"Lost Treasures of Egypt" Rise of the Pyramids

1 00:00:04,462 --> 00:00:06,381 In een mysterieus grottenstelsel... 2 00:00:06,506 --> 00:00:10,176 op een paar kilometer van de Rode Zee bij Egypte: 3 00:00:10,844 --> 00:00:16,391 We zitten al 28 meter diep in deze grot, maar zijn er nog niet. 4 00:00:18,018 --> 00:00:19,602 Prikkelend bewijs... 5 00:00:20,562 --> 00:00:25,233 dat deze plek verbindt met de Grote Piramide van Gizeh. 6 00:00:28,403 --> 00:00:29,946 Hier een inscriptie. 7 00:00:31,000 --> 00:00:37,074 Watch Online Movies and Series for FREE www.osdb.link/lm 8 00:00:39,080 --> 00:00:41,833 De piramides van Gizeh. 9 00:00:43,334 --> 00:00:47,630 Deze machtige monumenten waren de hoogste bouwwerken op aarde... 10 00:00:47,797 --> 00:00:50,258 duizenden jaren lang. 11 00:00:50,967 --> 00:00:53,720 Gebouwd in het 3e millennium voor onze jaartelling. 12 00:00:53,887 --> 00:00:57,348 Meer dan duizend jaar voor Toetanchamon. 13 00:00:57,515 --> 00:01:02,479 De piramides waren enorme graftombes voor de vroege Egyptische farao's. 14 00:01:04,397 --> 00:01:08,902 Hun iconische vorm is al lang synoniem met het oude Egypte. 15 00:01:09,819 --> 00:01:14,783 De grootste is de Grote Piramide van Cheops. 16 00:01:16,409 --> 00:01:20,371 Hier bouwden duizenden arbeiders een vlak platform op het gesteente... 17 00:01:20,538 --> 00:01:23,416 om een platte, vierkante basis te maken. 18 00:01:25,085 --> 00:01:28,838 Ze verzonken platen in elke hoek, met een uitsparing erin... 19 00:01:28,963 --> 00:01:32,550 waarin de stenen blokken erboven vast kwamen te zitten. 20 00:01:32,717 --> 00:01:37,847 Ze legden meer dan twee miljoen blokken in horizontale lagen neer. 21 00:01:37,972 --> 00:01:41,559 Met holtes voor de grafkamer. 22 00:01:41,768 --> 00:01:45,146 Grof uitgehakte blokken met mortel in het binnenste. 23 00:01:45,313 --> 00:01:49,192 Gewone stenen langs de randen. 24 00:01:49,359 --> 00:01:52,862 Ten slotte voegden ze een omhulsel van wit kalksteen toe. 25 00:01:52,987 --> 00:01:56,991 Afgevlakt onder een helling van precies 51 graden... 26 00:01:57,158 --> 00:02:00,870 om de ware piramidevorm af te maken. 27 00:02:02,247 --> 00:02:06,793 Maar de piramides van Gizeh waren niet de eerste piramides van Egypte. 28 00:02:06,960 --> 00:02:09,963 Er werden er eerder minstens zes gebouwd. 29 00:02:10,130 --> 00:02:12,465 Ze zagen er heel anders uit. 30 00:02:13,216 --> 00:02:17,053 Archeologen in Egypte onderzoeken het mysterie... 31 00:02:17,178 --> 00:02:20,807 van de ontwikkeling van deze iconische bouwwerken. 32 00:02:20,932 --> 00:02:27,022 Waarom waren gladde zijdes en een hoek van 51 graden zo belangrijk? 33 00:02:27,147 --> 00:02:31,818 Hoe slaagden de farao's erin op zo'n enorme schaal te bouwen... 34 00:02:31,943 --> 00:02:35,405 4500 jaar geleden? 35 00:02:36,948 --> 00:02:42,954 In Abydos, zo'n 400 km ten zuiden van Gizeh... 36 00:02:43,079 --> 00:02:46,416 graven de Amerikaanse archeoloog Matthew Adams en z'n team... 37 00:02:46,583 --> 00:02:48,918 een unieke plek op. 38 00:02:49,043 --> 00:02:54,591 We werken in Abydos, een van de oudste... 39 00:02:54,757 --> 00:03:00,055 en een van de belangrijkste vroege Egyptische vindplaatsen. 40 00:03:00,180 --> 00:03:03,808 Abydos is ouder dan de piramides van Gizeh. 41 00:03:03,975 --> 00:03:06,728 Gebouwd aan 't begin van de Egyptische beschaving... 42 00:03:06,895 --> 00:03:09,522 Nog voor 3000 voor onze jaartelling. 43 00:03:09,647 --> 00:03:12,984 Het was de eerste grote koninklijke necropolis. 44 00:03:13,109 --> 00:03:17,655 Zoals de latere Koningsvallei of de piramides van Gizeh. 45 00:03:17,780 --> 00:03:21,701 Hier heb je de tombes van de eerste generaties van Egyptische koningen. 46 00:03:21,868 --> 00:03:25,288 Bij Gizeh lieten de farao's duizenden arbeiders... 47 00:03:25,455 --> 00:03:27,957 miljoenen kalkstenen blokken maken... 48 00:03:28,082 --> 00:03:32,295 voor hun enorme piramidetombes, gedurende meerdere decennia. 49 00:03:33,379 --> 00:03:38,134 Het was een enorme inspanning, om de machtige koningen te eren... 50 00:03:38,301 --> 00:03:40,386 en ze na de dood te laten voortbestaan. 51 00:03:40,553 --> 00:03:42,639 Bewijs van hun enorme macht. 52 00:03:42,764 --> 00:03:47,102 Matthew hoopt met z'n werk in Abydos te ontdekken... 53 00:03:47,227 --> 00:03:50,563 hoe de eerste Egyptische koningen en hun bouwprojecten... 54 00:03:50,730 --> 00:03:53,274 tot de opkomst van de piramides leidden. 55 00:03:53,441 --> 00:03:57,070 Hoe werd het Egyptische koningschap tot wat het ooit was? 56 00:03:57,237 --> 00:04:00,990 Met een almachtige heerser aan de top van de maatschappij. 57 00:04:01,115 --> 00:04:06,162 Schijnbaar in staat om dingen op onmenselijke schaal te doen. 58 00:04:06,329 --> 00:04:09,707 Zo zien we de piramides althans vandaag de dag. 59 00:04:11,000 --> 00:04:16,381 Matthew begon bij Abydos te werken toen hij nog maar 19 was. 60 00:04:16,506 --> 00:04:22,220 Ik ben een van die archeologen die vanaf z'n achtste wist... 61 00:04:22,387 --> 00:04:26,349 dat het niet alleen archeologie moest worden, maar Egyptische archeologie. 62 00:04:26,474 --> 00:04:32,522 Veel jonge mensen raken geïnteresseerd in Egypte, piramides en mummies. 63 00:04:32,689 --> 00:04:37,235 Maar ze ontgroeien het. Ik niet. 64 00:04:39,487 --> 00:04:44,367 De ruïnes van Abydos doorgronden, is enorm moeilijk. 65 00:04:45,743 --> 00:04:47,620 Zoiets dus. 66 00:04:48,663 --> 00:04:51,916 De begraafplaats werd door koningen en burgers gebruikt. 67 00:04:52,041 --> 00:04:55,670 Gedurende de hele geschiedenis van het oude Egypte. 68 00:04:56,879 --> 00:05:01,551 Dat betekent dat bijna 3500 jaar aan tombes en tempels... 69 00:05:01,718 --> 00:05:06,639 boven en tussen de monumenten van de eerste koningen liggen. 70 00:05:06,806 --> 00:05:09,434 Onmogelijk om bij dat vroege materiaal te komen... 71 00:05:09,600 --> 00:05:13,604 zonder ook veel latere dingen tegen te komen. 72 00:05:13,771 --> 00:05:17,358 Je kunt de vroegste geschiedenis van Egypte alleen bereiken... 73 00:05:17,525 --> 00:05:21,946 door heel langzaam te werken. Maar de klok tikt. 74 00:05:22,071 --> 00:05:26,826 Het opgraafseizoen in Abydos duurt maar acht weken. 75 00:05:26,993 --> 00:05:30,788 Daarna maakt de zomerhitte het werken in de woestijn ondraaglijk. 76 00:05:30,955 --> 00:05:32,957 We hebben maar weinig veldwerktijd. 77 00:05:33,124 --> 00:05:36,878 We moeten dus opschieten om zo ver mogelijk te komen. 78 00:05:38,087 --> 00:05:43,259 Na drie weken graven lijkt het harde werken te lonen. 79 00:05:43,426 --> 00:05:46,304 Onder zo'n drie meter aan latere resten... 80 00:05:46,471 --> 00:05:50,266 heeft het team twee lange en smalle constructies ontdekt... 81 00:05:50,433 --> 00:05:52,894 die in een muur zijn opgenomen. 82 00:05:53,311 --> 00:05:57,607 Moet je dit zien. 83 00:05:57,732 --> 00:06:04,197 Dit is een bijna compleet aardewerken vat dat is gebruikt... 84 00:06:04,322 --> 00:06:06,574 als onderdeel van de muurconstructie. 85 00:06:06,741 --> 00:06:10,745 Intacte vaten zijn gedroomde vondsten voor archeologen. 86 00:06:10,912 --> 00:06:14,832 Heel belangrijk, want het helpt bij het dateren. 87 00:06:14,999 --> 00:06:19,128 De vorm en grootte van het vat kunnen het tijdperk onthullen. 88 00:06:19,962 --> 00:06:23,712 Als Matthew ziet dat het uit het begin van de Egyptische beschaving stamt... 89 00:06:23,925 --> 00:06:29,013 zijn hij en z'n team bij de monumenten van de eerste koningen beland. 90 00:06:29,180 --> 00:06:30,807 Min of meer kegelvormig. 91 00:06:31,265 --> 00:06:37,647 Ongeveer zo groot, met zo'n brede rand. 92 00:06:37,772 --> 00:06:41,859 Dit is een zeer kenmerkende vorm. 93 00:06:41,984 --> 00:06:48,408 Heel kenmerkend voor het einde van de pre-dynastieperiode. 94 00:06:48,574 --> 00:06:52,495 Ten tijde van de overgang naar de eerste dynastie. 95 00:06:52,620 --> 00:06:55,123 De tijd van koning Narmer. 96 00:06:56,874 --> 00:07:01,587 Zo'n 5000 jaar geleden ging koning Narmer heersen over het land... 97 00:07:01,754 --> 00:07:05,049 aan de zuidelijke Nijl, Opper-Egypte genaamd. 98 00:07:05,216 --> 00:07:09,470 Z'n opvallende witte kroon werd hedjet genoemd. 99 00:07:09,637 --> 00:07:12,640 In 3150 voor onze jaartelling... 100 00:07:12,807 --> 00:07:16,227 veroverde hij de noordelijke Nijldelta Neder-Egypte. 101 00:07:16,394 --> 00:07:20,189 Hij pikte hun rode kroon in, als teken van z'n overwinning. 102 00:07:21,899 --> 00:07:24,735 Narmer stichtte de eerste koningsdynastie... 103 00:07:24,861 --> 00:07:28,156 die heerste over zowel Opper-als Neder-Egypte. 104 00:07:28,322 --> 00:07:31,325 Hij combineerde de kronen van beide koninkrijken. 105 00:07:31,492 --> 00:07:35,371 Hij werd de eerste koning van heel Egypte. 106 00:07:36,831 --> 00:07:40,209 Het aardewerken vat bewijst dat Narmer... 107 00:07:40,585 --> 00:07:43,880 de twee vreemde bouwwerken hier heeft gebouwd. 108 00:07:44,046 --> 00:07:48,593 Ze zijn anders dan de rest die je op de grote vindplaats aantreft. 109 00:07:48,968 --> 00:07:53,473 Twee lange, parallelle stroken gevuld met vreemde ronde potten. 110 00:07:53,973 --> 00:07:59,645 Het is een mysterieus bouwwerk, dat helemaal niet op een tombe lijkt. 111 00:07:59,812 --> 00:08:03,524 Het lijkt totaal niet op een kapel. Het is iets heel anders. 112 00:08:05,485 --> 00:08:09,614 In El-Fajoem, ver weg in de woestijn... 113 00:08:09,739 --> 00:08:11,991 onderzoekt archeoloog Kerry Muhlestein... 114 00:08:12,492 --> 00:08:17,163 een mysterieuze piramideruïne, die zo'n 50 jaar ouder is... 115 00:08:17,330 --> 00:08:19,415 dan de piramide van Cheops bij Gizeh: 116 00:08:19,582 --> 00:08:21,334 De piramide van Seila. 117 00:08:21,501 --> 00:08:24,504 Soms word ik wakker en besef dat ik al drie nachten... 118 00:08:24,670 --> 00:08:28,382 over de Seila-piramide droom, over hoe het hier precies zit. 119 00:08:28,883 --> 00:08:32,637 Kerry denkt dat deze ruïne midden in de woestijn... 120 00:08:32,803 --> 00:08:36,349 de eerste ware, gladde piramide kan zijn die ooit gebouwd is. 121 00:08:37,767 --> 00:08:41,771 Toen de Egyptische farao's de eerste enorme monumenten bouwden. 122 00:08:41,938 --> 00:08:45,149 In een tijdperk 100 jaar voor de piramides van Gizeh... 123 00:08:45,525 --> 00:08:48,861 waren de piramides kleiner en hadden lagen. 124 00:08:48,986 --> 00:08:52,782 De eerste zogeheten trappiramide werd gebouwd door koning Djoser... 125 00:08:52,949 --> 00:08:56,786 in Saqqara. Niemand weet zeker... 126 00:08:56,953 --> 00:09:01,958 wanneer en waar men voor het eerst een gladde piramide probeerde te bouwen. 127 00:09:02,458 --> 00:09:06,212 Kerry's onderzoek bij Seila kan nieuwe aanwijzingen bieden... 128 00:09:06,379 --> 00:09:08,673 en zelfs de geschiedenis herschrijven. 129 00:09:09,173 --> 00:09:11,323 We wisten lang niet of het een piramide was. 130 00:09:11,551 --> 00:09:14,178 Maar nu denken we dat dit misschien... 131 00:09:14,345 --> 00:09:16,681 de eerste ware, gladde piramide was. 132 00:09:18,099 --> 00:09:21,519 Kerry is al 15 jaar archeoloog. 133 00:09:22,019 --> 00:09:26,315 Dertien van hen zoeken uit waar de Seila-piramide past in de evolutie... 134 00:09:26,816 --> 00:09:28,901 van de iconische piramidevorm. 135 00:09:29,318 --> 00:09:33,155 Ik aarzelde, want dan ben je veel weg van je gezin. M'n gezin is belangrijk. 136 00:09:33,656 --> 00:09:38,286 Maar archeologie is een manier om het verleden te ontdekken... 137 00:09:38,452 --> 00:09:43,708 en dingen te ontdekken die mensen als wij toen deden. 138 00:09:43,874 --> 00:09:46,210 Ze willen vast dat hun verhaal verteld wordt. 139 00:09:46,377 --> 00:09:48,796 Op een andere manier vinden we het niet. 140 00:09:48,963 --> 00:09:52,842 De Seila-piramide werd gebouwd door koning Snofroe. 141 00:09:53,009 --> 00:09:57,597 Een generatie voor z'n zoon Cheops de Grote Piramide bouwde. 142 00:09:57,763 --> 00:10:00,933 Nu lijkt hij op een trappiramide. 143 00:10:01,058 --> 00:10:04,937 Kerry heeft belangrijke bewijsstukken gevonden in de archieven... 144 00:10:05,062 --> 00:10:06,897 van eerdere opgravingen... 145 00:10:07,023 --> 00:10:10,943 die aangeven dat hij mogelijk niet altijd deze vorm heeft gehad. 146 00:10:12,903 --> 00:10:17,950 In 1988 vonden ze dit stukje kalksteen aan de oostkant. 147 00:10:18,075 --> 00:10:21,329 Met een afbeelding van een piramide erin gekrast. 148 00:10:21,829 --> 00:10:26,292 Op de tekening lijkt een gladde piramide te staan. 149 00:10:26,459 --> 00:10:28,961 Het is een zeer zeldzame vondst. 150 00:10:29,086 --> 00:10:32,673 Een venster op de bouw van deze magnifieke monumenten... 151 00:10:32,840 --> 00:10:35,801 meer dan 4500 jaar geleden. 152 00:10:35,968 --> 00:10:40,139 Misschien een tekening op schaal die tijdens de bouw gemaakt is. 153 00:10:40,640 --> 00:10:42,725 Het kan een aanwijzing voor ons zijn... 154 00:10:43,225 --> 00:10:45,811 over hoe ze wilden dat de piramide eruit ging zien. 155 00:10:46,312 --> 00:10:50,608 Kerry heeft nog meer bewijs gevonden in de archieven... 156 00:10:50,775 --> 00:10:54,195 dat suggereert dat Seila revolutionair was. 157 00:10:54,320 --> 00:10:57,657 Eerdere archeologen ontdekten een kapel en een gang... 158 00:10:57,782 --> 00:11:02,745 aan de oostkant, iets wat je niet aantreft in trappiramides. 159 00:11:02,912 --> 00:11:07,583 Alleen in de latere ware piramides, met gladde zijden. 160 00:11:07,750 --> 00:11:11,754 Kerry wil weten hoe deze mysterieuze piramideruïne... 161 00:11:11,921 --> 00:11:14,173 er ooit echt uitzag. 162 00:11:15,299 --> 00:11:19,595 De hoek van de zijkanten is een belangrijke factor. 163 00:11:19,762 --> 00:11:22,264 Bijna alle welbekende gladde piramides... 164 00:11:22,431 --> 00:11:27,019 hebben een hellingshoek van tussen de 51 en 53 graden. 165 00:11:27,144 --> 00:11:30,898 Als Kerry eenzelfde hoek vindt bij de Seila-piramide... 166 00:11:31,065 --> 00:11:36,237 dan kan dat aangeven dat dit de eerste ware, gladde piramide was. 167 00:11:36,362 --> 00:11:42,285 Als we de constructie van de piramide kunnen reconstrueren... 168 00:11:42,410 --> 00:11:45,162 plus het uiterlijk, dan zou dat opwindend zijn. 169 00:11:45,329 --> 00:11:48,499 We zouden erdoor anders gaan denken over het begin... 170 00:11:48,666 --> 00:11:50,376 van het piramidetijdperk. 171 00:11:51,585 --> 00:11:56,132 Dit seizoen graven ze een greppel aan de zuidkant van de piramide... 172 00:11:56,298 --> 00:11:59,635 om de originele buitenste fundering te zoeken. 173 00:11:59,802 --> 00:12:03,806 Als ze die vinden, dan weten ze hoe groot de piramide was... 174 00:12:03,973 --> 00:12:09,186 en kunnen ze de hoogte en de hoek van de helling berekenen. 175 00:12:09,353 --> 00:12:13,816 Archeologe Kristin South houdt mede toezicht op de opgraving. 176 00:12:13,941 --> 00:12:16,527 Dit is onze eerste zoekgreppel. 177 00:12:16,694 --> 00:12:19,864 Als we tijd hebben, maken we nog wat van die greppels... 178 00:12:20,030 --> 00:12:21,657 langs de gehele lengte. 179 00:12:21,782 --> 00:12:26,036 Het team doorzoekt voorzichtig het zand. 180 00:12:26,537 --> 00:12:30,374 Wat centimeters lager stuiten ze op steen. 181 00:12:30,499 --> 00:12:34,211 Ik wil dat je even komt kijken. 182 00:12:34,336 --> 00:12:35,880 Mag ik even? 183 00:12:39,592 --> 00:12:45,473 De oude vindplaats Wadi al-Jarf ligt in de woestijn aan de Rode Zee. 184 00:12:45,639 --> 00:12:48,142 Ruim 150 kilometer van Gizeh. 185 00:12:48,267 --> 00:12:50,102 Diep in de rotsen hier... 186 00:12:50,227 --> 00:12:53,105 graven de archeoloog Pierre Tallet en z'n team... 187 00:12:53,230 --> 00:12:56,233 een aantal vreemde grotten op... 188 00:12:56,358 --> 00:12:58,986 die gebruikt werden ten tijde van de Grote Piramide. 189 00:12:59,111 --> 00:13:04,366 We zijn al 28 meter diep in de grot, maar we zijn er nog niet. 190 00:13:05,618 --> 00:13:09,914 Ze kunnen nieuwe informatie verschaffen over hoe farao Cheops... 191 00:13:10,080 --> 00:13:12,708 piramidebouw zo glorieus kon laten evolueren... 192 00:13:12,875 --> 00:13:16,003 en z'n enorme piramide bij Gizeh kon bouwen. 193 00:13:16,545 --> 00:13:19,924 Pierres team deed hier een baanbrekende ontdekking... 194 00:13:20,090 --> 00:13:22,218 tijdens een vorig opgravingsseizoen. 195 00:13:22,343 --> 00:13:26,263 Ze groeven's werelds oudste verslagen op papyrus op... 196 00:13:26,388 --> 00:13:28,307 bij de ingang van een van de grotten. 197 00:13:28,808 --> 00:13:33,312 Het zou de grootste ontdekking in Egypte van de 21e eeuw zijn. 198 00:13:33,437 --> 00:13:39,860 De papyrusteksten stammen uit de piramidetijd, rond 2500 v.Chr. 199 00:13:40,027 --> 00:13:45,074 De enige overgebleven verslagen van de bouw van de Grote Piramide. 200 00:13:45,241 --> 00:13:48,035 We vonden een enorme hoeveelheid papyrusteksten. 201 00:13:48,160 --> 00:13:51,330 Vast de beste ontdekking van m'n hele carrière. 202 00:13:53,290 --> 00:13:57,628 Tussen de papyrusteksten zat het dagboek van de functionaris Merer... 203 00:13:57,795 --> 00:14:02,591 die een ploeg werklui leidde in de laatste jaren van Cheops' bewind. 204 00:14:03,759 --> 00:14:07,721 In z'n dagboek staat dat hij de witte kalkstenen bijeen moest krijgen... 205 00:14:07,888 --> 00:14:11,767 voor de Grote Piramide van de koning bij Gizeh. 206 00:14:11,934 --> 00:14:17,231 Merer en z'n ploeg vervoerden met boten 70 ton aan kalksteenblokken... 207 00:14:17,356 --> 00:14:20,317 over de Nijl, per bootreis. 208 00:14:20,484 --> 00:14:24,738 Zo kwamen er tot wel 200 blokken per maand naar Gizeh. 209 00:14:26,907 --> 00:14:29,702 De blokken werden vast voor de buitenkant gebruikt. 210 00:14:29,869 --> 00:14:32,329 Om zo tot gladde zijkanten te komen. 211 00:14:33,747 --> 00:14:37,585 De ontdekking van Merers dagboek in deze afgelegen grotten... 212 00:14:37,751 --> 00:14:40,713 suggereert dat hij en z'n mannen hier ook kwamen... 213 00:14:41,213 --> 00:14:44,759 om materiaal te vergaren voor de Grote Piramide. 214 00:14:44,884 --> 00:14:49,555 Een aanwijzing dat deze ongewone plek belangrijk was voor de bouw... 215 00:14:49,722 --> 00:14:51,724 van Cheops monumentale tombe. 216 00:14:52,141 --> 00:14:54,685 De papyrusteksten zijn echt een link... 217 00:14:54,852 --> 00:14:59,064 tussen de bouw van de piramide van Gizeh en Wadi al-Jarf. 218 00:14:59,231 --> 00:15:03,611 Maar de stenen voor de Grote Piramide zijn niet gewonnen in Wadi al-Jarf. 219 00:15:03,736 --> 00:15:08,574 De teksten verklaren niet waarom Merer en z'n arbeiders hier waren. 220 00:15:08,991 --> 00:15:11,410 Ons archeologische werk hier... 221 00:15:11,577 --> 00:15:14,288 moet ons de ontbrekende informatie geven... 222 00:15:14,413 --> 00:15:16,790 die we niet van de teksten kunnen krijgen. 223 00:15:16,957 --> 00:15:19,460 Het team van 70 personen kampeert ter plekke. 224 00:15:19,627 --> 00:15:22,171 Het hele opgravingsseizoen van zes weken lang. 225 00:15:22,588 --> 00:15:26,675 Een afgelegen plek, ver van de beroemde Egyptische tombes en tempels. 226 00:15:27,134 --> 00:15:32,389 Het is fijn om zo'n plek te hebben die niet bekend is... 227 00:15:32,514 --> 00:15:37,311 om interessante ontdekkingen te doen over nog nooit ontdekte dingen. 228 00:15:39,480 --> 00:15:43,359 Het is een tijdrovende taak om de modder weg te halen... 229 00:15:43,817 --> 00:15:48,072 die de grotten in de loop der millennia totaal heeft gevuld. 230 00:15:48,572 --> 00:15:52,242 Maar vandaag, na drie weken van nauwgezet werk... 231 00:15:52,368 --> 00:15:56,747 en het weghalen van 90 m3 aan uitgeharde modder... 232 00:15:56,872 --> 00:16:00,125 heeft het team eindelijk een nieuwe grot vrijgemaakt. 233 00:16:00,960 --> 00:16:05,381 We verwachten dingen te vinden. Maar we weten niet wat. 234 00:16:11,762 --> 00:16:13,806 In Abydos: 235 00:16:14,890 --> 00:16:19,478 Matthew en z'n team graven twee vreemde bouwwerken op... 236 00:16:19,645 --> 00:16:23,023 uit de tijd van de eerste Egyptische koning: Narmer. 237 00:16:23,524 --> 00:16:26,860 We hebben een lang, smal bouwwerk. 238 00:16:27,027 --> 00:16:32,658 Met zijwanden die met dit soort bouwstenen gemaakt zijn. 239 00:16:33,200 --> 00:16:38,122 Binnenin hebben we vaten van aardewerk... 240 00:16:38,622 --> 00:16:43,544 die aan de buitenkant ondersteund worden door zulke verticale poten. 241 00:16:44,086 --> 00:16:47,840 Ze zitten vast aan de buitenkant van het vat. 242 00:16:48,007 --> 00:16:50,509 Alsof er iets heel zwaars in zit. 243 00:16:51,051 --> 00:16:55,389 Matthew hoopt dat z'n ontdekkingen onthullen... 244 00:16:55,514 --> 00:16:57,641 hoe de piramides zich hebben ontwikkeld. 245 00:16:57,808 --> 00:17:01,270 Z'n team vindt steeds meer aanwijzingen... 246 00:17:01,437 --> 00:17:03,287 over waar deze formaties voor dienden. 247 00:17:03,605 --> 00:17:08,610 Dit gestukte oppervlak lijkt wel een helling. 248 00:17:09,153 --> 00:17:13,866 Het loopt van de zijkant van het bouwwerk... 249 00:17:14,033 --> 00:17:16,535 tot aan de originele vloer. 250 00:17:17,077 --> 00:17:20,706 Onderaan zien we een laagje van houtskool. 251 00:17:22,875 --> 00:17:27,504 Het hele binnenste was één grote vuurkist. 252 00:17:28,088 --> 00:17:31,133 Het lijkt dat in de tijd van de eerste koningen... 253 00:17:31,258 --> 00:17:33,719 de Egyptenaren enorme ketels hadden... 254 00:17:33,886 --> 00:17:36,388 midden in deze koninklijke necropolis. 255 00:17:37,806 --> 00:17:42,144 In sommige potten vinden Matthew en het team bewijs... 256 00:17:42,561 --> 00:17:47,816 van wat ze hier maakten: een mix van graan en water. 257 00:17:47,983 --> 00:17:50,736 Ze maakten bier. 258 00:17:50,903 --> 00:17:55,449 Dit is het beslag-of brouwstadium van bierproductie. 259 00:17:57,451 --> 00:18:04,333 De Egyptenaren verbouwden een oude variant tarwe, om bier te brouwen. 260 00:18:04,500 --> 00:18:09,505 Ze weekten de graankorrels in water, in enorme keramische vaten. 261 00:18:09,630 --> 00:18:13,509 Langzaam kookten ze het mengsel, om een beslag te krijgen. 262 00:18:16,095 --> 00:18:20,849 Ze lieten het mengsel twee tot drie dagen fermenteren tot bier. 263 00:18:21,016 --> 00:18:24,520 Daarna werd het overgegoten in potten. 264 00:18:27,231 --> 00:18:30,984 De oude Egyptenaren dronken bier vaak thuis. 265 00:18:31,151 --> 00:18:33,737 Maar ook wel op religieuze festivals. 266 00:18:33,904 --> 00:18:39,034 Bier was een hoofdbestanddeel van het Egyptische voedsel. 267 00:18:39,201 --> 00:18:44,998 Brood en bier waren essentieel in het leven van de oude Egyptenaren. 268 00:18:45,165 --> 00:18:49,586 In het oude Egypte had elk huis z'n eigen brouwerijtje. 269 00:18:49,753 --> 00:18:55,175 Maar Matthew heeft zes beslagketels in Abydos gevonden. 270 00:18:55,342 --> 00:18:59,972 Dat suggereert dat koning Narmer hier een enorme koninklijke brouwerij had. 271 00:19:00,347 --> 00:19:03,934 Matthew moet alles uitgraven om te achterhalen waarom. 272 00:19:04,101 --> 00:19:07,271 De cruciale vraag is hoeveel er hier zijn. 273 00:19:07,437 --> 00:19:10,190 Wat is de totale grootte? 274 00:19:11,859 --> 00:19:17,614 Z'n opgraafseizoen eindigt al over drie weken, dus de druk is hoog. 275 00:19:20,159 --> 00:19:25,831 Bij de piramide van Seila inspecteert Kerry de oude stenen... 276 00:19:25,998 --> 00:19:29,126 die net ontdekt zijn en uit het zand steken. 277 00:19:30,794 --> 00:19:34,798 Als het blok kalksteen deel uitmaakt van de originele fundering... 278 00:19:34,965 --> 00:19:38,969 dan kan Kerry de hoogte van het bouwwerk ermee berekenen... 279 00:19:39,094 --> 00:19:41,430 plus de hellingshoek. 280 00:19:41,597 --> 00:19:45,100 Dit kan aantonen dat Snofroe, de vader van Cheops... 281 00:19:45,267 --> 00:19:49,479 de eerste ware, gladde piramide bouwde, hier in Seila. 282 00:19:50,814 --> 00:19:54,067 Gladde piramides waren een revolutionaire ontwikkeling... 283 00:19:54,234 --> 00:19:57,070 na de trappiramides die ervoor werden gebouwd. 284 00:19:57,237 --> 00:19:59,948 Snofroe innoveerde terwijl hij deze bouwde. 285 00:20:00,115 --> 00:20:03,285 Hij experimenteerde en deed geheel nieuwe dingen. 286 00:20:03,452 --> 00:20:07,414 De radicale vernieuwing van de monumentale tombes van de farao's... 287 00:20:07,581 --> 00:20:10,918 was waarschijnlijk het gevolg van een veranderde religie. 288 00:20:12,377 --> 00:20:15,339 Midden in het derde millennium voor de jaartelling... 289 00:20:15,505 --> 00:20:21,178 gingen Egyptenaren geloven dat de farao afstamde van de zonnegod Ra. 290 00:20:21,345 --> 00:20:26,058 De farao's bouwden piramidecomplexen, gesitueerd van oost naar west... 291 00:20:26,225 --> 00:20:29,353 zodat ze in het hiernamaals Ra konden vergezellen... 292 00:20:29,519 --> 00:20:32,606 op z'n reis langs de hemel. 293 00:20:32,731 --> 00:20:38,528 De zijkanten van piramides moesten glad zijn, in een hoek van 51 graden. 294 00:20:38,654 --> 00:20:43,909 Om de zon te prachtig reflecteren en op een zonnestraal te lijken. 295 00:20:44,076 --> 00:20:46,495 Deze ware piramides met gladde zijden... 296 00:20:46,662 --> 00:20:50,165 waren niet slechts plekken om te worden begraven en aanbeden. 297 00:20:50,332 --> 00:20:55,963 Ze werden krachtige symbolen van de band van de farao met de zonnegod. 298 00:20:56,129 --> 00:21:00,384 Kerry denkt dat Snofroe met dit bezielde idee kwam. 299 00:21:00,550 --> 00:21:03,845 Dat zijn piramide in Seila de eerste was... 300 00:21:04,012 --> 00:21:06,557 die als lichtstraal ontworpen en gebouwd werd. 301 00:21:06,682 --> 00:21:09,851 Snofroe is de vader van de ware piramide. 302 00:21:10,018 --> 00:21:12,396 Z'n zoon Cheops bouwt de Grote Piramide. 303 00:21:12,562 --> 00:21:15,357 Daarna ligt de vorm zo'n beetje vast. 304 00:21:15,524 --> 00:21:19,820 Snofroes bouwers gebruikten misschien hoekige omhulselstenen... 305 00:21:19,987 --> 00:21:22,531 om die perfect gladde zijkanten te maken. 306 00:21:22,698 --> 00:21:27,077 Het is een overgangspiramide, richting de ware piramide. 307 00:21:28,161 --> 00:21:30,873 Maar hij moet de originele funderingen vinden... 308 00:21:30,998 --> 00:21:35,294 om de vorm en hellingshoek van de piramide te berekenen. 309 00:21:35,460 --> 00:21:41,383 De noordelijke hoek ligt 33 centimeter naar het zuiden. 310 00:21:43,760 --> 00:21:46,722 Laten we er een foto van maken met de kompaspijl erbij. 311 00:21:50,267 --> 00:21:51,935 Dat is niet erg groot. 312 00:21:52,728 --> 00:21:57,816 Nu hij blootligt, is duidelijk dat de steen te klein is voor een fundering. 313 00:21:57,941 --> 00:22:01,361 Maar het is een aanwijzing dat hij op het goede spoor zit. 314 00:22:01,528 --> 00:22:04,489 Het is kalksteen, dus het komt van de piramide. 315 00:22:04,656 --> 00:22:08,952 Terwijl het team verder zoekt naar de oorspronkelijke basis... 316 00:22:09,077 --> 00:22:11,705 heeft Kerry een collega ingevlogen... 317 00:22:11,830 --> 00:22:15,334 die het onderzoek op een meer hightech manier zal aanpakken. 318 00:22:15,459 --> 00:22:19,463 Ik ben er. - Jawel, ik ben blij dat je er bent. 319 00:22:19,629 --> 00:22:21,131 Heb je de scanner bij je? - Jawel. 320 00:22:21,256 --> 00:22:26,470 Brent Benson is een ingenieur die met laserscanners op hoge resolutie... 321 00:22:26,636 --> 00:22:29,264 driedimensionale data verzamelt en verwerkt. 322 00:22:29,389 --> 00:22:33,560 Hoelang heb je nodig voor elke scan? - Zo'n 12 tot 15 minuten. 323 00:22:33,727 --> 00:22:40,442 Hij helpt het team om de hoogte en de hoek van de piramide te berekenen. 324 00:22:41,318 --> 00:22:44,863 Ze hopen dat de hoek tussen de 51 en 53 graden ligt. 325 00:22:45,030 --> 00:22:48,784 Zoals bij de meeste gladde, ware piramides. 326 00:22:48,909 --> 00:22:50,369 Dit soort data vergaren... 327 00:22:50,535 --> 00:22:53,914 een bouwwerk reconstrueren dat duizenden jaren oud is... 328 00:22:54,081 --> 00:22:58,293 en proberen vast te stellen hoe het er ooit uitzag, dat is spannend. 329 00:22:58,460 --> 00:23:03,298 Brent gaat meteen aan de slag. Hij scant de eerste zijkant. 330 00:23:03,423 --> 00:23:07,010 Zal ik beginnen? - Ja, hij scant. 331 00:23:07,135 --> 00:23:11,473 De scanner analyseert de weerkaatsingen van een precisielaser. 332 00:23:11,640 --> 00:23:14,476 Voor een driedimensionaal digitaal beeld. 333 00:23:14,643 --> 00:23:16,770 Nauwkeurig tot op een honderdste millimeter. 334 00:23:16,895 --> 00:23:21,024 Dit apparaat kan op hoge resolutie scannen. 335 00:23:21,149 --> 00:23:24,611 We kunnen zo zelfs insectjes waarnemen. 336 00:23:24,778 --> 00:23:27,072 Brent kan de scans samenvoegen... 337 00:23:27,406 --> 00:23:30,367 tot een precies computermodel van de ruïne hier... 338 00:23:30,534 --> 00:23:35,831 waarmee hij de geërodeerde delen van de piramide kan reconstrueren. 339 00:23:35,956 --> 00:23:39,418 We hopen echt dat we de hoeken kunnen achterhalen... 340 00:23:39,584 --> 00:23:41,670 plus de originele omvang van de piramide. 341 00:23:41,795 --> 00:23:44,131 Zo spannend. Het wordt fantastisch. 342 00:23:46,883 --> 00:23:52,973 Terwijl Brent alle zijkanten van de ruïne van 4500 jaar oud scant... 343 00:23:53,140 --> 00:23:56,101 Dan met de klok mee. 344 00:23:56,268 --> 00:23:59,438 ...keert Kerry terug naar de opgraving. 345 00:23:59,563 --> 00:24:02,357 Als hij de omtrek van de piramide wil achterhalen... 346 00:24:02,524 --> 00:24:05,861 dan moet hij de originele funderingen vinden. 347 00:24:08,196 --> 00:24:12,826 Kerry en Kristin gaan op zoek naar de hoek van de piramide. 348 00:24:12,951 --> 00:24:15,120 We willen bij het vaste gesteente komen... 349 00:24:15,620 --> 00:24:18,957 waar de twee hoeken moeten samenkomen, om vast te stellen... 350 00:24:19,124 --> 00:24:24,754 waar de buitenste randen liggen, om zo de grootte van de piramide te bepalen. 351 00:24:25,755 --> 00:24:30,051 Het team zoekt een specifieke aanwijzing in het gesteente. 352 00:24:30,218 --> 00:24:32,179 Ze maakten er een randje op. 353 00:24:32,345 --> 00:24:36,391 De stenen erbovenop zorgden voor constante buitenwaartse druk. 354 00:24:36,892 --> 00:24:38,768 Dan kon de piramide instorten. 355 00:24:38,894 --> 00:24:41,688 Maar door een randje op het gesteente... 356 00:24:41,855 --> 00:24:45,525 konden stenen niet bewegen en bleef alles op z'n plek. 357 00:24:45,692 --> 00:24:49,404 Als je die rand vindt, dan weet je dat je bij de hoek bent. 358 00:24:54,326 --> 00:24:56,203 In Abydos wil Matthews team... 359 00:24:56,328 --> 00:24:59,956 de gehele brouwerij van koning Narmer blootleggen. 360 00:25:00,123 --> 00:25:02,667 Hij wil de evolutie van de piramides volgen... 361 00:25:02,834 --> 00:25:05,378 naar het begin van de Egyptische beschaving... 362 00:25:05,545 --> 00:25:08,798 en naar de bouwprojecten van de eerste koningen. 363 00:25:09,216 --> 00:25:13,720 Matthew vermoedt dat de brouwerij naar het zuidoosten verder gaat... 364 00:25:13,845 --> 00:25:17,349 met nog meer lange bierketels onder het zand. 365 00:25:17,516 --> 00:25:21,144 Maar bij deze opgraving stuit het team op een nieuw obstakel. 366 00:25:21,520 --> 00:25:28,026 Je ziet hoe diep de afzettingen gaan. We moeten erdoorheen. 367 00:25:28,193 --> 00:25:31,863 Dit is een enorme berg puin, van archeologische opgravingen... 368 00:25:32,030 --> 00:25:37,119 van meer dan een eeuw geleden. Daar moeten we doorheen. 369 00:25:37,244 --> 00:25:41,414 Zo'n 80 geschoolde arbeiders, met schoppen en kruiwagens... 370 00:25:41,581 --> 00:25:45,043 werken onvermoeibaar om de berg grond te verplaatsen... 371 00:25:45,210 --> 00:25:48,380 voordat het opgravingsseizoen over drie weken eindigt. 372 00:25:48,547 --> 00:25:50,465 We hebben weinig tijd. 373 00:25:50,632 --> 00:25:56,388 Iedereen moet dus zo hard mogelijk werken om het te halen. 374 00:25:56,513 --> 00:26:01,560 Maar ik heb er vertrouwen in dat we door dit team... 375 00:26:01,685 --> 00:26:04,312 te zien krijgen wat we zoeken. 376 00:26:04,437 --> 00:26:10,402 Dan gaat Matthew naar deskundige afgraver Ashraf Zeydan Mahmoud... 377 00:26:10,527 --> 00:26:12,362 op een ander deel van de plek. 378 00:26:12,487 --> 00:26:16,491 Wat Ashraf en ik aan het opgraven zijn... 379 00:26:16,658 --> 00:26:20,287 is het binnenste van een aardewerken vat. 380 00:26:20,412 --> 00:26:26,459 We hopen dat er resten in zitten... 381 00:26:26,626 --> 00:26:30,755 van de vloeistof die erin zat. 382 00:26:30,880 --> 00:26:34,759 Als Matthew en Ashraf een restant in dit vat vinden... 383 00:26:34,884 --> 00:26:37,512 kan dat de samenstelling van het bier onthullen. 384 00:26:37,679 --> 00:26:41,349 Dan kunnen ze misschien oud-Egyptisch bier namaken... 385 00:26:41,474 --> 00:26:43,643 zoals dat 5000 jaar terug gebrouwen werd. 386 00:26:43,810 --> 00:26:46,771 De gedachte dat ik een slokje zal kunnen nemen... 387 00:26:46,896 --> 00:26:50,358 van het koninklijke bier van koning Narmer... 388 00:26:50,483 --> 00:26:52,861 daar gaat echt niks boven. 389 00:26:52,986 --> 00:26:56,948 Het lijkt erop dat ze geluk hebben. 390 00:26:58,491 --> 00:27:00,744 Dit ziet er veelbelovend uit. 391 00:27:00,869 --> 00:27:05,707 Dit gele zand binnenin... 392 00:27:05,874 --> 00:27:08,335 is door de wind afgezet zand. 393 00:27:08,460 --> 00:27:12,505 Maar dit donkere materiaal is ook zand. 394 00:27:12,672 --> 00:27:19,179 Maar dat zand heeft de vloeistof geabsorbeerd. 395 00:27:19,346 --> 00:27:22,891 Het bier zit daarin. 396 00:27:23,016 --> 00:27:26,436 Met dit restant kan Matthew aan de slag... 397 00:27:26,561 --> 00:27:30,231 om koning Narmers 5000 jaar oude bier na te maken. 398 00:27:30,398 --> 00:27:32,942 Hier leef je voor als archeoloog. 399 00:27:33,109 --> 00:27:37,405 Je staat opeens tussen de oude Egyptenaren uit die tijd. 400 00:27:38,990 --> 00:27:43,161 Bij de hoofdopgraving heeft het team tonnen zand verplaatst... 401 00:27:43,328 --> 00:27:46,539 om meer van de brouwerij bloot te leggen. 402 00:27:46,706 --> 00:27:49,459 We hebben exact gevonden wat we hoopten te vinden. 403 00:27:49,584 --> 00:27:52,962 We hebben de overblijfselen van meerdere vaten. 404 00:27:53,129 --> 00:27:56,966 Dit zijn afgebroken stukken van de bodem van vaten. 405 00:27:57,133 --> 00:28:00,053 Ze hebben nieuwe vaten blootgelegd... 406 00:28:00,220 --> 00:28:04,349 zo'n acht meter van de twee lange bierketels af... 407 00:28:04,516 --> 00:28:06,851 die ze eerder al ontdekt hadden. 408 00:28:07,018 --> 00:28:10,230 Dit is brouwerijgebouw nummer zeven. 409 00:28:14,109 --> 00:28:15,819 Vierendertig meter. 410 00:28:17,070 --> 00:28:21,324 Elke van de zeven bierketels is wel 34 meter lang... 411 00:28:21,491 --> 00:28:24,619 en herbergt tot wel 80 vaten. 412 00:28:24,786 --> 00:28:31,793 Toen ze af waren, bevatte elk vat waarschijnlijk zo'n 70 liter. 413 00:28:31,960 --> 00:28:35,630 Dus alleen al in dit gebouw... 414 00:28:35,797 --> 00:28:41,428 kon men zo'n 6000 liter bier per lading produceren. 415 00:28:41,553 --> 00:28:44,973 Als alle ketels dezelfde capaciteit hadden... 416 00:28:45,140 --> 00:28:49,477 dan kon de brouwerij zo'n 45.000 liter bier per week maken. 417 00:28:49,602 --> 00:28:55,150 Genoeg bier om iedereen in een stadion met 90.000 zitplaatsen... 418 00:28:55,775 --> 00:28:56,985 een halve liter bier te geven. 419 00:28:57,152 --> 00:29:01,364 Maar dan 5000 jaar geleden, aan het begin van de Egyptische geschiedenis. 420 00:29:01,531 --> 00:29:03,533 Het is bijna niet te geloven. 421 00:29:03,950 --> 00:29:08,747 Zo veel bier brouwen per week was een enorme klus. 422 00:29:08,913 --> 00:29:11,875 Het geeft aan dat koning Narmer veel middelen gebruikte... 423 00:29:12,417 --> 00:29:14,919 en een enorm leger aan arbeidskrachten. 424 00:29:15,086 --> 00:29:16,880 Matthew wil weten waarom. 425 00:29:17,046 --> 00:29:20,508 Wat gebeurde hier 5000 jaar geleden... 426 00:29:20,633 --> 00:29:24,179 dat ze op deze schaal bier produceerden? 427 00:29:30,518 --> 00:29:33,396 Op de vindplaats bij Wadi al-Jarf: 428 00:29:33,563 --> 00:29:38,067 Pierre inspecteert de enorme grot die ze net hebben uitgegraven. 429 00:29:38,234 --> 00:29:42,822 Hij hoopt meer bewijs te vinden over waarom de arbeiders hier kwamen... 430 00:29:43,323 --> 00:29:47,744 om materiaal te verzamelen voor de Grote Piramide van Gizeh. 431 00:29:47,911 --> 00:29:51,080 We zien dat hier grote opslagpotten stonden. 432 00:29:51,247 --> 00:29:55,710 Het team heeft de resten van grote opslagpotten gevonden... 433 00:29:55,877 --> 00:29:57,712 die de hele vloer in beslag namen. 434 00:29:57,879 --> 00:30:01,216 Ze hebben net zulke dingen gevonden in andere grotten in de buurt. 435 00:30:01,341 --> 00:30:06,429 Soms vinden we meer dan 300 tot 400... 436 00:30:06,596 --> 00:30:09,974 van dit soort opslagpotten in één enkele grot. 437 00:30:10,475 --> 00:30:13,019 Ze stammen uit de tijd van Cheops. 438 00:30:13,728 --> 00:30:18,066 Pierre denkt dat de arbeiders ze benutten om drinkwater op te slaan... 439 00:30:18,233 --> 00:30:21,820 dat uit de dichtstbijzijnde bron kwam, zo'n 10 km verderop. 440 00:30:22,320 --> 00:30:26,825 Het aantal potten wijst erop dat de arbeiders veel water nodig hadden. 441 00:30:27,826 --> 00:30:31,663 Het geeft aan dat ze hier niet stopten om uit te rusten, maar om te werken. 442 00:30:33,748 --> 00:30:36,668 Opeens zien Pierre en collega Severine Marchi... 443 00:30:36,793 --> 00:30:39,546 een verbleekt rood teken tussen de scherven. 444 00:30:39,671 --> 00:30:41,923 Dit is een inscriptie. 445 00:30:43,216 --> 00:30:49,681 Deze twee scherven passen aan elkaar en ik kan er iets aan aflezen. 446 00:30:49,806 --> 00:30:53,309 Het staat er in het rood. Een soort grote cirkel. 447 00:30:56,187 --> 00:30:59,941 Een inscriptie kan cruciale informatie bevatten. 448 00:31:00,400 --> 00:31:03,903 Maar het valt moeilijk te zien op de stoffige scherf. 449 00:31:05,029 --> 00:31:09,701 We moeten het schoonmaken, om goed te zien wat erin gegraveerd is. 450 00:31:14,330 --> 00:31:17,530 Pierre en Severine brengen de scherven naar hun schoonmaakplek... 451 00:31:17,750 --> 00:31:21,170 op de woestijnrotsen boven Wadi al-Jarf. 452 00:31:21,588 --> 00:31:24,090 Doe deze. Dan kunnen we alles zien. 453 00:31:24,507 --> 00:31:29,470 Een vage inscriptie erop kan helpen onthullen wat de link is... 454 00:31:29,637 --> 00:31:32,223 met de bouw van de Grote Piramide. 455 00:31:32,640 --> 00:31:34,893 Kijk, Pierre. 456 00:31:35,977 --> 00:31:41,316 Voorzichtig schoonmaken onthult nog meer. Een rode cirkel en een lijn. 457 00:31:41,482 --> 00:31:45,236 Pierre heeft hetzelfde symbool in enkele andere grotten gevonden. 458 00:31:45,403 --> 00:31:49,032 Hij kan het oude teken interpreteren. 459 00:31:49,449 --> 00:31:52,035 Hier zien we een grote cirkel. 460 00:31:52,201 --> 00:31:55,288 Vast een verkorte versie van de inscriptie: 461 00:31:55,455 --> 00:31:59,208 De mensen die koning Cheops kent. 462 00:31:59,584 --> 00:32:01,753 Pierre denkt dat het een ploegnaam is... 463 00:32:02,128 --> 00:32:04,589 aangenomen door een groepje arbeiders. 464 00:32:05,131 --> 00:32:09,844 Hij heeft drie van zulke namen ontdekt op waterpotten in de grotten. 465 00:32:10,011 --> 00:32:13,514 We weten dat de piramides gebouwd zijn door ploegen. 466 00:32:13,681 --> 00:32:16,309 Elk ploeg bestond uit ongeveer 160 man. 467 00:32:16,434 --> 00:32:20,563 Pierre wil doorgaan met opgraven in de nieuwe grot... 468 00:32:21,022 --> 00:32:25,026 om meer bewijs te vinden over wat de ploegen in Wadi al-Jarf deden... 469 00:32:25,401 --> 00:32:30,365 en wat het verband is met de opkomst van de piramides. 470 00:32:30,490 --> 00:32:32,867 Nauwelijks zichtbaar in het zand... 471 00:32:33,034 --> 00:32:36,663 ontdekken hij en Severine een mogelijke aanwijzing. 472 00:32:36,788 --> 00:32:41,501 Dit stuk hout kan van een boot zijn geweest. 473 00:32:41,668 --> 00:32:45,171 Dit is waarschijnlijk een kleine verbindingspen. 474 00:32:45,338 --> 00:32:48,675 Niet compleet. Ik denk dat hij aan deze kant gebroken is. 475 00:32:49,384 --> 00:32:53,012 Het is een gebroken pin, een rechthoekig stuk hout... 476 00:32:53,179 --> 00:32:58,518 waarmee de Egyptenaren de planken van hun boten aan elkaar vastmaakten. 477 00:32:58,643 --> 00:33:03,565 Iets verderop doen hij en collega Severine nog een ontdekking. 478 00:33:03,690 --> 00:33:08,778 Het is een stuk weefsel dat zo'n 4500 jaar heeft overleefd. 479 00:33:08,903 --> 00:33:13,533 We denken dat het van een zeil van een boot is geweest. 480 00:33:13,658 --> 00:33:17,370 Pierre en het team vinden veelzeggende stukken hout en stof... 481 00:33:18,079 --> 00:33:22,166 in bijna alle grotten die ze bij Wadi al-Jarf afgraven. 482 00:33:22,291 --> 00:33:26,546 In één ervan lag een plank van wel twee meter lang. 483 00:33:26,713 --> 00:33:32,260 Als we een geraamte van een boot hebben, kan dat erop wijzen... 484 00:33:32,385 --> 00:33:37,974 dat de boten die hier gebruikt werden zo'n 14 meter lang waren. 485 00:33:38,141 --> 00:33:42,145 Pierre denkt dat dit de resten zijn van een verdwenen vloot... 486 00:33:42,311 --> 00:33:44,480 die hier in de rotsen ligt. 487 00:33:44,647 --> 00:33:48,943 Het onderzoek van z'n team geeft aan dat piramide-arbeiders... 488 00:33:49,068 --> 00:33:53,489 deze 31 grotten gebruikten als basis aan zee, voor expedities... 489 00:33:53,614 --> 00:33:56,743 over de Rode Zee, slechts vijf kilometer verderop. 490 00:33:57,326 --> 00:34:01,914 Na de expedities werden de boten die daarbij gebruikt waren... 491 00:34:02,081 --> 00:34:04,709 in de grotten opgeslagen. 492 00:34:04,876 --> 00:34:08,504 Ze werden ontmanteld en in de grotten opgeslagen. 493 00:34:08,671 --> 00:34:11,966 Pierre denkt dat de bestemming van hun expedities... 494 00:34:12,133 --> 00:34:14,886 aan de overkant van het water ligt. 495 00:34:15,011 --> 00:34:18,806 Vanaf hier kun je duidelijk de kust van Sinaï zien. 496 00:34:18,931 --> 00:34:22,894 Dat is een plek waar de mensen vanuit deze haven naartoe gingen. 497 00:34:23,019 --> 00:34:25,897 Ze gingen daar koper halen. 498 00:34:26,481 --> 00:34:31,027 Koper was destijds een metaal voor gereedschappen... 499 00:34:31,194 --> 00:34:35,073 die aan arbeiders werden gegeven om de piramides te bouwen. 500 00:34:35,698 --> 00:34:39,994 De bouwers hadden koperen werktuigen om de stenen vorm te geven. 501 00:34:40,161 --> 00:34:44,415 Maar het metaal was vrij zacht en snel versleten. 502 00:34:44,540 --> 00:34:50,129 Ze hadden dus een constante aanvoer van kopererts nodig. 503 00:34:50,296 --> 00:34:53,216 Expedities over land, van Gizeh naar Sinaï... 504 00:34:53,382 --> 00:34:58,096 zo'n 320 km naar het oosten, duurden ongeveer een week. 505 00:34:58,262 --> 00:35:01,974 Met boten konden ze het koper over de Rode Zee varen... 506 00:35:02,141 --> 00:35:04,811 van Sinaï naar Wadi al-Jarf. 507 00:35:04,936 --> 00:35:08,815 De reis werd zo drastisch ingekort tot één dag. 508 00:35:08,940 --> 00:35:10,858 De boten gingen terug met voorraad. 509 00:35:10,983 --> 00:35:13,820 Dan konden de arbeiders langer in Sinaï blijven... 510 00:35:13,945 --> 00:35:16,364 en meer koper winnen. 511 00:35:16,489 --> 00:35:19,826 In de wintermaanden demonteerden ze de boten... 512 00:35:19,951 --> 00:35:23,454 om ze op te slaan in de grotten van Wadi al-Jarf. 513 00:35:27,333 --> 00:35:32,130 In die tijd was er een enorme hoeveelheid koper nodig... 514 00:35:32,255 --> 00:35:36,551 om die gigantische monumenten te kunnen bouwen. 515 00:35:36,676 --> 00:35:40,888 Dit is waarschijnlijk de reden waarom ze per boot naar de Sinaï gingen. 516 00:35:41,013 --> 00:35:46,102 Het was een manier om de exploitatie van de mijnen in Sinaï op te voeren. 517 00:35:46,227 --> 00:35:51,899 Pierre gaat verder met het afgraven van de grotten bij Wadi al-Jarf. 518 00:35:52,024 --> 00:35:55,778 Maar het seizoen van dit jaar loopt succesvol af. 519 00:35:55,903 --> 00:35:59,032 Wij werken eigenlijk achter de schermen van de piramide. 520 00:35:59,157 --> 00:36:04,245 Op een plek als deze kunnen we leren... 521 00:36:04,412 --> 00:36:06,998 hoe de arbeiders georganiseerd werden... 522 00:36:07,123 --> 00:36:10,334 en hoe ze logistiek in staat waren... 523 00:36:10,835 --> 00:36:15,631 om zulke enorme monumenten als de piramides van Gizeh te bouwen. 524 00:36:18,759 --> 00:36:23,556 In Abydos heeft Matthews team nog een pot gevonden. 525 00:36:23,723 --> 00:36:27,643 Die kan verklaren waarom koning Narmer deze brouwerij hier bouwde. 526 00:36:28,102 --> 00:36:31,105 En wat de evolutie van de piramides te danken heeft... 527 00:36:31,230 --> 00:36:32,732 aan deze oude plek. 528 00:36:32,899 --> 00:36:36,652 Deze werd vrijwel zeker gebruikt om bier in op te slaan... 529 00:36:36,777 --> 00:36:38,654 als het brouwen achter de rug was. 530 00:36:38,779 --> 00:36:42,116 Het team vindt duizenden van zulke bierpotten... 531 00:36:42,283 --> 00:36:45,077 overal in de koninklijke necropolis van Abydos. 532 00:36:45,244 --> 00:36:47,872 Door de bierproductie op die schaal... 533 00:36:47,997 --> 00:36:52,835 is het niet verrassend dat er nog zo veel bierkruiken liggen. 534 00:36:53,002 --> 00:36:57,465 Maar wat Matthew niet heeft gevonden, maakt deze potten zo intrigerend. 535 00:36:57,590 --> 00:37:00,176 Er zijn geen bekers bij gevonden. 536 00:37:00,343 --> 00:37:04,096 Alleen de houders waarin het bier vervoerd werd. 537 00:37:04,764 --> 00:37:06,766 Hij heeft geen bewijs gevonden... 538 00:37:07,225 --> 00:37:11,229 dat de grote hoeveelheid hier gebrouwen bier ooit opgedronken is. 539 00:37:11,395 --> 00:37:13,689 En er is nog iets merkwaardigs. 540 00:37:13,814 --> 00:37:16,984 Ze zijn allemaal gebruikt. 541 00:37:17,109 --> 00:37:20,655 Geen stop erin. De inhoud is eruit gegoten. 542 00:37:20,780 --> 00:37:24,742 Matthew denkt dat het bier werd uitgegoten als offer aan de koning. 543 00:37:24,867 --> 00:37:29,288 Dat lijkt zeer waarschijnlijk het doel van deze brouwerij. 544 00:37:29,455 --> 00:37:35,503 Het bier werd hier gebrouwen voor koninklijke rituelen. 545 00:37:35,670 --> 00:37:37,338 Uit Matthews onderzoek... 546 00:37:37,505 --> 00:37:40,758 blijkt dat 600 jaar voor de Grote Piramide van Gizeh... 547 00:37:41,259 --> 00:37:45,096 Egyptes eerste koning, Narmer, honderden arbeiders mobiliseerde... 548 00:37:45,221 --> 00:37:48,307 om een enorme brouwerij te bouwen en te runnen... 549 00:37:48,432 --> 00:37:50,977 in de koninklijke necropolis Abydos. 550 00:37:51,102 --> 00:37:56,607 Deze vaardigheid van de oude farao's om arbeidskrachten te verzamelen... 551 00:37:56,732 --> 00:38:01,821 maakte later de bouw van de enorme piramides mogelijk. 552 00:38:01,988 --> 00:38:05,032 Dit is wat ze deden. Dit konden ze geweldig. 553 00:38:05,157 --> 00:38:10,413 En hier zien we het al, aan het begin van de Egyptische geschiedenis. 554 00:38:10,579 --> 00:38:12,748 Vijfduizend jaar geleden. 555 00:38:13,457 --> 00:38:19,130 Narmers brouwerij kon zo'n 45.000 liter bier per week maken. 556 00:38:19,297 --> 00:38:22,091 Waarschijnlijk om weg te gieten. 557 00:38:22,216 --> 00:38:25,136 Een onmiskenbaar vertoon van Narmers macht... 558 00:38:25,594 --> 00:38:28,472 en de welvaart van de Egyptische staat. 559 00:38:28,639 --> 00:38:34,812 Ze deden het op enorme schaal, om iedereen duidelijk te maken... 560 00:38:34,979 --> 00:38:37,565 wie de koning was en waartoe hij in staat was. 561 00:38:37,690 --> 00:38:39,567 Wat men hem verschuldigd was. 562 00:38:39,692 --> 00:38:43,362 Het is een basisprincipe van de Egyptische maatschappij. 563 00:38:43,487 --> 00:38:50,328 We zien dat steeds weer terugkomen in de Egyptische geschiedenis. 564 00:38:51,370 --> 00:38:54,373 Het was een blauwdruk voor de latere farao's... 565 00:38:54,498 --> 00:38:58,961 om hun macht te tonen via hun gigantische megaprojecten: 566 00:38:59,128 --> 00:39:01,130 De piramides. 567 00:39:01,255 --> 00:39:05,092 Het werd het kenmerk van de oud-Egyptische koningen. 568 00:39:05,217 --> 00:39:08,512 Van de Egyptische staat, in hun hele geschiedenis: 569 00:39:08,637 --> 00:39:10,139 Groot bouwen. 570 00:39:10,264 --> 00:39:13,934 Ze namen dit beginsel en bouwden het uit. 571 00:39:18,230 --> 00:39:23,361 In El-Fajoem zoeken Kerry en Kristin de oorspronkelijke hoek... 572 00:39:23,527 --> 00:39:26,739 van Snofroes nu geërodeerde Seila-piramide. 573 00:39:26,906 --> 00:39:30,242 Die kan helpen de originele omvang te onthullen... 574 00:39:30,409 --> 00:39:35,414 en bepalen of dit de eerste ware, gladde piramide van Egypte was. 575 00:39:35,581 --> 00:39:37,625 Hier zie je het. 576 00:39:37,792 --> 00:39:40,795 En hier. Want hier zit de verhoging. 577 00:39:40,961 --> 00:39:43,881 En daar ook. 578 00:39:44,006 --> 00:39:48,511 Ze hebben een rand ontdekt die men in het gesteente maakte... 579 00:39:48,677 --> 00:39:51,097 om de hoeken van de piramiden vast te zetten. 580 00:39:51,222 --> 00:39:53,099 Dit wilden ze in de hoek hebben. 581 00:39:53,224 --> 00:39:57,353 Ze wilden een stevige nis maken waar de steen in paste. 582 00:39:57,520 --> 00:39:58,771 Die zat dan klem. 583 00:39:58,896 --> 00:40:03,067 Dit is een bewijs dat ons zekerheid verschaft. 584 00:40:03,234 --> 00:40:05,569 Stenen tegen vast gesteente aan. 585 00:40:05,694 --> 00:40:07,613 De piramide ging niet verder dan hier. 586 00:40:08,739 --> 00:40:13,411 Kerry kan nu de afmetingen van de basis van het bouwwerk berekenen: 587 00:40:13,577 --> 00:40:16,122 33,5 bij 33,5 meter. 588 00:40:16,247 --> 00:40:20,459 Ik ben blij dat ik kan zeggen dat de piramide zo ver reikte. 589 00:40:20,584 --> 00:40:24,630 Nu moet hij achterhalen hoe hoog de piramide was. 590 00:40:24,755 --> 00:40:28,467 Zo kan hij berekenen of de hellingshoek van de piramide... 591 00:40:29,135 --> 00:40:31,887 tussen de 51 en 53 graden lag. 592 00:40:32,054 --> 00:40:35,016 Het kenmerk van een gladde, ware piramide. 593 00:40:35,141 --> 00:40:37,810 Hé Brent, heb je resultaten voor ons? 594 00:40:37,935 --> 00:40:42,815 Brent heeft de buitenkant van de piramide 44 keer gescand. 595 00:40:42,940 --> 00:40:46,277 De afmetingen van de piramidebasis zijn bevestigd. 596 00:40:46,402 --> 00:40:48,320 Hij heeft de scans gecombineerd. 597 00:40:48,487 --> 00:40:51,532 Tot een verbluffend 3D-model van de ruïnes. 598 00:40:51,657 --> 00:40:55,119 Kijk daar. Dat is zo mooi. 599 00:40:57,246 --> 00:41:00,916 Ja, je ziet die trede daar. Moet je die stenen zien. 600 00:41:01,083 --> 00:41:04,295 Je ziet de hoek tot in perfect detail. 601 00:41:04,420 --> 00:41:08,966 Dit overtreft m'n hoge verwachtingen. Dit is fantastisch. 602 00:41:09,341 --> 00:41:12,136 Omdat de oude Egyptenaren symmetrisch bouwden... 603 00:41:12,261 --> 00:41:16,682 kan Brent met het model de originele trapvorm reconstrueren... 604 00:41:17,099 --> 00:41:20,478 en de hoogte berekenen van het oorspronkelijke bouwwerk. 605 00:41:20,895 --> 00:41:24,899 Hij lijkt wel bijna acht verdiepingen hoog. 606 00:41:25,065 --> 00:41:28,319 Nou, 24 meter. - Bijna, niet helemaal. 607 00:41:28,486 --> 00:41:30,946 Tussen de zeven en acht verdiepingen. 608 00:41:31,071 --> 00:41:35,075 Kerry en Brent weten nu de hoogte en omtrek van de piramide. 609 00:41:35,242 --> 00:41:38,412 Nu kunnen ze de hellingshoek van de zijkanten berekenen. 610 00:41:38,829 --> 00:41:42,750 Als we deze lijn erop leggen wat voor hoek krijgen we dan? 611 00:41:43,209 --> 00:41:47,755 Net geen 52 graden. Als we een omhulsel van 'n ware piramide maken... 612 00:41:47,922 --> 00:41:50,841 over elke punt van de vier treden... 613 00:41:51,217 --> 00:41:53,817 dan blijkt het net iets minder dan 52 graden te zijn. 614 00:41:54,178 --> 00:41:57,014 Dat is precies wat je bij dit type zou verwachten. 615 00:41:58,432 --> 00:42:01,852 Kerry en Brents bewijs bevestigt dat Seila... 616 00:42:02,019 --> 00:42:08,108 ooit een 24 meter hoog, getrapt bouwwerk met 4 verdiepingen vormde. 617 00:42:09,818 --> 00:42:14,114 Aan de noord-en oostkant stonden kapellen, om in te vereren. 618 00:42:14,281 --> 00:42:17,284 Kenmerkend voor latere piramides. 619 00:42:18,953 --> 00:42:23,374 Z'n metingen laten zien dat de hoek tussen de randen van elke trede... 620 00:42:23,541 --> 00:42:26,585 net onder de 52 graden ligt. 621 00:42:26,752 --> 00:42:31,006 Vergelijkbaar met de hellingshoek van latere, ware piramides. 622 00:42:31,173 --> 00:42:35,219 Seila's getrapte kern is mogelijk omgebouwd... 623 00:42:35,344 --> 00:42:40,558 tot een gladde piramide, omhuld met wit kalksteen. 624 00:42:41,308 --> 00:42:45,479 Dit bewijst dat de kans groot is dat dit een ware piramide was. 625 00:42:45,646 --> 00:42:50,234 Je hebt ons geholpen met het reconstrueren van de geschiedenis. 626 00:42:51,277 --> 00:42:54,613 Het team blijft zoeken naar bewijs. 627 00:42:54,738 --> 00:42:56,991 Gehoekte dekstenen van kalksteen... 628 00:42:57,449 --> 00:43:02,121 zouden Seila's plek in de evolutie van de perfecte piramide bewijzen. 629 00:43:02,246 --> 00:43:07,376 Kerry weet zekerder dan ooit dat hij op de goede weg is. 630 00:43:07,793 --> 00:43:12,464 Ik denk dat we vrij goed bewijs hebben dat dit een gladde piramide was. 631 00:43:12,631 --> 00:43:14,633 Een van de eerste, zo niet de eerste. 632 00:43:14,758 --> 00:43:18,178 Zo fantastisch om dat met zo'n precisie te kunnen vaststellen. 633 00:43:18,345 --> 00:43:22,641 Door archeologie te combineren met scantechnologie. 634 00:43:22,766 --> 00:43:27,271 Zo kunnen we tegenwoordig werken. Het resultaat is fantastisch. 635 00:43:27,688 --> 00:43:31,692 Dit seizoen hebben archeologen nieuw bewijs gevonden... 636 00:43:31,817 --> 00:43:33,902 van de opkomst van de piramides: 637 00:43:34,069 --> 00:43:36,905 Een enorme koninklijke brouwerij die de weg plaveide... 638 00:43:37,656 --> 00:43:41,869 een oude basis aan zee, voor de import van essentieel koper... 639 00:43:42,036 --> 00:43:46,206 en misschien wel de allereerste ware piramide. 640 00:43:46,373 --> 00:43:49,251 Alles onthult hoe de oude Egyptenaren... 641 00:43:49,418 --> 00:43:52,880 de meest iconische megabouwwerken op aarde maakten. 642 00:43:53,005 --> 00:43:56,175 Vertaling: Diederik Eekhout 643 00:43:57,305 --> 00:44:57,768 Steun ons en word VIP-member om alle advertenties van www.OpenSubtitles.org te verwijderen