:04:35,840 Alejandro's team heeft iets veelbelovends ontdekt... 55 00:04:36,000 --> 00:04:38,840 onderaan een schacht van 9 meter diep. 56 00:04:47,080 --> 00:04:49,840 Bilal is net begonnen met het uitgraven... 57 00:04:50,000 --> 00:04:53,720 van het vermoedelijke voorvertrek. 58 00:04:53,880 --> 00:04:58,960 Hij graaft daar, want als er een grafkamer is... 59 00:04:59,120 --> 00:05:02,280 dan ligt die in dat deel. 60 00:05:02,440 --> 00:05:08,755 Hij gelooft dat dit voorvertrek hem naar Sarenpoets grafkamer leidt. 61 00:05:08,880 --> 00:05:13,360 Alejandro's team moet het zand en puin voorzichtig doorzoeken... 62 00:05:13,520 --> 00:05:15,320 op zoek naar aanwijzingen. 63 00:05:15,480 --> 00:05:21,120 Alle stukken aardewerk en menselijke resten zullen nader worden onderzocht. 64 00:05:23,840 --> 00:05:28,400 De hitte en het stof eisen hun tol. 65 00:05:28,560 --> 00:05:32,560 Je ziet dat de werkomstandigheden hier heel heet zijn. 66 00:05:32,720 --> 00:05:36,680 We noemen dit voor de grap ook wel de sauna... 67 00:05:36,840 --> 00:05:41,475 omdat het zo vochtig is, en we geen frisse lucht hebben. 68 00:05:41,600 --> 00:05:43,760 Lekkere sauna. 69 00:05:45,160 --> 00:05:48,320 We gaan proberen een beetje te ademen. 70 00:05:48,480 --> 00:05:51,520 Het team werkt in ploegendiensten van anderhalf uur... 71 00:05:51,680 --> 00:05:55,480 en hijst de uitgegraven grond in emmers naar boven. 72 00:05:55,640 --> 00:05:59,000 Het is nauwgezet werk, maar als hij Sarenpoet hier vindt... 73 00:05:59,160 --> 00:06:01,355 is dat 'n droom die uitkomt voor Alejandro. 74 00:06:01,480 --> 00:06:07,835 En het feit dat hier zo'n diepe schacht zit, is veelbelovend. 75 00:06:07,960 --> 00:06:12,040 Ze hebben zoveel moeite gedaan. Daar moet een reden voor zijn. 76 00:06:12,200 --> 00:06:15,520 En die reden zou een intacte grafkamer kunnen zijn. 77 00:06:20,400 --> 00:06:23,435 Bij het eiland Philae... 78 00:06:23,560 --> 00:06:29,200 vaart de Amerikaanse egyptoloog Colleen Darnell over de Nijl. 79 00:06:29,360 --> 00:06:32,440 Ze wil zijn geheimen ontrafelen, te beginnen met waarom... 80 00:06:32,600 --> 00:06:37,080 de oude Egyptenaren de jaarlijkse overstromingen vereerden. 81 00:06:37,240 --> 00:06:40,040 Haar eerste halte is de tempel van Philae... 82 00:06:40,200 --> 00:06:43,875 een van de heiligste plekken van het oude Egypte. 83 00:06:44,000 --> 00:06:50,400 Dit was de grens tussen Egypte en Nubië, waar de Nijl Egypte instroomde. 84 00:06:51,600 --> 00:06:57,115 Dit is een heel mooi stuk van de Nijl, vooral als we bij de tempel komen. 85 00:06:57,240 --> 00:07:01,200 Dan krijg je een idee van hoe het eruitzag in de oudheid. 86 00:07:01,360 --> 00:07:04,360 De tempel, die bekendstaat als de Parel van Egypte... 87 00:07:04,520 --> 00:07:09,520 werd door de eeuwen heen uitgebreid. Elke heerser voegde er iets aan toe. 88 00:07:09,680 --> 00:07:15,400 Hij is gewijd aan de heiligste goden en godinnen van Egypte. 89 00:07:16,400 --> 00:07:22,600 In zijn hoogtijdagen was dit eiland in de Nijl gewijde grond. 90 00:07:22,760 --> 00:07:27,480 Aan de zuidkant leidde een hof met zuilengalerijen... 91 00:07:27,640 --> 00:07:34,000 naar een indrukwekkende poort met reliëfs van koningen en goden. 92 00:07:34,160 --> 00:07:39,520 Daarachter lag een kleine kapel, gewijd aan de god Horus... 93 00:07:39,680 --> 00:07:45,480 en de poort naar de tempel van zijn moeder, de godin Isis. 94 00:07:45,640 --> 00:07:51,920 Eeuwen later bouwden de Romeinen er een tempel naast. 95 00:07:53,160 --> 00:07:57,240 Egyptische farao's en Romeinse keizers... 96 00:07:57,400 --> 00:08:00,480 zetten hier monumenten neer aan de Nijl. 97 00:08:03,760 --> 00:08:07,880 Vintagekleding-fanaat Colleen is deskundige in hiërogliefen... 98 00:08:08,040 --> 00:08:13,520 en ontcijfert ze om de geheimen van het oude Egypte te ontrafelen. 99 00:08:16,880 --> 00:08:21,800 Ze wil deze tempel verkennen om uit te zoeken waarom dit eiland... 100 00:08:21,960 --> 00:08:24,480 zo belangrijk was voor de mensen in de oudheid. 101 00:08:27,800 --> 00:08:31,960 Ze zoekt aanwijzingen om het raadsel op te lossen. 102 00:08:33,720 --> 00:08:37,800 Het is geweldig om deze inscriptie te zien, omdat hij uniek is. 103 00:08:37,960 --> 00:08:40,600 Op deze ene muur... 104 00:08:40,760 --> 00:08:44,840 staat de mythe over het ontstaan van de Nijloverstromingen. 105 00:08:45,000 --> 00:08:47,440 Elk jaar overstroomde de Nijl... 106 00:08:47,600 --> 00:08:52,435 en zette hij vruchtbare riviermodder af op het land langs de rivier. 107 00:08:52,560 --> 00:08:55,915 De oude Egyptenaren bedachten een verhaal om uit te leggen... 108 00:08:56,040 --> 00:08:59,200 hoe deze jaarlijkse overstroming was ontstaan. 109 00:08:59,360 --> 00:09:05,235 We zien een slang in de vorm van een grot. 110 00:09:05,360 --> 00:09:08,475 Die grot is de grafkamer van Osiris... 111 00:09:08,600 --> 00:09:12,515 op een eiland dicht bij Philae. 112 00:09:12,640 --> 00:09:15,675 De oude Egyptenaren geloofden dat de overstromingen... 113 00:09:15,800 --> 00:09:19,760 voortkwamen uit de dood van de god Osiris, de man van Isis... 114 00:09:19,920 --> 00:09:22,120 en de vader van Horus. 115 00:09:22,280 --> 00:09:27,640 Aan de andere kant zien we de rotsen van het eiland... 116 00:09:27,800 --> 00:09:29,960 waar Osiris' lichaam is begraven. 117 00:09:30,120 --> 00:09:34,280 Er staat een krokodil met het hoofd van een valk. 118 00:09:34,440 --> 00:09:37,440 Dat is Horus, de zoon van Osiris. 119 00:09:37,600 --> 00:09:43,000 Die draagt de mummie van zijn vader Osiris op zijn rug. 120 00:09:44,320 --> 00:09:49,240 Osiris, de god van wedergeboorte en van de onderwereld... 121 00:09:49,400 --> 00:09:53,320 was verantwoordelijk voor de jaarlijkse overstroming van de Nijl. 122 00:09:56,240 --> 00:09:59,720 Osiris werd vermoord door zijn broer Seth, de god van de chaos... 123 00:09:59,880 --> 00:10:03,360 tijdens een gevecht om de troon. 124 00:10:06,800 --> 00:10:12,520 Seth scheurde Osiris' ledematen af en verspreidde ze over Egypte. 125 00:10:15,320 --> 00:10:21,160 Door de lichaamssappen van Osiris overstroomde de Nijl... 126 00:10:21,320 --> 00:10:25,760 en kreeg de Nijl de goddelijke kracht om planten te doen groeien. 127 00:10:29,080 --> 00:10:32,635 De overstromingen werden aanbeden door de oude Egyptenaren... 128 00:10:32,760 --> 00:10:36,720 en volgens hen begon de rivier bij Philae. 129 00:10:36,880 --> 00:10:41,480 Dit is een bijzonder gebied, want de Egyptenaren zagen dit... 130 00:10:41,640 --> 00:10:43,515 als de bron van de overstromingen. 131 00:10:43,640 --> 00:10:49,760 Symbolisch en volgens hun geloof was dit de bron van de Nijl. 132 00:10:49,920 --> 00:10:54,515 De Nijl was van groot mythologisch belang voor de oude Egyptenaren. 133 00:10:54,640 --> 00:10:58,920 Colleen wil nog meer te weten komen over de rivier... 134 00:10:59,080 --> 00:11:03,000 en hoe die bijdroeg aan het ontstaan van de Egyptische beschaving. 135 00:11:05,800 --> 00:11:12,280 In Deir el-Bahri is de Poolse archeoloog Patryk Chudzik... 136 00:11:12,440 --> 00:11:15,320 op een heilige plek aan de westoever van de Nijl. 137 00:11:15,480 --> 00:11:18,035 Aan de horizon zien we de Nijl. 138 00:11:18,160 --> 00:11:20,800 Het centrum van deze stad was Deir el-Bahri... 139 00:11:20,960 --> 00:11:22,675 met de tempel van Hatsjepsoet. 140 00:11:22,800 --> 00:11:28,000 Rondom Deir el-Bahri lagen tientallen in de rotsen uitgehouwen graftombes... 141 00:11:28,160 --> 00:11:30,560 van hoge functionarissen. 142 00:11:32,280 --> 00:11:39,000 Patryk doet al 5 jaar opgravingen in dit belangrijke gebied aan de Nijl. 143 00:11:39,160 --> 00:11:43,440 Zijn liefde voor archeologie begon toen hij acht jaar was. 144 00:11:43,600 --> 00:11:48,275 Hij zwoer dat hij ooit archeoloog zou worden. 145 00:11:48,400 --> 00:11:54,720 Het is geweldig als je iets opgraaft wat duizenden jaren lang vergeten was. 146 00:11:56,080 --> 00:11:59,360 Hij ontdekte iets heel ongebruikelijks... 147 00:11:59,520 --> 00:12:02,880 op de helling onder de tombes. 148 00:12:03,040 --> 00:12:06,075 Meerdere krokodillenschedels. 149 00:12:06,200 --> 00:12:09,080 Zoiets was nog nooit gevonden in Egypte. 150 00:12:09,240 --> 00:12:12,840 Soms worden er krokodillen gevonden in oude Egyptische tombes... 151 00:12:13,000 --> 00:12:17,160 maar vondsten als deze, van schedels zonder lichaam, zijn uniek. 152 00:12:17,320 --> 00:12:19,720 Het is één van de interessantste objecten... 153 00:12:19,880 --> 00:12:25,040 die ik hier ooit heb gevonden, in de necropolis van Thebe. 154 00:12:25,960 --> 00:12:28,440 Dit seizoen wil hij uitzoeken... 155 00:12:28,600 --> 00:12:32,840 wie de krokodillenschedels hierheen heeft gebracht, en waarom. 156 00:12:33,000 --> 00:12:36,480 En wat dat zegt over de houding van de Egyptenaren... 157 00:12:36,640 --> 00:12:41,595 tegenover de dodelijke dieren die in hun heilige rivier leefden. 158 00:12:41,720 --> 00:12:47,275 We hebben hier negen verschillende krokodillen. 159 00:12:47,400 --> 00:12:51,195 We hebben fragmenten van tanden en van kaken. 160 00:12:51,320 --> 00:12:55,080 Maar wat zo interessant is: het zijn alleen schedels. 161 00:12:55,240 --> 00:12:57,840 We hebben geen enkel ander deel van hun lichaam. 162 00:12:59,600 --> 00:13:03,635 Patryk en zijn team staan voor een ongewoon probleem. 163 00:13:03,760 --> 00:13:09,515 Vroege archeologen deden hier honderd jaar geleden al opgravingen. 164 00:13:09,640 --> 00:13:13,480 Ze namen de schatten mee, maar dumpten de rest... 165 00:13:13,640 --> 00:13:16,840 in enorme puinbergen op de helling eronder. 166 00:13:17,600 --> 00:13:20,920 Patryk denkt dat de schedels uit een tombe kwamen... 167 00:13:21,080 --> 00:13:24,755 maar hij moet uitzoeken welke, en van wie die tombe was. 168 00:13:24,880 --> 00:13:30,920 Hij en zijn team moeten al het puin nauwgezet uitkammen. 169 00:13:31,080 --> 00:13:34,475 We vinden elke dag schitterend versierde stukken. 170 00:13:34,600 --> 00:13:36,960 Dit gebied is erg rijk aan vondsten. 171 00:13:37,120 --> 00:13:40,595 Een van de lastigste dingen is om te onderscheiden... 172 00:13:40,720 --> 00:13:46,480 wat een natuurlijk stuk steen is, en wat een fragment is van iets... 173 00:13:46,640 --> 00:13:50,435 wat hier vierduizend jaar geleden door mensen gemaakt is. 174 00:13:50,560 --> 00:13:56,155 Als hij een inscriptie vindt met de naam van de eigenaar van de tombe... 175 00:13:56,280 --> 00:14:00,995 weet Patryk uit welke tombe de krokodillenschedels kwamen. 176 00:14:01,120 --> 00:14:05,035 Maar de steile helling en het losliggende puin... 177 00:14:05,160 --> 00:14:07,840 maken het werk gevaarlijk. 178 00:14:08,640 --> 00:14:13,440 Als ze te veel weghalen van dat lagere gedeelte... 179 00:14:13,600 --> 00:14:17,120 kan dat elk moment omlaag storten. 180 00:14:22,520 --> 00:14:26,320 In Caïro, in het Egyptisch Museum... 181 00:14:26,480 --> 00:14:33,315 onderzoekt de Egyptische conservator Eid Mertah een beeld van Osiris. 182 00:14:33,440 --> 00:14:37,520 Eid is een specialist in oude metalen... 183 00:14:37,680 --> 00:14:41,720 die al tien jaar de mooiste schatten van Egypte restaureert. 184 00:14:41,880 --> 00:14:46,560 Hij wil uitzoeken wanneer dit beeld gemaakt werd en welke rol het had... 185 00:14:46,720 --> 00:14:51,915 bij het vereren van de god die voor de Nijloverstromingen zorgde. 186 00:14:52,040 --> 00:14:55,515 In het museum staan tientallen beelden van Osiris uitgestald... 187 00:14:55,640 --> 00:14:59,680 maar er staan er nog honderden in de opslag. 188 00:14:59,840 --> 00:15:03,800 Ze staan al in de kelder sinds het museum... 189 00:15:03,960 --> 00:15:08,760 meer dan een eeuw geleden openging. We weten niets over die beelden. 190 00:15:08,920 --> 00:15:10,560 De meeste hebben geen label... 191 00:15:10,720 --> 00:15:15,560 en sporen die naar hun herkomst konden leiden, zijn allang verdwenen. 192 00:15:16,600 --> 00:15:20,000 Eid en de Franse archeoloog Simon Connor... 193 00:15:20,160 --> 00:15:24,720 onderzoeken de beelden in de museumopslag. 194 00:15:24,880 --> 00:15:26,680 We vinden ze vaker zo. 195 00:15:26,840 --> 00:15:30,720 De meeste beelden in de kelder komen zelfs direct uit opgravingen. 196 00:15:30,880 --> 00:15:34,600 Er zit nog aarde aan, dus wij zijn de eersten... 197 00:15:34,760 --> 00:15:38,000 die de beelden in 120 jaar zien. 198 00:15:39,800 --> 00:15:42,840 Om de beelden te dateren moeten ze die restaureren... 199 00:15:43,000 --> 00:15:46,240 en onderzoeken in hun oude glorie. 200 00:15:47,560 --> 00:15:51,280 Er zit nog wat goud op het oppervlak. 201 00:15:51,440 --> 00:15:56,955 Je ziet het hier en hier, tussen de armen. 202 00:15:57,080 --> 00:16:02,235 Sommige beelden, zoals dit beeld, zijn van brons, met een goudlaagje. 203 00:16:02,360 --> 00:16:06,320 Vele zijn ernstig gecorrodeerd na duizenden jaren... 204 00:16:06,480 --> 00:16:07,880 in vochtige aarde en zand. 205 00:16:09,240 --> 00:16:12,200 Het probleem is dat we twee soorten corrosie hebben. 206 00:16:12,360 --> 00:16:15,800 Actieve corrosie, de gevaarlijke soort. 207 00:16:15,960 --> 00:16:19,155 Daar moeten we mee beginnen. De andere corrosie is stabiel. 208 00:16:19,280 --> 00:16:22,355 Kun je het gezicht van de god nog vinden? 209 00:16:22,480 --> 00:16:26,040 Ik denk het wel. Dat zit onder deze korst. 210 00:16:26,200 --> 00:16:31,320 Als we deze laag langzaam weghalen onder de microscoop... 211 00:16:31,480 --> 00:16:36,315 komt zijn gezicht misschien weer tevoorschijn. 212 00:16:36,440 --> 00:16:39,160 Eid heeft een lastige taak. 213 00:16:39,320 --> 00:16:44,400 Met één verkeerde beweging kan hij het beeld onherstelbaar beschadigen. 214 00:16:47,520 --> 00:16:54,435 In Aswan zoekt Alejandro de grafkamer van Sarenpoet... 215 00:16:54,560 --> 00:16:59,835 die 4000 jaar geleden over 't gebied rond de zuidelijke Nijl heerste. 216 00:16:59,960 --> 00:17:03,360 Die kamer kan hem meer vertellen over de rol van de Nijl... 217 00:17:03,520 --> 00:17:06,920 in het leven en sterven van de oude Egyptenaren. 218 00:17:07,080 --> 00:17:08,955 Na wekenlang hard werken... 219 00:17:09,080 --> 00:17:14,200 heeft het team een paar ton puin uit het voorvertrek weggehaald. 220 00:17:15,360 --> 00:17:18,400 Ze hebben daar een ongewone vloer aangetroffen. 221 00:17:18,560 --> 00:17:23,275 Dit is de eerste keer dat we tegels vinden in de hele necropolis. 222 00:17:23,400 --> 00:17:25,835 Dit is echt heel vreemd. 223 00:17:25,960 --> 00:17:30,515 In geen enkele nabijgelegen tombe liggen zulke tegels. 224 00:17:30,640 --> 00:17:35,560 Dit kan een aanwijzing zijn voor de locatie van Sarenpoets graf. 225 00:17:35,720 --> 00:17:38,840 Het is heel spannend, want zoals je ziet... 226 00:17:39,000 --> 00:17:45,000 zit hier mortel tussen de stenen, en het geluid... 227 00:17:48,000 --> 00:17:50,040 is hier anders. 228 00:17:50,200 --> 00:17:53,760 Aan het geluid te horen, ligt er een kamer onder. 229 00:17:53,920 --> 00:17:58,400 Misschien een ingang naar de grafkamer zelf. 230 00:17:58,560 --> 00:18:03,000 Als hier iets onder zit, is dat een intacte kamer. 231 00:18:03,160 --> 00:18:04,720 Dat is fantastisch. 232 00:18:07,360 --> 00:18:11,235 Voor Alejandro de tegels kan weghalen... 233 00:18:11,360 --> 00:18:14,880 moeten hij en zijn team een plan maken. 234 00:18:15,040 --> 00:18:19,680 We kunnen beginnen met het weghalen van een paar stenen... 235 00:18:19,840 --> 00:18:23,280 om te testen wat eronder zit. 236 00:18:23,440 --> 00:18:24,920 Ze moeten voorzichtig zijn. 237 00:18:25,080 --> 00:18:28,720 Ik kan het beste met deze steen beginnen. 238 00:18:28,880 --> 00:18:31,640 Dan kijken we wat daaronder zit. 239 00:18:31,800 --> 00:18:34,360 Als er een grafkamer onder ligt... 240 00:18:34,520 --> 00:18:38,880 en ze de verkeerde steen weghalen, kan de kamer instorten... 241 00:18:39,040 --> 00:18:41,595 en kunnen waardevolle voorwerpen kapotgaan. 242 00:18:41,720 --> 00:18:47,040 Het idee is dat we de stenen langs de muur weghalen. 243 00:18:47,880 --> 00:18:50,440 Hopelijk vinden we dan iets. 244 00:18:52,920 --> 00:18:54,760 Als God het wil. 245 00:19:00,520 --> 00:19:04,475 De volgende ochtend gaat het team terug de schacht in... 246 00:19:04,600 --> 00:19:06,920 om hun plan uit te voeren. 247 00:19:07,080 --> 00:19:10,275 Breng al dat zand naar buiten. 248 00:19:10,400 --> 00:19:16,755 We gaan deze stenen een voor een optillen. 249 00:19:16,880 --> 00:19:19,800 Deze. - Die? Oké. 250 00:19:27,000 --> 00:19:30,235 Colleen verlaat het eiland Philae en gaat verder de Nijl op. 251 00:19:30,360 --> 00:19:33,720 Ze is op weg naar Elephantine. 252 00:19:33,880 --> 00:19:37,760 Dit is het eiland Elephantine, midden in de Nijl. 253 00:19:37,920 --> 00:19:42,675 Dit eiland wordt al duizenden jaren bewoond. 254 00:19:42,800 --> 00:19:47,400 Ze is maar acht kilometer ten noorden van de tempel op Philae. 255 00:19:47,560 --> 00:19:50,915 Dit is de doorgang tussen Egypte en Nubië... 256 00:19:51,040 --> 00:19:57,920 en hier, meer dan elders in Egypte, zie je het drama van de Nijl. 257 00:20:00,160 --> 00:20:03,120 Colleen wil onderzoeken hoe de oude Egyptenaren... 258 00:20:03,280 --> 00:20:05,800 de kracht van de Nijl gebruikten. 259 00:20:05,960 --> 00:20:08,960 Ze gelooft dat een mysterieus bouwwerk aan de oever... 260 00:20:09,120 --> 00:20:11,880 antwoorden kan opleveren. 261 00:20:12,040 --> 00:20:15,960 Dit is een oeroude trap die naar de Nijl leidt. 262 00:20:19,840 --> 00:20:26,280 Om de zoveel treden zie je deze inkepingen als je de trap afdaalt. 263 00:20:26,440 --> 00:20:29,920 Colleen ziet iets intrigerends. 264 00:20:30,080 --> 00:20:34,360 Ze zien er allemaal heel consistent uit. 265 00:20:34,520 --> 00:20:38,000 Deze inkepingen markeren de hoogte van de Nijloverstromingen. 266 00:20:38,160 --> 00:20:44,275 Het water kwam omhoog, en dan maten ze telkens hoe hoog het stond. 267 00:20:44,400 --> 00:20:48,560 Dit monument is een nilometer, en was van vitaal belang... 268 00:20:48,720 --> 00:20:51,760 om de patronen van de rivier te begrijpen. 269 00:20:51,920 --> 00:20:56,040 Deze nilometer en andere op Elephantine... 270 00:20:56,200 --> 00:21:00,315 waren de eerste plekken waar jaarlijks de overstroming werd gemeten. 271 00:21:00,440 --> 00:21:03,200 Het was een van de belangrijkste gebeurtenissen... 272 00:21:03,360 --> 00:21:05,955 die jaarlijks plaatsvonden in het oude Egypte. 273 00:21:06,080 --> 00:21:09,920 De Nijl kon niet worden getemd. 274 00:21:10,080 --> 00:21:14,080 Maar de oude Egyptenaren ontwikkelden een irrigatiesysteem... 275 00:21:14,240 --> 00:21:19,240 van dijken en kanalen, om deze kracht aan te wenden. 276 00:21:20,880 --> 00:21:26,600 Tijdens de jaarlijkse overstroming lieten ze enorme bassins vollopen. 277 00:21:28,040 --> 00:21:32,160 Het water bleef een maand staan, sijpelde de grond in... 278 00:21:32,320 --> 00:21:35,400 en liet vruchtbare grond achter. 279 00:21:35,560 --> 00:21:39,080 Gewassen groeiden goed in deze grond... 280 00:21:39,240 --> 00:21:42,800 wat leidde tot overvloedige oogsten. 281 00:21:42,960 --> 00:21:46,520 Deze cyclus was de basis van het leven van de oude Egyptenaren... 282 00:21:46,680 --> 00:21:50,960 en de bloei van hun grote beschaving. 283 00:21:52,640 --> 00:21:56,880 De Nijl overstroomde eind juli of begin augustus van onze kalender. 284 00:21:57,040 --> 00:22:00,920 De overstroming was het Egyptisch nieuwjaar. 285 00:22:01,080 --> 00:22:05,600 Het water bleef tot in oktober stijgen. 286 00:22:05,760 --> 00:22:09,395 Dan volgde het plantseizoen, en ten slotte het oogstseizoen. 287 00:22:09,520 --> 00:22:15,000 Met de nilometer voorspelde men de omvang van de oogst... 288 00:22:15,160 --> 00:22:19,760 de voedselvoorziening, en de belasting die de farao kon heffen. 289 00:22:19,920 --> 00:22:24,000 Deze monumentale nilometer toont aan hoe belangrijk het was... 290 00:22:24,160 --> 00:22:27,520 om het niveau van de Nijl hier op Elephantine te meten. 291 00:22:27,680 --> 00:22:31,595 Als je wist hoe hoog het water hier stond, kon je voorspellen... 292 00:22:31,720 --> 00:22:36,280 wat het niveau verderop in de Nijlvallei zou zijn. 293 00:22:38,120 --> 00:22:42,520 Door de uitvinding van de nilometer konden de oude Egyptenaren... 294 00:22:42,680 --> 00:22:46,440 de kracht van de Nijl optimaal benutten. 295 00:22:48,280 --> 00:22:53,400 Het bijzondere van de Nijl was de voorspelbare jaarlijkse overstroming. 296 00:22:53,560 --> 00:22:57,240 Dat was de magie en het geheim van de Nijl. 297 00:22:57,400 --> 00:23:02,560 Daardoor bloeide het oude Egypte duizenden jaren lang. 298 00:23:02,720 --> 00:23:06,320 Colleens missie om de geheimen van de Nijl te ontrafelen... 299 00:23:06,480 --> 00:23:07,795 is nog niet voorbij. 300 00:23:07,920 --> 00:23:12,160 Nu wil ze ontdekken hoe de Egyptenaren de Nijl gebruikten... 301 00:23:12,320 --> 00:23:18,920 bij het bouwen van hun monumenten, zo kenmerkend voor hun beschaving. 302 00:23:21,560 --> 00:23:25,195 Op de westoever van de Nijl, in Deir el-Bahri... 303 00:23:25,320 --> 00:23:29,920 zoekt Patryk de oplossing van het mysterie van de schedels... 304 00:23:30,080 --> 00:23:35,555 die hij vond in een puinberg bij de tempel van Hatsjepsoet. 305 00:23:35,680 --> 00:23:41,840 Hij zoekt aanwijzingen naar de tombe waar de schedels vandaan komen. 306 00:23:43,120 --> 00:23:45,680 Maar zijn team heeft een probleem. 307 00:23:48,120 --> 00:23:52,480 Dat losse puin kan elk moment omlaag storten. 308 00:23:53,880 --> 00:23:58,080 Patryk denkt dat de schedels uit de hoger gelegen tombes komen. 309 00:23:58,240 --> 00:24:02,960 Hij wil uitzoeken wie ze daar heeft neergelegd, en waarom. 310 00:24:03,120 --> 00:24:06,320 En wat dat zegt over hoe de oude Egyptenaren... 311 00:24:06,480 --> 00:24:11,400 keken naar de gevaarlijke dieren in hun heilige rivier. 312 00:24:12,480 --> 00:24:15,680 Terwijl het team het stof en puin zorgvuldig uitkamt... 313 00:24:15,840 --> 00:24:18,435 ziet Patryk opeens iets. 314 00:24:18,560 --> 00:24:21,560 Kun je dat oprapen? 315 00:24:26,640 --> 00:24:28,840 Dit is geweldig. 316 00:24:29,000 --> 00:24:32,560 Nog een stuk, hetzelfde als wat we eerder vonden. 317 00:24:32,720 --> 00:24:38,080 Nog een krokodillenkaak. Dit is een grote verrassing. 318 00:24:38,240 --> 00:24:42,355 Deze kaak is kleiner dan de andere. 319 00:24:42,480 --> 00:24:45,595 Hij moet van een andere krokodil zijn... 320 00:24:45,720 --> 00:24:51,715 en waarschijnlijk lagen er dus meer dan negen krokodillen in de tombe. 321 00:24:51,840 --> 00:24:53,440 Dit is echt ongelooflijk. 322 00:24:55,080 --> 00:25:00,760 Patryk ontdekt ook bewijs dat dit puin en de schedels... 323 00:25:00,920 --> 00:25:02,995 inderdaad uit een tombe afkomstig zijn. 324 00:25:03,120 --> 00:25:06,435 Dit is een stuk van een sarcofaag, een deel van een muur. 325 00:25:06,560 --> 00:25:10,360 Dit is geweldig. Dit had ik hier niet verwacht. 326 00:25:10,520 --> 00:25:13,320 Briljant. Iets nieuws voor de reconstructie. 327 00:25:13,480 --> 00:25:15,160 Fantastisch. 328 00:25:16,160 --> 00:25:20,800 Om te ontdekken wat de schedels hier doen, moet 't team uitzoeken... 329 00:25:20,960 --> 00:25:24,720 uit welke tombe ze kwamen en wie de eigenaar daarvan was. 330 00:25:24,880 --> 00:25:31,000 Verhip, er is nog veel meer. Dit is ook iets. 331 00:25:33,840 --> 00:25:36,760 In Aswan is Alejandro's team... 332 00:25:36,920 --> 00:25:40,920 op zoek naar de ingang van de grafkamer van Sarenpoet. 333 00:25:42,960 --> 00:25:47,040 Een intacte kamer zou een schat aan informatie opleveren... 334 00:25:47,200 --> 00:25:51,040 over leven en dood aan de Nijl. 335 00:25:53,720 --> 00:25:57,640 Het is gewoon steen. 336 00:25:57,800 --> 00:26:01,835 De eerste tegel blijkt op zand te rusten... 337 00:26:01,960 --> 00:26:04,440 met alleen gesteente eronder. 338 00:26:04,600 --> 00:26:07,320 Laten we deze proberen. 339 00:26:08,880 --> 00:26:10,280 Ja. 340 00:26:15,440 --> 00:26:18,120 Hier zit ook zand onder. 341 00:26:19,960 --> 00:26:23,400 Er zit niks onder. 342 00:26:26,000 --> 00:26:30,240 Alejandro heeft de meestbelovende tegel tot het laatst bewaard. 343 00:26:30,400 --> 00:26:34,515 Deze tegel klinkt anders dan de andere. 344 00:26:34,640 --> 00:26:40,160 Misschien zit hier iets onder. We gaan kijken... 345 00:26:41,600 --> 00:26:45,640 of deze laatste kans iets oplevert. 346 00:26:58,040 --> 00:27:01,800 Het is weer steen. 347 00:27:07,520 --> 00:27:11,520 Dit is archeologie. 348 00:27:11,680 --> 00:27:15,200 Je vindt nooit wat je verwacht te vinden. 349 00:27:23,520 --> 00:27:28,400 We hebben net vier tegels weggehaald en het is allemaal hetzelfde. 350 00:27:28,560 --> 00:27:33,160 Zand, en direct daaronder gesteente. 351 00:27:33,320 --> 00:27:38,720 Ik ben erg gefrustreerd, want het lijkt nu wel duidelijk... 352 00:27:38,880 --> 00:27:42,195 dat we de grafkamer niet gaan vinden. 353 00:27:42,320 --> 00:27:46,080 Maar Alejandro heeft wel iets anders gevonden. 354 00:27:46,240 --> 00:27:49,240 We nemen wat zandmonsters. 355 00:27:49,400 --> 00:27:55,395 Het zand van de Nijl is bleker dan het zand uit de woestijn. 356 00:27:55,520 --> 00:27:59,200 Alejandro gelooft dat het zand onder de tegels... 357 00:27:59,360 --> 00:28:04,080 speciaal van de Nijl naar deze kamer werd gebracht. 358 00:28:04,240 --> 00:28:10,880 Waarschijnlijk kozen ze dit speciale zand omdat het van de Nijl kwam. 359 00:28:11,040 --> 00:28:14,000 De Nijl betekent leven voor Egypte. 360 00:28:14,160 --> 00:28:19,595 Daarom was het verbonden met de heilige wereld... 361 00:28:19,720 --> 00:28:23,400 en werd het gebruikt in grafruimtes. 362 00:28:23,560 --> 00:28:26,120 Alles wat de overledene kon helpen... 363 00:28:26,280 --> 00:28:30,195 om het hiernamaals te bereiken, werd gebruikt. 364 00:28:30,320 --> 00:28:34,520 In de beleving van de oude Egyptenaren hielp de Nijl hen... 365 00:28:34,680 --> 00:28:37,515 om hun laatste bestemming te bereiken. 366 00:28:37,640 --> 00:28:42,555 De meeste mensen hier woonden aan de oostoever, of op het eiland. 367 00:28:42,680 --> 00:28:49,475 Dus als er iemand stierf, moesten ze niet alleen een fysieke reis maken... 368 00:28:49,600 --> 00:28:52,080 maar ook 'n symbolische reis, over de Nijl... 369 00:28:52,240 --> 00:28:57,115 om de dode naar de westoever te brengen, het land van de doden. 370 00:28:57,240 --> 00:29:01,840 De Nijl verbindt deze twee werelden: de wereld van de levenden... 371 00:29:02,000 --> 00:29:06,915 want de Nijl leeft, en de wereld van de doden. 372 00:29:07,040 --> 00:29:12,155 Voor Sarenpoet was de Nijl ook na zijn dood belangrijk. 373 00:29:12,280 --> 00:29:16,920 Alejandro blijft zoeken naar de grafkamer. 374 00:29:17,080 --> 00:29:22,560 Hij weet zeker dat die ergens aan deze machtige rivier ligt. 375 00:29:23,480 --> 00:29:29,560 In het Egyptisch Museum in Caïro verwijdert Eid eeuwen aan vuil... 376 00:29:29,720 --> 00:29:33,240 en corrosie van een beeld van Osiris, de machtige god... 377 00:29:33,400 --> 00:29:35,760 die werd geassocieerd met de overstromingen. 378 00:29:35,920 --> 00:29:40,000 Hij hoopt duidelijke gelaatstrekken te vinden om te ontdekken... 379 00:29:40,160 --> 00:29:42,355 wanneer het beeld gemaakt is. 380 00:29:42,480 --> 00:29:45,920 Een datering kan licht werpen op hoelang Osirisbeelden... 381 00:29:46,080 --> 00:29:48,160 belangrijke vereringsobjecten waren. 382 00:29:48,320 --> 00:29:51,915 Het moeilijkste is de bovenste laag... 383 00:29:52,040 --> 00:29:58,075 de vergulding, want die is heel dun en breekbaar. 384 00:29:58,200 --> 00:30:00,960 Eid gebruikt een ultrasone pen. 385 00:30:01,120 --> 00:30:07,875 Die produceert geluidsgolven die door de corrosielagen heen breken. 386 00:30:08,000 --> 00:30:11,235 Het is handig gereedschap, maar Eid moet voorzichtig zijn... 387 00:30:11,360 --> 00:30:14,280 om het beeld zelf niet te beschadigen. 388 00:30:14,440 --> 00:30:18,360 Dit werk moet je stap voor stap en onder de microscoop doen. 389 00:30:19,760 --> 00:30:23,480 Eid zal maanden werk hebben aan dit beeld. 390 00:30:25,360 --> 00:30:29,000 Als je het eindresultaat van de restauratie... 391 00:30:29,160 --> 00:30:33,720 en het resultaat van je werk ziet, geeft dat een fantastisch gevoel. 392 00:30:36,680 --> 00:30:40,600 Eid kan beelden alleen goed onderzoeken als ze vrij zijn... 393 00:30:40,760 --> 00:30:44,840 van vuil en corrosie, zoals dit beeld. 394 00:30:45,000 --> 00:30:49,600 Het metaal waarvan dit beeld gemaakt is, kan meer vertellen. 395 00:30:49,760 --> 00:30:54,360 Ik ga nu kijken waar het metaal van dit beeld uit bestaat. 396 00:30:54,520 --> 00:30:57,635 Ik wil precies weten waarvan het gemaakt is. 397 00:30:57,760 --> 00:31:01,755 Brons is een legering, een mengeling van verschillende metalen. 398 00:31:01,880 --> 00:31:05,160 Eid gaat het brons van dit beeld vergelijken... 399 00:31:05,320 --> 00:31:09,800 met een database van beelden die al wel gedateerd zijn. 400 00:31:12,760 --> 00:31:17,280 Met 'n geavanceerde scanner kan hij zien waaruit de legering bestaat... 401 00:31:17,440 --> 00:31:20,120 zonder het beeld te beschadigen. 402 00:31:20,280 --> 00:31:22,760 Dit zijn de twee laserstralen uit het apparaat. 403 00:31:22,920 --> 00:31:26,800 Voor de analyse moeten ze op hetzelfde punt gericht zijn. 404 00:31:26,960 --> 00:31:30,915 Ik moet het beeld dus iets anders neerzetten. 405 00:31:31,040 --> 00:31:36,480 Nu laten we het apparaat de analyse uitvoeren. 406 00:31:36,640 --> 00:31:40,280 De scanner zendt röntgenstralen door het bronzen oppervlak... 407 00:31:40,440 --> 00:31:44,760 en meet de energie die vrijkomt uit de atomen. 408 00:31:44,920 --> 00:31:48,200 Met dit metaalprofiel kunnen Eid en Simon... 409 00:31:48,360 --> 00:31:51,675 dit beeld vergelijken met een beeld dat al wel gedateerd is... 410 00:31:51,800 --> 00:31:56,720 en vaststellen hoe oud dit beeld is. 411 00:32:00,280 --> 00:32:03,795 Op de westoever van de Nijl, in Deir el-Bahri... 412 00:32:03,920 --> 00:32:10,035 bekijkt Patryk stukken van een sarcofaag uit een puinberg. 413 00:32:10,160 --> 00:32:13,840 Ze komen uit een van de hoger gelegen tombes. 414 00:32:14,000 --> 00:32:20,360 In deze honderden tonnen puin vinden we schitterend versierde fragmenten. 415 00:32:20,520 --> 00:32:25,000 Daaraan zien we dat dit een rijk gebied was en dat de eigenaar... 416 00:32:25,160 --> 00:32:29,920 van de tombe waar het vandaan komt een prominent persoon was. 417 00:32:30,080 --> 00:32:35,120 Hij hoopt uit de stukken sarcofaag af te leiden wie de eigenaar was... 418 00:32:35,280 --> 00:32:39,560 en zo bij de tombe te komen waar de schedels vandaan kwamen. 419 00:32:40,960 --> 00:32:43,560 Eindelijk vindt hij een groot stuk sarcofaag... 420 00:32:43,720 --> 00:32:46,675 met de aanwijzing die hij zocht. 421 00:32:46,800 --> 00:32:52,755 Deze karakters onthullen iets over de naam van de eigenaar. 422 00:32:52,880 --> 00:32:56,080 H-T-I-I. Dat is Khety. 423 00:32:56,240 --> 00:33:00,800 Dit komt uit de tombe van Khety, die hierboven ligt. 424 00:33:00,960 --> 00:33:06,155 Zulke precieze informatie over de eigenaar van de tombe is geweldig. 425 00:33:06,280 --> 00:33:10,240 Khety was een belangrijke functionaris aan 't koninklijke hof. 426 00:33:10,400 --> 00:33:14,800 Hij leefde ongeveer 700 jaar voor Toetanchamon en diende een farao... 427 00:33:14,960 --> 00:33:17,075 die bekendstaat als Mentoehotep II. 428 00:33:17,200 --> 00:33:20,480 We vonden de krokodillenbotten in de buurt van de sarcofaag. 429 00:33:20,640 --> 00:33:25,720 Dat betekent dat ze van dezelfde plek komen. 430 00:33:25,880 --> 00:33:30,360 De schedels komen dus uit de tombe van Khety... 431 00:33:30,520 --> 00:33:34,680 in de rotsen boven de puinberg waar Patryk aan het zoeken was. 432 00:33:34,840 --> 00:33:38,680 Nu kan hij onderzoeken waarom Khety de schedels daar wilde... 433 00:33:38,840 --> 00:33:41,800 en hij weet precies waar hij moet zoeken. 434 00:33:41,960 --> 00:33:45,960 Khety's tombe werd opgegraven door de Amerikaanse archeoloog... 435 00:33:46,120 --> 00:33:49,480 Herbert Winlock, honderd jaar geleden. 436 00:33:49,640 --> 00:33:55,280 Hij heeft de schedels weggehaald en in de puinberg gedumpt... 437 00:33:55,440 --> 00:33:59,080 op zoek naar schatten die meer waard waren. 438 00:33:59,240 --> 00:34:01,320 Dit is Khety's grafkamer. 439 00:34:01,480 --> 00:34:04,635 Dit is zijn sarcofaag, waar zijn lichaam lag. 440 00:34:04,760 --> 00:34:10,515 En hier lagen de krokodillenresten eerst ook. 441 00:34:10,640 --> 00:34:15,040 Tombes met krokodillenmummies zijn zeldzaam... 442 00:34:15,200 --> 00:34:18,840 maar een tombe met alleen krokodillenschedels is uniek. 443 00:34:19,000 --> 00:34:25,000 Deze schedels lagen bij Khety's lichaam omdat hij geloofde... 444 00:34:25,160 --> 00:34:29,840 dat hij deze vorm kon aannemen in de onderwereld. 445 00:34:30,000 --> 00:34:35,720 We denken dat Khety geloofde dat zijn hoofd zou veranderen... 446 00:34:35,880 --> 00:34:40,840 in de kop van een krokodil, en zo kreeg hij de kracht van 'n krokodil... 447 00:34:41,000 --> 00:34:44,600 om in de onderwereld met vijanden te kunnen vechten. 448 00:34:46,960 --> 00:34:51,840 Volgens Patryk had Khety de schedels nodig in zijn tombe... 449 00:34:52,000 --> 00:34:54,400 voor zijn reis naar het hiernamaals. 450 00:34:57,400 --> 00:35:01,320 Na zijn dood zou zijn geest door de onderwereld reizen... 451 00:35:01,480 --> 00:35:06,640 en de schedels zouden hem de kracht geven van dit angstaanjagende dier. 452 00:35:10,320 --> 00:35:14,640 Khety dacht dat hij met deze kracht vijanden... 453 00:35:14,800 --> 00:35:18,120 en demonen kon verslaan die hij onderweg zou tegenkomen... 454 00:35:20,320 --> 00:35:27,320 zodat hij veilig naar de Rietvelden kon reizen om daar eeuwig te leven. 455 00:35:30,440 --> 00:35:33,120 De Nijlkrokodil was en is nog steeds... 456 00:35:33,280 --> 00:35:37,360 een van de gevaarlijkste dieren in de Nijl. 457 00:35:37,520 --> 00:35:41,960 Dat wisten de oude Egyptenaren, die zijn kracht kenden. 458 00:35:42,840 --> 00:35:47,640 De oude Egyptenaren vreesden en vereerden de krokodil. 459 00:35:47,800 --> 00:35:53,360 Voor hen was het een levend symbool van de vruchtbaarheid van de Nijl. 460 00:35:53,520 --> 00:35:55,235 Dit is een unieke vondst. 461 00:35:55,360 --> 00:35:59,875 Dit is de droom van elke archeoloog: iets geheel nieuws vinden... 462 00:36:00,000 --> 00:36:04,440 dat ons helpt om het verleden te reconstrueren. 463 00:36:07,960 --> 00:36:14,600 In Cairo zijn Eid en Simon klaar met hun scans van het Osirisbeeld... 464 00:36:14,760 --> 00:36:18,680 de machtige god die werd geassocieerd met de overstromingen van de Nijl. 465 00:36:18,840 --> 00:36:22,320 Ze hopen dat de exacte samenstelling van het brons... 466 00:36:22,480 --> 00:36:25,835 iets over de ouderdom van het beeld kan vertellen. 467 00:36:25,960 --> 00:36:29,880 Ik heb hier de resultaten van de samenstelling van het brons. 468 00:36:30,040 --> 00:36:36,440 Het bestaat voor 80 procent uit koper, 2,3 procent tin en 18 procent lood. 469 00:36:37,240 --> 00:36:40,120 In 'n internationale database zoeken Simon en Eid... 470 00:36:40,280 --> 00:36:45,675 naar andere Osirisbeelden met dezelfde samenstelling. 471 00:36:45,800 --> 00:36:51,115 Ze vinden een match met een beeld uit de 21e dynastie. 472 00:36:51,240 --> 00:36:56,320 Dat is bewijs dat hun beeld dateert uit ongeveer 1000 voor Christus... 473 00:36:56,480 --> 00:37:00,040 tussen de regeerperiodes van Toetanchamon en Cleopatra. 474 00:37:00,200 --> 00:37:05,435 1500 jaar nadat Osiris verscheen in de Egyptische mythologie. 475 00:37:05,560 --> 00:37:10,640 Om deze datering te bevestigen, controleren Simon en Ei dit... 476 00:37:10,800 --> 00:37:15,995 met een heel andere techniek: ze bestuderen Osiris' gezicht. 477 00:37:16,120 --> 00:37:20,320 In de kunst van het oude Egypte werden beelden gemodelleerd... 478 00:37:20,480 --> 00:37:22,595 naar de regerende farao. 479 00:37:22,720 --> 00:37:26,800 Beelden kunnen dus worden gedateerd aan de hand van hun gezichten. 480 00:37:26,960 --> 00:37:30,600 Je kunt een officiële weergave van een koning gebruiken... 481 00:37:30,760 --> 00:37:32,320 als dateringscriterium. 482 00:37:32,480 --> 00:37:36,595 De koning, andere personen en de goden hebben hetzelfde gezicht. 483 00:37:36,720 --> 00:37:40,360 Het gezicht van dit beeld is ook typerend... 484 00:37:40,520 --> 00:37:44,640 voor afbeeldingen van goden en farao's tijdens de 21e dynastie. 485 00:37:44,800 --> 00:37:46,355 Het is erg overtuigend. 486 00:37:46,480 --> 00:37:49,760 Beide criteria, dus de stijl en de samenstelling... 487 00:37:50,800 --> 00:37:55,240 bevestigen dat het waarschijnlijk uit de 21e of 22e dynastie komt. 488 00:37:55,400 --> 00:37:58,595 Dus ongeveer 900 of 1000 voor Christus. 489 00:37:58,720 --> 00:38:04,280 Eid en Simon hebben ontdekt wanneer dit beeld gemaakt is. 490 00:38:04,440 --> 00:38:09,955 Ze hebben aangetoond dat Osiris langdurig aanbeden werd in Egypte... 491 00:38:10,080 --> 00:38:15,315 1500 jaar nadat hij voor het eerst voorkomt in Egyptische mythen. 492 00:38:15,440 --> 00:38:19,760 Hun analyse van de andere beelden in het museum kan meer vertellen... 493 00:38:19,920 --> 00:38:24,560 over hoe Osiris, de god van de dood en wedergeboorte... 494 00:38:24,720 --> 00:38:28,000 en de god van de jaarlijkse Nijloverstromingen... 495 00:38:28,160 --> 00:38:30,840 werd vereerd in het oude Egypte. 496 00:38:33,120 --> 00:38:35,160 In de buurt van Aswan... 497 00:38:36,360 --> 00:38:41,235 brengt Colleens onderzoek naar de rol van de Nijl in 't oude Egypte... 498 00:38:41,360 --> 00:38:45,040 haar naar een enorm, mysterieus bouwwerk... 499 00:38:45,200 --> 00:38:47,320 uitgehouwen in de oever. 500 00:38:47,480 --> 00:38:52,800 Ik heb hier veel monumenten gezien, maar dit is het meest indrukwekkende. 501 00:38:52,960 --> 00:38:59,720 De piramides zijn gigantisch, maar dit ene blok steen slaat alles. 502 00:39:02,440 --> 00:39:06,360 Op al haar tochten in Egypte heeft Colleen dit vreemde bouwwerk... 503 00:39:06,520 --> 00:39:08,040 nooit goed onderzocht. 504 00:39:08,200 --> 00:39:10,680 Ik ben er nog nooit zo dicht bij geweest. 505 00:39:10,840 --> 00:39:13,555 Het is enorm. Ik kan de top niet eens zien. 506 00:39:13,680 --> 00:39:19,600 Nu kan Colleen eromheen lopen en zien wat het is. 507 00:39:19,760 --> 00:39:24,880 Dit zou de grootste obelisk ooit zijn geweest. 508 00:39:25,040 --> 00:39:29,600 De enorme obelisk is deels uitgehouwen in het graniet... 509 00:39:29,760 --> 00:39:32,160 en nooit afgemaakt. 510 00:39:32,320 --> 00:39:36,200 Deze monumenten waren zuilen met een piramidevormige top. 511 00:39:36,360 --> 00:39:39,880 Farao's richtten obelisken op met inscripties... 512 00:39:40,040 --> 00:39:45,915 die hun naam en bewind loofden, om hun autoriteit te tonen. 513 00:39:46,040 --> 00:39:50,360 Deze obelisk zou 42 meter hoog zijn geworden... 514 00:39:50,520 --> 00:39:53,800 bijna 12 meter hoger dan alle andere obelisken. 515 00:39:53,960 --> 00:39:56,680 Het verbazingwekkende is dat het een monoliet is. 516 00:39:56,840 --> 00:40:01,400 Het is één massief stuk steen... 517 00:40:01,560 --> 00:40:04,160 van de top tot de basis. 518 00:40:05,880 --> 00:40:09,480 De vrouwelijke farao Hatsjepsoet liet de obelisk bouwen. 519 00:40:09,640 --> 00:40:13,960 Zij regeerde 150 jaar voor Toetanchamon. 520 00:40:14,120 --> 00:40:20,080 De obelisk was bestemd voor 'n tempel in Karnak, 240 km stroomafwaarts. 521 00:40:20,240 --> 00:40:25,435 Dit is heel bijzonder. Dit is compleet uniek. 522 00:40:25,560 --> 00:40:29,235 Obelisken waren belangrijk voor de farao's... 523 00:40:29,360 --> 00:40:33,720 maar ze moesten vervoerd worden over de Nijl. 524 00:40:33,880 --> 00:40:38,640 Egypte had geluk met deze overdaad aan steen... 525 00:40:38,800 --> 00:40:43,200 maar zonder de Nijl hadden ze het niet ver kunnen vervoeren. 526 00:40:43,360 --> 00:40:45,995 De rivier was een doorgang tussen noord en zuid... 527 00:40:46,120 --> 00:40:49,600 en fungeerde als een snelweg. 528 00:40:51,040 --> 00:40:54,120 De Egyptenaren waren van de Nijl afhankelijk voor vervoer. 529 00:40:54,280 --> 00:40:56,720 Ze zeilden zuidwaarts met de wind... 530 00:40:56,880 --> 00:41:00,080 en roeiden noordwaarts met de stroming mee. 531 00:41:01,560 --> 00:41:07,320 Voor lichte vracht gebruikten ze kleine boten van papyrusriet. 532 00:41:07,480 --> 00:41:13,240 Voor zware vracht gebruikten ze sterke, houten schepen. 533 00:41:13,400 --> 00:41:16,520 Tijdens de jaarlijkse overstroming vervoerden ze... 534 00:41:16,680 --> 00:41:20,840 8000 ton graniet van de steengroeves in het zuiden naar de piramides... 535 00:41:21,000 --> 00:41:24,360 die honderden kilometers naar het noorden gebouwd werden. 536 00:41:24,520 --> 00:41:31,160 Ze bouwden zelfs enorme schepen om enorme obelisken van 160 ton... 537 00:41:31,320 --> 00:41:34,515 van Aswan naar hun tempels in het noorden te vervoeren. 538 00:41:34,640 --> 00:41:38,595 Alle oude Egyptische monumenten, van obelisken tot tempels... 539 00:41:38,720 --> 00:41:43,875 en de piramides zelf, waren niet mogelijk geweest zonder de Nijl. 540 00:41:44,000 --> 00:41:48,000 Stel je voor hoe anders het oude Egypte eruit had gezien... 541 00:41:48,160 --> 00:41:54,715 als ze de rivier niet hadden gehad om de monumenten te vervoeren. 542 00:41:54,840 --> 00:41:59,120 Colleen onderzoekt waarom de enorme obelisk van Hatsjepsoet... 543 00:41:59,280 --> 00:42:03,120 de grootste ooit, nooit is afgemaakt. 544 00:42:03,280 --> 00:42:06,680 Recht onder haar neus ligt een aanwijzing. 545 00:42:06,840 --> 00:42:10,475 Dit is geweldig. Dit is een van de hamerstenen. 546 00:42:10,600 --> 00:42:17,275 Deze stenen van doleriet gebruikten ze om deze obelisk uit te houwen. 547 00:42:17,400 --> 00:42:22,515 Deze steen werd gebruikt om de rots in de vorm van een obelisk te hakken. 548 00:42:22,640 --> 00:42:28,840 Deze plekken tonen aan hoe ze de rots stukje bij beetje weghakten. 549 00:42:29,000 --> 00:42:33,600 Met alleen mankracht bikten ze telkens een stukje weg. 550 00:42:33,760 --> 00:42:37,635 Zo is deze enorme obelisk uitgehouwen. 551 00:42:37,760 --> 00:42:41,280 Colleen ziet een probleem dat daardoor is veroorzaakt. 552 00:42:41,440 --> 00:42:46,195 Hier zitten een paar heel grote scheuren in de obelisk. 553 00:42:46,320 --> 00:42:50,040 Dit probleem kon niet worden opgelost. 554 00:42:50,200 --> 00:42:54,200 De obelisk zou bij transport in stukken uiteen zijn gevallen. 555 00:42:54,360 --> 00:43:00,960 Deze grote scheuren zijn de reden dat dit enorme project is afgebroken. 556 00:43:01,120 --> 00:43:04,920 Dit project van de farao was te ambitieus. 557 00:43:05,080 --> 00:43:10,075 Hatsjepsoets enorme obelisk was gedoemd om hier achter te blijven. 558 00:43:10,200 --> 00:43:14,840 Hij is nooit stroomafwaarts vervoerd naar Karnak... 559 00:43:15,000 --> 00:43:16,840 de grootste tempel van Egypte. 560 00:43:19,720 --> 00:43:23,200 De oude Egyptaren vertrouwden op de machtige Nijl... 561 00:43:23,360 --> 00:43:26,035 voor elk aspect van hun leven. 562 00:43:26,160 --> 00:43:30,320 Door de rivier konden ze de piramides en monumenten bouwen... 563 00:43:30,480 --> 00:43:32,555 die zo kenmerkend voor hen zijn. 564 00:43:32,680 --> 00:43:35,480 Dankzij de Nijl bloeiden hun gewassen en steden... 565 00:43:35,640 --> 00:43:38,600 in het droge woestijnlandschap. 566 00:43:38,760 --> 00:43:41,715 In het oude Egypte was de Nijl het leven zelf. 567 00:43:41,840 --> 00:43:45,515 De jaarlijkse overstroming werd vereerd als een godheid. 568 00:43:45,640 --> 00:43:50,680 Je kunt je Egypte niet voorstellen zonder de Nijl. 569 00:43:50,840 --> 00:43:55,440 We weten dat deze beschaving ontstond dankzij de Nijl... 570 00:43:55,600 --> 00:44:00,315 die ervoor zorgde dat Egypte duizenden jaren lang kon bloeien. 571 00:44:00,440 --> 00:44:02,320 Ondertiteld door: Coen van der Ham 572 00:44:03,305 --> 00:45:03,874 Promoot uw product of merk hier contact www.OpenSubtitles.org vandaag nog