"Lost Treasures of the Maya" Secrets of the Underworld

1 00:00:04,200 --> 00:00:05,500 Ik zie de bodem niet. 2 00:00:07,040 --> 00:00:09,360 Ik wil erheen. - Ja, laten we dat doen. 3 00:00:11,880 --> 00:00:13,240 Hier gebeurt het. 4 00:00:13,560 --> 00:00:17,275 Technologie in combinatie met avontuur... 5 00:00:17,400 --> 00:00:19,880 en de grens van het onbekende, hier. 6 00:00:21,840 --> 00:00:23,760 Ik ga de Maya-onderwereld in. 7 00:00:24,760 --> 00:00:26,960 Het is hier zo donker. 8 00:00:27,360 --> 00:00:29,410 Dit is het gekste wat ik ooit heb gedaan. 9 00:00:34,360 --> 00:00:36,760 Diep in deze afgelegen junglegrot: 10 00:00:37,680 --> 00:00:40,880 schokkende bewijzen van rituele offers van de Maya. 11 00:00:46,040 --> 00:00:47,440 Ik ben Albert Lin. 12 00:00:47,840 --> 00:00:48,635 Ingenieur... 13 00:00:48,760 --> 00:00:52,920 Er is daar een vergeten wereld. Verscholen verloren steden. 14 00:00:53,280 --> 00:00:55,360 En ontdekker voor National Geographic. 15 00:00:56,120 --> 00:00:59,080 De grens van de Maya-wereld ligt onder onze voeten. 16 00:00:59,760 --> 00:01:01,755 Ik ben op een missie om de geheimen te ontrafelen... 17 00:01:01,880 --> 00:01:06,440 van een van's werelds meest mysterieuze oude beschavingen: 18 00:01:08,600 --> 00:01:09,900 Die van de Maya. 19 00:01:10,640 --> 00:01:14,760 En op dit moment onthult de technologie een heel nieuw verhaal. 20 00:01:15,920 --> 00:01:18,515 Uit nieuwe technologie blijkt dat de oude beschaving... 21 00:01:18,640 --> 00:01:23,275 in Midden-Amerika veel complexer was dan archeologen dachten. 22 00:01:23,400 --> 00:01:28,880 In 2018 kwam National Geographic met een ongelooflijke ontdekking... 23 00:01:29,320 --> 00:01:32,635 Een oude site van 6000 constructies. 24 00:01:32,760 --> 00:01:35,435 Die de hele wereld fascineerde. 25 00:01:35,560 --> 00:01:38,360 KOTA BESAR SUKU MAYA DITEMUKAN DI GUATEMALA 26 00:01:38,880 --> 00:01:41,040 En ik was er om het te zien. 27 00:01:41,360 --> 00:01:42,475 Wauw. 28 00:01:42,600 --> 00:01:44,320 Blootgelegd vanuit de lucht. 29 00:01:44,720 --> 00:01:50,000 Dit is de belangrijkste ontwikkeling in de Maya-archeologie in 100 jaar. 30 00:01:50,720 --> 00:01:52,020 En op de grond. 31 00:01:52,600 --> 00:01:55,360 Het geeft je rillingen. 32 00:01:56,360 --> 00:01:58,560 Met behulp van LiDAR-technologie... 33 00:01:59,120 --> 00:02:02,355 die door dichte jungle kan kijken als een röntgenstraal. 34 00:02:02,480 --> 00:02:04,355 En dan nu zonder de bomen. 35 00:02:04,480 --> 00:02:07,880 Meer dan 60.000 door de mens gemaakte structuren... 36 00:02:08,880 --> 00:02:13,960 geopenbaard in een ongelooflijke nieuwe schatkaart. 37 00:02:15,880 --> 00:02:18,160 Kijk, het is ons gelukt. 38 00:02:19,000 --> 00:02:20,400 Heel smal. 39 00:02:20,960 --> 00:02:23,080 Nu, gewapend met de nieuwe kaart... 40 00:02:23,640 --> 00:02:25,160 Meer naar achteren. 41 00:02:26,240 --> 00:02:29,675 Gaan sommige van's werelds meest onverschrokken archeologen... 42 00:02:29,800 --> 00:02:31,100 Het wordt gevaarlijk. 43 00:02:32,520 --> 00:02:34,320 De jungle in... 44 00:02:34,920 --> 00:02:36,395 Bhanny, een beschilderde pot. 45 00:02:36,520 --> 00:02:37,875 Het heeft een inscriptie. 46 00:02:38,000 --> 00:02:40,515 Op zoek naar zijn geheimen. 47 00:02:40,640 --> 00:02:41,960 We hebben een skelet. 48 00:02:43,760 --> 00:02:45,240 Allemaal op een queeste... 49 00:02:47,360 --> 00:02:50,040 om het verbazingwekkende verhaal te herschrijven... 50 00:02:51,880 --> 00:02:53,280 van de Maya. 51 00:02:57,320 --> 00:02:59,560 VERLOREN SCHATTEN VAN DE MAYA 52 00:03:00,560 --> 00:03:02,835 GEHEIMEN VAN DE ONDERWERELD 53 00:03:02,960 --> 00:03:07,760 De wereld van de Maya, afgelegen en mysterieus. 54 00:03:08,160 --> 00:03:12,960 Deze hele jungle was de thuisbasis van een grote beschaving, de Maya. 55 00:03:13,400 --> 00:03:18,035 Die oude wereld is al eeuwen verloren. 56 00:03:18,160 --> 00:03:18,995 ALBERT LIN ONTDEKKER NATIONAL GEOGRAPHIC 57 00:03:19,120 --> 00:03:22,720 Maar vandaag zien we voor de eerste keer door de bomen. 58 00:03:23,240 --> 00:03:26,920 En wat we vinden, is verbijsterend. 59 00:03:28,040 --> 00:03:34,320 Deze keer ben ik op een missie om de vreemde Maya-rituelen te ontdekken. 60 00:03:35,920 --> 00:03:38,315 Ik volg de eerste opgraving... 61 00:03:38,440 --> 00:03:44,835 van 'n afgelegen groep piramides en onthul slachtoffers van mensenoffers. 62 00:03:44,960 --> 00:03:47,520 Misschien de bovenkant van iemands hoofd. 63 00:03:48,960 --> 00:03:52,795 Ik duik het gevaarlijke rijk van de voorouders in. 64 00:03:52,920 --> 00:03:56,200 Ik ga de Maya-onderwereld binnen. - Hou je me voor de gek? 65 00:03:57,240 --> 00:03:59,160 Er ligt een hele wereld onder. 66 00:04:00,560 --> 00:04:05,595 En ik zie hoe een pas ontdekte junglegrot ooit een portaal was... 67 00:04:05,720 --> 00:04:08,555 naar de oude Maya-onderwereld. 68 00:04:08,680 --> 00:04:10,595 Oh, Dennis, hier ligt een bot. 69 00:04:10,720 --> 00:04:14,280 Ontdekkingen die nieuwe bewijzen tonen van Maya-rituelen... 70 00:04:14,640 --> 00:04:17,440 en de wereld van hun goden. 71 00:04:22,600 --> 00:04:27,515 In de jungle van Noord-Guatemala jagen wetenschapper Laila Donn... 72 00:04:27,640 --> 00:04:32,960 en geograaf Duncan Cook naar geheimen van de Maya. 73 00:04:34,200 --> 00:04:39,720 Vanuit het basiskamp gaan ze naar een oude stad genaamd El Zotz. 74 00:04:40,720 --> 00:04:46,440 Hun missie: de vat van een afgelegen berg onderzoeken... 75 00:04:47,240 --> 00:04:51,835 die volgens de nieuwe LiDAR-schatkaart de ingang... 76 00:04:51,960 --> 00:04:54,040 van een onontdekte grot kan bevatten. 77 00:04:56,280 --> 00:05:00,075 De LiDAR heeft daarboven een aantal interessante sites gevonden... 78 00:05:00,200 --> 00:05:03,160 die mogelijk grotten herbergen. 79 00:05:04,400 --> 00:05:07,595 De Maya bezetten een groot deel van Midden-Amerika. 80 00:05:07,720 --> 00:05:10,635 Het huidige Guatemala en zuidelijk Mexico... 81 00:05:10,760 --> 00:05:13,360 maar ook een deel van Belize en Honduras. 82 00:05:15,280 --> 00:05:19,800 Ruim 2000 jaar lang temden de Maya de jungle... 83 00:05:20,480 --> 00:05:23,040 en bouwden steden van een enorme complexiteit. 84 00:05:24,480 --> 00:05:28,720 Maar er was ook een donkere kant. Van bloed... 85 00:05:29,400 --> 00:05:32,720 en menselijke offers aan de goden in de hemel... 86 00:05:34,040 --> 00:05:38,040 en aan de mysterieuze onderwereld onder de grond. 87 00:05:40,320 --> 00:05:42,395 Basiskamp bij El Zotz. 88 00:05:42,520 --> 00:05:43,955 Kun je het nog eens controleren? 89 00:05:44,080 --> 00:05:46,235 We hebben verschillende coördinaten gehoord. 90 00:05:46,360 --> 00:05:48,680 Goed. - Alleen voor het noorden. 91 00:05:50,160 --> 00:05:55,995 Vóór de LiDAR-kaart wist niemand dat deze geheime grot bestond. 92 00:05:56,120 --> 00:06:01,435 Met de LiDAR-data over El Zotz werd de geologie onthuld op een manier... 93 00:06:01,560 --> 00:06:03,060 die we nog nooit eerder zagen. 94 00:06:04,040 --> 00:06:07,795 Hoofd van de site en National Geographic-ontdekker Tom Garrison... 95 00:06:07,920 --> 00:06:13,240 heeft grotverkenners Laila en Duncan meegebracht om de data te controleren. 96 00:06:13,560 --> 00:06:18,275 Ik dacht dat dit gebied ten noorden van El Zotz misschien een grotzone kan zijn. 97 00:06:18,400 --> 00:06:19,195 Ja. 98 00:06:19,320 --> 00:06:23,400 We komen net uit Belize en we hebben veel grotten gezien... 99 00:06:23,880 --> 00:06:25,595 in de buurt van Maya-nederzettingen. 100 00:06:25,720 --> 00:06:27,315 Het zal geweldig zijn om echt te zien... 101 00:06:27,440 --> 00:06:30,515 of er sterke banden zijn tussen de onderwereld en de oppervlakte. 102 00:06:30,640 --> 00:06:34,120 Misschien komen we meer te weten over deze kwestie. 103 00:06:34,640 --> 00:06:37,360 Nu moeten jullie ze gewoon gaan zoeken. 104 00:06:40,840 --> 00:06:42,140 Zijn we klaar? 105 00:06:43,440 --> 00:06:47,480 Het plan: geleid door de LiDAR-kaart, lokaliseer de grot... 106 00:06:48,240 --> 00:06:51,640 en ga het voor de allereerste keer binnen. 107 00:06:52,240 --> 00:06:54,955 Er is niets over gepubliceerd, ze zijn niet in kaart gebracht... 108 00:06:55,080 --> 00:06:57,680 ze zijn compleet onbekend. 109 00:06:58,280 --> 00:07:01,080 Dus dat laat echt deze enorme kenniskloof achter. 110 00:07:03,680 --> 00:07:06,920 Ja, we zijn er. - Oh, fijn. 111 00:07:11,360 --> 00:07:12,660 Aan het werk. - Ja. 112 00:07:13,960 --> 00:07:15,635 Deze steen zit erg los. 113 00:07:15,760 --> 00:07:20,400 Niemand weet of deze grot ooit door de Maya is bezocht. 114 00:07:21,120 --> 00:07:27,000 Sporen vinden van rituele activiteit zou een opmerkelijke ontdekking zijn. 115 00:07:27,640 --> 00:07:28,955 Goed, gaan we naar binnen? 116 00:07:29,080 --> 00:07:30,400 Ja, doen we. - Goed. 117 00:07:31,680 --> 00:07:33,920 Laten we nog wat verder gaan. 118 00:07:35,440 --> 00:07:39,560 De grot vernauwt bijna onmiddellijk. Het wordt gevaarlijk. 119 00:07:41,640 --> 00:07:45,040 Het is een grot met een kleine ingang. 120 00:07:45,800 --> 00:07:48,475 Goed. Laat je rug een beetje zakken, het is er krap. 121 00:07:48,600 --> 00:07:49,900 Zo, ja. 122 00:07:57,320 --> 00:08:03,955 We zijn vast de eerste mensen die hier komen in duizend jaar tijd. 123 00:08:04,080 --> 00:08:05,840 Ja, het is absoluut verbluffend. 124 00:08:07,840 --> 00:08:12,160 Alleen als het team resten vindt, zullen ze een volledige verkenning doen. 125 00:08:15,840 --> 00:08:18,680 Maar dan, 15 meter verder in de grot... 126 00:08:19,040 --> 00:08:20,795 Kijk eens. - Wat heb je? 127 00:08:20,920 --> 00:08:22,795 Dit is een groot stuk keramiek. 128 00:08:22,920 --> 00:08:25,795 Het ziet er mooi uit, het is een mooie roodbruine kleur. 129 00:08:25,920 --> 00:08:28,235 Het is best intact. Uitstekend spul. 130 00:08:28,360 --> 00:08:31,260 Ja, erg leuk. Wat vinden we nog meer? - Goed, we gaan door. 131 00:08:32,400 --> 00:08:34,595 Hier is er nog een. - O ja. 132 00:08:34,720 --> 00:08:37,840 Ik denk de rand van een pot. Dit is een geweldige vondst. 133 00:08:38,640 --> 00:08:43,275 De Maya braken vaak aardewerk als een soort offer. 134 00:08:43,400 --> 00:08:46,915 Dus dit kan een teken zijn van een ritueel offer. 135 00:08:47,040 --> 00:08:50,475 Het is heel goed mogelijk dat de Maya deze zich in deze tunnels waagden... 136 00:08:50,600 --> 00:08:53,075 vooral voor rituele doeleinden. 137 00:08:53,200 --> 00:08:55,995 We hebben dit al in andere delen van de Maya-wereld gezien. 138 00:08:56,120 --> 00:08:59,755 Maar hier nog niet. Dit is een primeur. 139 00:08:59,880 --> 00:09:04,875 Elke speleoloog ter wereld zou blij zijn om zoiets te ontdekken. 140 00:09:05,000 --> 00:09:09,960 Vóór de nieuwe LiDAR-schatkaart was deze grot compleet onbekend. 141 00:09:10,320 --> 00:09:14,080 De geheime inhoud is onontdekt. 142 00:09:19,360 --> 00:09:22,360 De kaart is een resultaat van een ambitieus luchtonderzoek... 143 00:09:23,440 --> 00:09:26,595 met lasers op een vliegtuig om een landschap in kaart te brengen... 144 00:09:26,720 --> 00:09:33,160 dat verborgen is onder 2000 vierkante kilometer dichte jungle. 145 00:09:34,960 --> 00:09:37,440 Het zogenaamde Pacunam LiDAR-initiatief... 146 00:09:38,360 --> 00:09:42,720 is een consortium van internationale en Guatemalteekse experts. 147 00:09:43,320 --> 00:09:46,400 En de resultaten zijn gewoonweg verbazingwekkend. 148 00:09:48,080 --> 00:09:50,595 Van bovenaf zie je alleen bomen... 149 00:09:50,720 --> 00:09:52,420 maar LiDAR kan de bomen weghalen... 150 00:09:54,880 --> 00:09:57,400 en een hele beschaving blootleggen. 151 00:09:59,040 --> 00:10:04,480 In totaal meer dan 60.000 oude structuren gemaakt door de Maya. 152 00:10:07,400 --> 00:10:09,635 UNIVERSITEIT VAN CALIFORNIË SAN DIEGO 153 00:10:09,760 --> 00:10:12,355 In San Diego, waar ik onderzoek doe... 154 00:10:12,480 --> 00:10:14,880 kreeg ik speciale toegang tot de nieuwe data. 155 00:10:15,880 --> 00:10:20,035 Projectleiders Marcello Canuto en Tom Garrison... 156 00:10:20,160 --> 00:10:24,195 vergezellen me om het op grote schaal te verkennen. 157 00:10:24,320 --> 00:10:25,595 WAVELAB QUALCOMMij INSTITUUT 158 00:10:25,720 --> 00:10:27,800 En nu zonder bomen? - Laat eens zien. 159 00:10:29,600 --> 00:10:30,900 Laten we het doen. 160 00:10:32,600 --> 00:10:34,280 Wauw. 161 00:10:35,080 --> 00:10:36,600 Wauw. 162 00:10:37,000 --> 00:10:38,300 Ja, dit is geweldig. 163 00:10:39,960 --> 00:10:44,520 De kaart zou het verhaal van de Maya volledig herschrijven. 164 00:10:45,640 --> 00:10:48,920 De omvang van de ontdekking doet iedereen versteld staan. 165 00:10:50,120 --> 00:10:55,315 En het moet het fundamentele begrip van deze hele beschaving transformeren. 166 00:10:55,440 --> 00:10:57,275 We hebben het zeker over de periode... 167 00:10:57,400 --> 00:11:01,195 vóór de LiDAR en na de LiDAR in Maya-archeologie. 168 00:11:01,320 --> 00:11:04,235 Alles wat we nu weten... 169 00:11:04,360 --> 00:11:06,555 zal anders zijn dan we eerst dachten. 170 00:11:06,680 --> 00:11:08,480 Het is zo'n grote verandering. 171 00:11:09,760 --> 00:11:14,120 Er wordt iets ongelooflijks ontdekt in het hele onderzoeksgebied. 172 00:11:15,360 --> 00:11:22,040 Het onthult paleizen en piramides en grote Maya-steden als nooit tevoren. 173 00:11:23,120 --> 00:11:28,160 Maar de LiDAR onthult ook een aantal zeer verschillende aspecten. 174 00:11:31,600 --> 00:11:35,520 Inclusief de pas ontdekte mysterieuze grot bij El Zotz... 175 00:11:36,360 --> 00:11:41,160 waar Laila Donn en Duncan Cook voor het eerst op ontdekking zijn. 176 00:11:42,040 --> 00:11:43,035 Wie weet wat we vinden. 177 00:11:43,160 --> 00:11:45,635 Tot nu toe komt er geen einde aan deze tunnel. 178 00:11:45,760 --> 00:11:48,880 Het duurde een halfuur voor een afstand van 30 meter. 179 00:11:50,920 --> 00:11:52,840 Maar op jacht naar meer schatten... 180 00:11:53,880 --> 00:11:57,555 Wow. De vloer is ingevallen. - Blijf uit de buurt van de rand. 181 00:11:57,680 --> 00:11:59,795 Komen ze een gevaarlijke instorting tegen. 182 00:11:59,920 --> 00:12:03,000 Het is op een ander niveau gevallen. O, mijn god. 183 00:12:07,680 --> 00:12:10,960 Laila en Duncan hun verkenning wordt abrupt stilgelegd. 184 00:12:11,600 --> 00:12:13,435 Er is een groot ingestort stuk... 185 00:12:13,560 --> 00:12:17,480 en de vloer is op een lager niveau terechtgekomen. 186 00:12:18,360 --> 00:12:20,640 Tenzij ze de obstakels kunnen overwinnen... 187 00:12:21,720 --> 00:12:23,920 moeten ze hun missie beëindigen. 188 00:12:24,320 --> 00:12:29,515 We hebben deze kostbare Maya-keramiek verspreid gevonden. 189 00:12:29,640 --> 00:12:31,240 We hadden nog niet alles gezien. 190 00:12:31,560 --> 00:12:34,680 We moeten kijken hoe ver de grot gaat. 191 00:12:35,440 --> 00:12:38,000 Het hulpteam komt met een plan... 192 00:12:39,400 --> 00:12:41,840 in de vorm van een snel geïmproviseerde ladder. 193 00:12:43,880 --> 00:12:48,160 Het licht neemt af, maar Laila gaat weer naar binnen. 194 00:12:49,320 --> 00:12:51,520 Kun je het rond die twee grote keien krijgen? 195 00:12:53,400 --> 00:12:58,755 Het is een stijve ladder van een dikke drie meter rond al die stenen. 196 00:12:58,880 --> 00:13:01,520 En het is hier nogal benauwd. Benauwd en warm. 197 00:13:03,200 --> 00:13:06,800 Dat is het laatste contact met de oppervlakte. 198 00:13:08,360 --> 00:13:10,875 Voor de veiligheid moet iemand bij de ingang blijven... 199 00:13:11,000 --> 00:13:12,700 om alarm te slaan bij een ongeluk. 200 00:13:14,440 --> 00:13:16,440 Deze keer is het Duncans beurt. 201 00:13:18,240 --> 00:13:22,240 Het is nogal zenuwslopend als je hier op het team moet wachten. 202 00:13:23,480 --> 00:13:27,120 Diep in de grot in een afgelegen stuk jungle... 203 00:13:28,040 --> 00:13:30,840 moet het team terug zijn voor het donker is. 204 00:13:31,560 --> 00:13:35,835 We hebben nu nog 10 à 15 minuten om deze nieuwe kant te bekijken, Dennis. 205 00:13:35,960 --> 00:13:38,075 Als het donker wordt, wordt het gevaarlijk. 206 00:13:38,200 --> 00:13:39,500 Zeker. 207 00:13:40,720 --> 00:13:44,040 Nu moeten we alleen nog de ladder naar beneden laten zakken. 208 00:13:47,080 --> 00:13:48,630 De ladder staat op zijn plek... 209 00:13:50,680 --> 00:13:55,440 maar de instorting wijst op gevaarlijke instabiliteit in het kalksteen. 210 00:13:56,160 --> 00:13:57,460 Laten we het hier laten. 211 00:14:02,840 --> 00:14:07,400 Hier zullen een hoop losse stenen zitten, dus ik zal heel voorzichtig zijn. 212 00:14:09,600 --> 00:14:11,240 Tussen de losse stenen... 213 00:14:11,600 --> 00:14:14,480 gaan Laila en haar collega Dennis dieper. 214 00:14:15,320 --> 00:14:16,595 Wow. 215 00:14:16,720 --> 00:14:19,240 En dan, 45 meter in de grot... 216 00:14:22,520 --> 00:14:24,400 Ja, dit is te gek. 217 00:14:25,440 --> 00:14:28,760 De tunnel komt uit in een grote grot. 218 00:14:30,200 --> 00:14:33,200 De perfecte locatie voor oude rituelen. 219 00:14:35,000 --> 00:14:36,395 Het is echt indrukwekkend. 220 00:14:36,520 --> 00:14:40,400 Als je deze heuvel bekeek, had je geen idee wat erin zat. 221 00:14:41,320 --> 00:14:43,675 Heb je ooit zoiets gezien? - Nee. 222 00:14:43,800 --> 00:14:45,440 En er zijn nog meer vondsten. 223 00:14:46,600 --> 00:14:49,960 Er zit hier weer keramiek in deze donkere laag. 224 00:14:50,560 --> 00:14:51,860 En toen... 225 00:14:53,120 --> 00:14:55,040 O jee. Er zit hier een bot. 226 00:14:56,640 --> 00:14:59,480 Een bot met veel keramiek ertussen. 227 00:14:59,920 --> 00:15:02,000 Tot deze grot volledig onderzocht is... 228 00:15:02,560 --> 00:15:05,520 kun je niet zeggen of het bot van een mens of een dier is... 229 00:15:06,560 --> 00:15:10,515 en of deze resten hier terechtkwamen door wassend water... 230 00:15:10,640 --> 00:15:14,600 of als de Maya deze diepe grot ooit betraden... 231 00:15:15,120 --> 00:15:16,995 om rituelen uit te voeren. 232 00:15:17,120 --> 00:15:18,120 We moeten nu gaan. 233 00:15:18,400 --> 00:15:22,560 De klok tikt en het daglicht is bijna op. 234 00:15:23,040 --> 00:15:24,480 We zitten in tijdnood. 235 00:15:26,520 --> 00:15:29,435 We vonden een grote grot met culturele restanten. 236 00:15:29,560 --> 00:15:30,515 Fantastisch. - Ja. 237 00:15:30,640 --> 00:15:31,715 Er is een bot. 238 00:15:31,840 --> 00:15:34,315 Beest? - Wel met keramiek. 239 00:15:34,440 --> 00:15:35,800 Geweldig werk. - Ja. 240 00:15:37,320 --> 00:15:38,620 Dankzij LiDAR... 241 00:15:38,960 --> 00:15:42,195 is dit nu een belangrijke nieuwe archeologische site... 242 00:15:42,320 --> 00:15:44,480 die verder onderzoek vergt. 243 00:15:44,960 --> 00:15:47,995 Het is erg spannend, want hier waren geen grotten... 244 00:15:48,120 --> 00:15:49,635 met culturele restanten in. 245 00:15:49,760 --> 00:15:53,000 Dus dat maakt het uniek en spannend... 246 00:15:53,400 --> 00:15:57,680 voor speleologen, geologen, archeologen, iedereen. 247 00:15:59,000 --> 00:16:05,074 Watch Online Movies and Series for FREE www.osdb.link/lm 248 00:16:11,080 --> 00:16:15,880 Hier in de lucht vlieg ik net door het domein van de Maya-goden. 249 00:16:17,120 --> 00:16:20,440 Hoog boven de jungle waar de levende Maya woonden... 250 00:16:22,000 --> 00:16:25,560 en daaronder de mysterieuze onderwereld... 251 00:16:26,440 --> 00:16:28,035 die ze als het thuis zagen... 252 00:16:28,160 --> 00:16:31,840 van goden en geesten van hun voorouders. 253 00:16:35,280 --> 00:16:38,480 Het is een wereld vol geheimen. 254 00:16:39,280 --> 00:16:41,720 De jungle lijkt voor altijd door te gaan. 255 00:16:42,120 --> 00:16:46,600 Maar ik blijf doorgaan om te zien hoe ver de Maya-wereld reikt. 256 00:16:52,640 --> 00:16:58,600 Ik ga 480 km noordwaarts, naar Mexico en het Yucatán-schiereiland. 257 00:16:59,320 --> 00:17:02,320 Een ander deel van de oude Maya-wereld. 258 00:17:04,440 --> 00:17:09,920 Een regio vol grotten en ondergrondse rivieren. 259 00:17:10,480 --> 00:17:14,275 We zijn letterlijk op een steenworp afstand van een grote snelweg... 260 00:17:14,400 --> 00:17:18,440 en we zijn al in deze wilde jungle. 261 00:17:19,520 --> 00:17:22,770 Wat er wild aan is, is dat de uiterste grens van de Maya-wereld... 262 00:17:23,120 --> 00:17:26,760 verborgen kan zijn vlak onder onze voeten. 263 00:17:29,280 --> 00:17:34,800 Deze regio herbergt ongeveer 6000 met water gevulde grotten: cenotes. 264 00:17:38,680 --> 00:17:44,080 En het blijkt dat velen diep onder de grond zijn verbonden. 265 00:17:45,600 --> 00:17:49,160 Dit is een van de ingangen die we tot nu toe hebben gevonden... 266 00:17:50,000 --> 00:17:53,320 tot het grootste onderwatergrottenstelsel ter wereld. 267 00:17:54,600 --> 00:17:58,155 Deze cenote komt uit op het Sac Actún-grottenstelsel... 268 00:17:58,280 --> 00:18:01,960 dat meer dan 320 km onder de jungle loopt. 269 00:18:03,000 --> 00:18:05,600 En het is amper verkend. 270 00:18:06,600 --> 00:18:09,800 Ik wil weten wat er gebeurt in de Maya-onderwereld. 271 00:18:10,280 --> 00:18:14,355 Ik wil zien hoe technologie deze wereld... 272 00:18:14,480 --> 00:18:17,360 en het verhaal weer aan de oppervlakte kan brengen. 273 00:18:19,920 --> 00:18:22,960 Voor de Maya waren cenotes een belangrijke bron van water. 274 00:18:24,160 --> 00:18:25,680 En ze waren ook heilig. 275 00:18:26,080 --> 00:18:27,640 Ingangen naar de onderwereld. 276 00:18:28,920 --> 00:18:31,360 De Maya maakten offers aan de regengod Chaac... 277 00:18:32,360 --> 00:18:37,560 door mensenoffers in de donkere, waterige dieptes te gooien. 278 00:18:40,840 --> 00:18:43,840 Onderwaterarcheoloog en ontdekker van National Geographic. 279 00:18:44,360 --> 00:18:50,080 Guillermo de Anda werkt aan een onderzoek naar Mexico's cenotes. 280 00:18:51,160 --> 00:18:56,480 Vandaag ga ik zelf op zoek naar bewijs van oude rituelen. 281 00:18:59,080 --> 00:19:01,635 Dit is een grot onder ons? 282 00:19:01,760 --> 00:19:05,875 Ja, dit is een gigantisch... 283 00:19:06,000 --> 00:19:09,600 ondergronds grottenstelsel. 284 00:19:10,120 --> 00:19:13,840 De cenote die we zoeken, is niet makkelijk te vinden. 285 00:19:16,040 --> 00:19:20,000 Verborgen in de jungle is de ingang slechts een paar meter breed. 286 00:19:22,440 --> 00:19:24,355 Wauw. 287 00:19:24,480 --> 00:19:25,960 Ik zie de bodem niet. 288 00:19:26,520 --> 00:19:30,600 Je bent echt in een andere laag van het universum. 289 00:19:31,280 --> 00:19:32,435 Ik snap het wel. 290 00:19:32,560 --> 00:19:38,755 Je stapt in dit bos en plots sta je boven in zwarte gat naar het niets te staren. 291 00:19:38,880 --> 00:19:39,915 Ja. 292 00:19:40,040 --> 00:19:44,920 Je kunt begrijpen waarom ze dachten dat dit een andere wereld was. 293 00:19:46,200 --> 00:19:48,400 Ik wil erheen. - Ja, laten we het doen. 294 00:19:50,480 --> 00:19:56,720 Dat betekent 18 meter afdalen naar een met water gevulde grot. 295 00:19:58,480 --> 00:19:59,560 Hier gebeurt het. 296 00:19:59,880 --> 00:20:03,595 Technologie in combinatie met avontuur... 297 00:20:03,720 --> 00:20:06,355 en de grens van het onbekende, hier. 298 00:20:06,480 --> 00:20:09,195 Je moet weten dat ik dit zie... 299 00:20:09,320 --> 00:20:13,240 als wellicht de ultieme grens van ontdekken, buiten de oceanen dan. 300 00:20:13,840 --> 00:20:14,635 Hier is het. 301 00:20:14,760 --> 00:20:18,355 Er zijn duizenden kilometers aan niet in kaart gebrachte... 302 00:20:18,480 --> 00:20:20,760 ondergrondse tunnels in dit gebied. 303 00:20:21,320 --> 00:20:25,440 Het team is klaar. Met mijn uitrusting aan is het tijd om naar binnen te gaan. 304 00:20:26,320 --> 00:20:28,480 Goed, daar gaan we. 305 00:20:29,640 --> 00:20:30,940 Doe maar. 306 00:20:32,520 --> 00:20:38,000 Wauw. Het voelt alsof ik over de drempel stap. 307 00:20:39,800 --> 00:20:43,440 Wauw. Het is hier enorm. 308 00:20:44,240 --> 00:20:45,540 Meen je dit nu? 309 00:20:48,600 --> 00:20:50,650 Dit is het gekste wat ik ooit heb gedaan. 310 00:20:56,760 --> 00:21:01,755 Ik daal af naar de Maya-onderwereld. 311 00:21:01,880 --> 00:21:03,180 Goed. 312 00:21:05,600 --> 00:21:09,440 Het voelt bijna alsof we in het bassin van de wereld zijn. 313 00:21:09,960 --> 00:21:14,920 Als je boven staat, zou je niet denken dat hier een hele wereld onder zit. 314 00:21:16,360 --> 00:21:18,960 Guillermo heeft deze cenote eerder onderzocht... 315 00:21:19,520 --> 00:21:22,120 maar voor mij is het een heel nieuwe ervaring. 316 00:21:22,760 --> 00:21:24,480 Eens kijken wat we kunnen vinden. 317 00:21:25,560 --> 00:21:26,860 Ik ben klaar. 318 00:21:32,560 --> 00:21:34,000 We duiken naar beneden... 319 00:21:35,520 --> 00:21:37,360 en het licht vervaagt snel... 320 00:21:38,600 --> 00:21:40,800 in volledige duisternis. 321 00:21:44,360 --> 00:21:46,480 Het is gevaarlijk en onheilspellend. 322 00:21:50,360 --> 00:21:52,760 Maar tegelijkertijd magisch. 323 00:21:55,440 --> 00:21:56,840 En verleidelijk. 324 00:22:04,120 --> 00:22:08,160 En dan... vanuit de duisternis... 325 00:22:09,920 --> 00:22:12,080 schijn ik met mijn lamp op iets. 326 00:22:15,280 --> 00:22:20,480 Een oude waterkruik, perfect bewaard gebleven. 327 00:22:27,400 --> 00:22:29,880 Met nog 40 minuten zuurstof in mijn fles... 328 00:22:31,680 --> 00:22:35,560 ben ik vastbesloten om dieper te zoeken naar meer schatten. 329 00:22:39,840 --> 00:22:43,960 Maar rituele activiteit was niet alleen beperkt tot de onderwereld. 330 00:22:45,280 --> 00:22:48,680 Voor de Maya waren de goden alomtegenwoordige krachten... 331 00:22:49,640 --> 00:22:51,795 die konden zorgen voor regen... 332 00:22:51,920 --> 00:22:56,840 zon, of een rijke oogst uit de aarde. 333 00:23:04,200 --> 00:23:07,915 Terug in Guatemala, 480 km zuidelijker. 334 00:23:08,040 --> 00:23:10,360 Archeoloog en ontdekker van National Geographic 335 00:23:10,720 --> 00:23:16,160 Francisco Estrada Belli onderzoekt nog een nieuw ontdekte site. 336 00:23:18,240 --> 00:23:24,840 Hij verkent de jungle dicht bij de kleine oude stad Witzna. 337 00:23:28,640 --> 00:23:31,680 We gaan een pad naar het zuiden maken. 338 00:23:33,960 --> 00:23:36,475 Dus het doel is om deze nieuwe piramides op te graven... 339 00:23:36,600 --> 00:23:39,115 die we identificeerden in de LiDAR. 340 00:23:39,240 --> 00:23:41,640 Deze zijn allemaal compleet nieuw. 341 00:23:42,920 --> 00:23:46,000 De nieuwe LiDAR-kaart heeft duizenden nieuwe sites onthuld. 342 00:23:48,360 --> 00:23:52,560 Maar de ontdekking van Francisco is een van de meest intrigerende. 343 00:23:53,560 --> 00:23:58,120 Nu gaat hij mee naar San Diego om de nieuwe gegevens te bekijken. 344 00:23:59,680 --> 00:24:03,200 Als je hiernaar kijkt, zie je gewoon veel bomen. 345 00:24:03,680 --> 00:24:05,320 Laten we de bomen verwijderen. 346 00:24:06,280 --> 00:24:11,200 Zonder LiDAR is er niets anders dan wildernis rond Witzna. 347 00:24:11,680 --> 00:24:17,560 Maar neem de bomen weg en hoog op een bergkam verschijnt er iets. 348 00:24:17,920 --> 00:24:20,000 Een geïsoleerde piramide. 349 00:24:20,480 --> 00:24:22,915 Vanuit de LiDAR ziet het er zo vreemd uit. 350 00:24:23,040 --> 00:24:26,955 Er zijn niet zo veel afgelegen piramides zoals deze. 351 00:24:27,080 --> 00:24:29,075 Voor deze regio is dit zeer ongebruikelijk. 352 00:24:29,200 --> 00:24:33,315 Deze plek is gebouwd op de hoogste berg van de buurt. 353 00:24:33,440 --> 00:24:34,515 Wat is er zo speciaal aan? 354 00:24:34,640 --> 00:24:36,915 Het ligt op de hoogste heuvel in de regio. 355 00:24:37,040 --> 00:24:39,340 Het is vast een van de belangrijkste piramides. 356 00:24:42,200 --> 00:24:45,120 Maya-piramides werden gebouwd om de bergen na te bootsen. 357 00:24:46,720 --> 00:24:49,320 Om de wereld van de goden te bereiken. 358 00:24:50,440 --> 00:24:54,440 In tegenstelling tot Egyptische, waren ze bedoeld om beklommen te worden. 359 00:24:54,840 --> 00:24:59,960 Het zijn bergtoppen, taferelen van bloedvergieten en mensenoffers. 360 00:25:02,080 --> 00:25:03,915 Wilden de Maya via de bergtoppen... 361 00:25:04,040 --> 00:25:06,955 de goden bereiken? - Eigenlijk wel. 362 00:25:07,080 --> 00:25:12,315 De bergen waren de woningen van de goden en voorouders. 363 00:25:12,440 --> 00:25:15,275 Hoe belangrijker een god, hoe groter de berg. 364 00:25:15,400 --> 00:25:18,915 En piramides zelf zijn gebouwde bergen. 365 00:25:19,040 --> 00:25:21,395 Ja. - De Maya noemen deze structuren... 366 00:25:21,520 --> 00:25:24,235 'witz', dat 'berg' betekent. 367 00:25:24,360 --> 00:25:28,115 Een piramide krijgt een naam: berg. 368 00:25:28,240 --> 00:25:31,790 En het is ook een thuis voor iemand die heilig is, een overleden koning. 369 00:25:33,640 --> 00:25:38,000 De meeste Maya-piramides zijn te vinden in het centrum van de steden. 370 00:25:38,880 --> 00:25:42,560 Maar Francisco's pas ontdekte piramide is anders. 371 00:25:43,360 --> 00:25:47,915 Hij ligt ver van welk centrum dan ook, gebouwd op de top van een berg... 372 00:25:48,040 --> 00:25:50,400 wat het heel speciaal kan maken. 373 00:25:51,320 --> 00:25:55,760 En bovendien laat de nieuwe LiDAR- kaart zien dat hij niet alleen is... 374 00:25:56,920 --> 00:26:02,840 maar één van een groep onbekende piramides op deze afgelegen kam. 375 00:26:05,600 --> 00:26:07,795 Dit seizoen, met de nieuwe schatkaart... 376 00:26:07,920 --> 00:26:10,840 onderzoekt Francisco ze voor het eerst. 377 00:26:12,440 --> 00:26:14,990 En hij heeft een heel team meegebracht om te graven. 378 00:26:17,480 --> 00:26:19,920 Verwijder al dit materiaal. 379 00:26:20,560 --> 00:26:22,920 Waar gooien we het? - Daar. 380 00:26:24,880 --> 00:26:29,400 Francisco denkt dat de piramides tempels zijn voor lokale goden. 381 00:26:30,080 --> 00:26:31,355 Er kunnen offers zijn... 382 00:26:31,480 --> 00:26:36,115 dus die zullen ons een beter begrip geven van de religie... 383 00:26:36,240 --> 00:26:39,520 en de rituele praktijken. 384 00:26:40,080 --> 00:26:45,280 Terwijl een van Francisco's teams aan de voet van de piramide werkt... 385 00:26:45,680 --> 00:26:48,715 wordt hij naar de top geroepen, waar een ontdekking is gedaan. 386 00:26:48,840 --> 00:26:51,240 Oh, mijn god, dat is echt interessant. 387 00:26:55,960 --> 00:26:58,960 Dat is veel aardewerk. 388 00:26:59,880 --> 00:27:01,180 Je kunt het zien. 389 00:27:01,600 --> 00:27:03,440 Is er nog meer? - Ja. 390 00:27:05,120 --> 00:27:06,420 Ja, ik zie het. 391 00:27:06,760 --> 00:27:10,960 Dus dit alles en dan daar? - Ja, en nog meer binnen. 392 00:27:12,440 --> 00:27:13,915 Daar. - Ja, ik zie het. 393 00:27:14,040 --> 00:27:19,680 Oh, mijn god, het is het hele gebouw dat bedekt is met gebroken keramiek. 394 00:27:20,560 --> 00:27:25,440 Een van een groep afgelegen piramides, ontdekt door LiDAR... 395 00:27:26,120 --> 00:27:30,400 is bedekt met duizenden stukken gebroken oud aardewerk. 396 00:27:31,520 --> 00:27:34,240 Net als die in de grotten van El Zotz. 397 00:27:34,640 --> 00:27:36,155 Deze potten zijn niet versierd. 398 00:27:36,280 --> 00:27:40,920 Die gebruik je om water op te slaan. 399 00:27:42,200 --> 00:27:44,480 Ja, dat is een grote kruik. 400 00:27:46,040 --> 00:27:50,560 Een grote opening, en de rest zal er zo uitzien. 401 00:27:52,800 --> 00:27:55,560 Er was vast een goede reden om hier te komen... 402 00:27:55,920 --> 00:28:00,595 en veel potten te breken boven op de piramide en ze te verbranden. 403 00:28:00,720 --> 00:28:02,170 Je ziet hoe verbrand ze zijn. 404 00:28:04,800 --> 00:28:07,240 Ze boden waterkruiken aan. 405 00:28:08,080 --> 00:28:11,795 Water heeft veel symboliek. Allemaal hetzelfde. 406 00:28:11,920 --> 00:28:16,640 Dit is dus geen afvalberg, maar een groot ritueel. 407 00:28:18,000 --> 00:28:23,080 Dit aardewerk werd niet per ongeluk gebroken, maar bewust opgeofferd. 408 00:28:23,440 --> 00:28:25,800 Misschien samen met het waardevolle water. 409 00:28:27,640 --> 00:28:30,475 Francisco twijfelt er niet aan dat deze piramide... 410 00:28:30,600 --> 00:28:35,040 ooit een plek van Maya-rituelen op grote schaal was. 411 00:28:37,200 --> 00:28:40,720 En daarbeneden is nog een vondst. 412 00:28:41,680 --> 00:28:43,600 We hebben daar een stèle gevonden. 413 00:28:44,040 --> 00:28:49,520 Een enorme steen, of stèle, die inscripties kan onthullen. 414 00:28:51,440 --> 00:28:56,760 Archeoloog Alex Tokovinine is een vermaarde expert in Maya-gliefen. 415 00:28:58,280 --> 00:29:03,160 Als hij het kan lezen, onthult het aanwijzingen voor de hele site. 416 00:29:07,040 --> 00:29:12,280 De Maya waren archivarissen van namen, plaatsen en data... 417 00:29:13,000 --> 00:29:18,480 vaak gevonden op beschilderde keramiek, en in enorme inkervingen. 418 00:29:19,880 --> 00:29:23,560 Maar hun gliefenschrift wordt nog maar gedeeltelijk begrepen. 419 00:29:24,640 --> 00:29:28,440 En eeuwen van erosie kunnen het bijna onmogelijk maken om te lezen. 420 00:29:31,080 --> 00:29:33,680 Zelfs voor experts als Alex. 421 00:29:36,400 --> 00:29:39,240 Dat is de taille, toch? 422 00:29:39,560 --> 00:29:42,555 Tenzij het allemaal hiëroglifisch is, wat ik niet denk. 423 00:29:42,680 --> 00:29:44,315 Nee, nee, dat is het niet. 424 00:29:44,440 --> 00:29:47,520 Dus er zijn zeker inkervingen op de bodem van dit monument. 425 00:29:48,960 --> 00:29:54,520 En Alex is zowat de enige die dat kan lezen. Hij bekijkt het nu. 426 00:29:55,160 --> 00:29:58,595 Denk je dat het een koning is? - Het is waarschijnlijk een koning. 427 00:29:58,720 --> 00:30:01,195 Ze zouden ook zelf een stèle krijgen. 428 00:30:01,320 --> 00:30:04,000 Ja. - Meestal zijn ze van adel. 429 00:30:04,840 --> 00:30:07,400 Alex wilt het omdraaien om meer te kunnen zien. 430 00:30:07,840 --> 00:30:12,920 Maar de steen brokkelt af en het omdraaien is een groot risico. 431 00:30:14,760 --> 00:30:17,915 Dit is het plan: til hem op en draai hem dan om... 432 00:30:18,040 --> 00:30:20,035 in plaats van hem te beschadigen. 433 00:30:20,160 --> 00:30:23,000 Ik denk dat we genoeg mensen hebben om hem op te tillen. 434 00:30:23,400 --> 00:30:24,840 Heren. 435 00:30:26,840 --> 00:30:30,920 Heren, help ons even. Eerst gaan we proberen om deze te verplaatsen. 436 00:30:32,160 --> 00:30:36,760 Maar het zal uit elkaar vallen als we hem optillen. 437 00:30:41,160 --> 00:30:46,080 Het plan is om een kussen te maken met zachte grond... 438 00:30:47,680 --> 00:30:50,195 waarop we het monument kunnen laten rusten... 439 00:30:50,320 --> 00:30:54,395 zonder het te rechten omdat ik vrees dat het in kleinere stukken zal breken. 440 00:30:54,520 --> 00:30:56,000 Gewoon aarde daar. 441 00:30:58,600 --> 00:31:01,875 We schuiven hem op zijn hoofd... 442 00:31:02,000 --> 00:31:05,640 en laten hem rusten op de rand van de opgraving. 443 00:31:09,000 --> 00:31:10,880 Dit is een delicaat moment. 444 00:31:11,840 --> 00:31:15,240 En het is erop of eronder. 445 00:31:18,840 --> 00:31:23,120 Elke tekst die ze kunnen vinden, kan de piramides helpen verklaren... 446 00:31:23,880 --> 00:31:25,840 net als het opgeofferd aardewerk. 447 00:31:27,800 --> 00:31:29,200 Dit mag niet vallen. 448 00:31:31,480 --> 00:31:33,720 Als ze het veilig kunnen omdraaien. 449 00:31:34,920 --> 00:31:36,220 Goed dan... 450 00:31:39,440 --> 00:31:42,320 Kom op, zo veel mogelijk. 451 00:31:43,120 --> 00:31:44,560 Zenuwslopend. 452 00:32:04,040 --> 00:32:08,560 De enorme steen is omgedraaid en er verschijnen inscripties. 453 00:32:09,080 --> 00:32:14,040 Alex onderscheidt de contouren van misschien wel een mens. 454 00:32:14,560 --> 00:32:15,860 Sandalen. 455 00:32:17,280 --> 00:32:22,280 Volgens hem is het een Maya-koning, maar de figuur is incompleet. 456 00:32:22,840 --> 00:32:25,355 We hebben nauwelijks een helft van het monument. 457 00:32:25,480 --> 00:32:30,355 De bovenkant ontbreekt volledig. Kan het nog in situ zijn of verder omhoog? 458 00:32:30,480 --> 00:32:32,315 Tenzij dat het was. 459 00:32:32,440 --> 00:32:35,115 Nee, dat kan het niet zijn. - Het kan niet. 460 00:32:35,240 --> 00:32:37,355 Het zit nog onder ons. 461 00:32:37,480 --> 00:32:39,120 Dus het zit hieronder? - Ja. 462 00:32:40,160 --> 00:32:45,915 Dan ziet Alex heel ander bewijs van een dramatisch verleden. 463 00:32:46,040 --> 00:32:50,320 Het is verbrand, denk ik. Dat is het. 464 00:32:51,640 --> 00:32:54,140 Net als het aardewerk aan de top van de piramide... 465 00:32:54,560 --> 00:32:58,595 lijkt het erop dat dit monument ooit opzettelijk vernietigd werd. 466 00:32:58,720 --> 00:33:02,715 De steen werd verwarmd en toen versplinterd, meestal door hitte. 467 00:33:02,840 --> 00:33:07,115 Ofwel was er een groot vreugdevuur voor het monument, wat mogelijk is... 468 00:33:07,240 --> 00:33:10,595 want ze verbrandden offers op een altaar voor het monument. 469 00:33:10,720 --> 00:33:13,275 Ofwel mocht iemand de mensen hier niet... 470 00:33:13,400 --> 00:33:18,160 maakte een groot vreugdevuur, brak deze steen... 471 00:33:18,960 --> 00:33:20,755 en verbrandde alles eromheen. 472 00:33:20,880 --> 00:33:22,675 Een vijandige daad dus. 473 00:33:22,800 --> 00:33:26,075 Zie je, goede rituelen en vijandige rituelen... 474 00:33:26,200 --> 00:33:30,040 zijn soms moeilijk te onderscheiden. Het is moeilijk te zeggen. 475 00:33:37,280 --> 00:33:41,440 's Avonds is Francisco terug in zijn basiskamp nabij Witzna. 476 00:33:44,680 --> 00:33:46,675 Het regenseizoen nadert snel... 477 00:33:46,800 --> 00:33:50,200 en Francisco kan nog maar vier weken graven. 478 00:33:51,360 --> 00:33:54,515 Het is echt een race tegen de klok... 479 00:33:54,640 --> 00:33:58,440 want een maand is niet veel tijd hiervoor. 480 00:33:59,480 --> 00:34:05,160 Het plan is om ze op te jutten zodat ze sneller zouden graven. 481 00:34:13,000 --> 00:34:16,120 Terug in Mexico, op het schiereiland Yucatán. 482 00:34:19,920 --> 00:34:23,760 Ik verken een van honderden kilometers grotten... 483 00:34:26,240 --> 00:34:29,680 die onder datgene wat ooit Maya-beschaving was. 484 00:34:36,040 --> 00:34:38,795 Hier kan ik me voorstellen waarom de Maya geloofden... 485 00:34:38,920 --> 00:34:41,280 dat dit portalen waren naar de onderwereld. 486 00:34:44,440 --> 00:34:47,600 Een plaats van goden en voorouders. 487 00:34:49,760 --> 00:34:54,120 Mijn gids is onderwaterarcheoloog Guillermo de Anda. 488 00:34:58,160 --> 00:35:00,600 Terwijl ik zoek naar bewijs van rituele offers... 489 00:35:06,840 --> 00:35:10,360 verschijnt tussen de brokstukken meer oud aardewerk. 490 00:35:15,080 --> 00:35:18,240 Guillermo registreert elke vondst digitaal... 491 00:35:19,040 --> 00:35:22,280 zonder de restanten te beroeren. 492 00:35:36,000 --> 00:35:37,435 In de donkere stilte... 493 00:35:37,560 --> 00:35:43,160 voelt het bijna alsof de Maya nog steeds om me heen leven. 494 00:35:43,840 --> 00:35:45,680 Het is een gevaarlijke plek. 495 00:35:48,360 --> 00:35:50,880 Maar ook ongelooflijk spannend. 496 00:35:52,400 --> 00:35:56,520 En dan verschijnt uit de somberheid... 497 00:35:59,880 --> 00:36:02,600 een heel ander soort offer. 498 00:36:06,120 --> 00:36:09,200 Een slachtoffer van mensenoffers door de Maya. 499 00:36:11,720 --> 00:36:14,800 Eeuwenlang in duistere stilte bewaard. 500 00:36:17,400 --> 00:36:20,720 Het is magisch, maar angstaanjagend. 501 00:36:25,560 --> 00:36:28,680 Wie dit ook was, ik moet hem achterlaten. 502 00:36:30,640 --> 00:36:35,520 Mijn zuurstof is bijna op en ik wil terug naar de oppervlakte. 503 00:36:37,000 --> 00:36:40,635 Het water is helemaal helder en zo stil. 504 00:36:40,760 --> 00:36:45,355 Je slingert door een ongelooflijke kathedraal van kalksteen. 505 00:36:45,480 --> 00:36:48,275 Het voelde alsof ik oog in oog stond met een oude Maya. 506 00:36:48,400 --> 00:36:49,755 Zou hem overkomen zijn? 507 00:36:49,880 --> 00:36:54,275 Waarschijnlijk hier gegooid als onderdeel van een ritueel, misschien geofferd. 508 00:36:54,400 --> 00:36:57,395 De Maya dachten dat die plaatsen heilig waren. 509 00:36:57,520 --> 00:37:02,595 Dit is de perfecte plek om een offer te brengen aan je goden... 510 00:37:02,720 --> 00:37:05,915 omdat er een enorme droogte heerst. Ze hebben regen nodig... 511 00:37:06,040 --> 00:37:08,235 voor de landbouw. 512 00:37:08,360 --> 00:37:10,675 Dus ze komen hierheen en smeken hun goden... 513 00:37:10,800 --> 00:37:13,920 om regen, voor gezondheid. 514 00:37:14,920 --> 00:37:19,360 In één enkele duik heb ik duidelijke aanwijzingen van rituelen gevonden. 515 00:37:20,720 --> 00:37:23,075 En met duizenden niet in kaart gebrachte grotten... 516 00:37:23,200 --> 00:37:26,240 zijn zulke vondsten nog maar het prille begin. 517 00:37:27,400 --> 00:37:32,035 En het feit dat dit een van de 6000 cenotes in Yucatán is... 518 00:37:32,160 --> 00:37:34,355 en dat het nu pas verkend wordt... 519 00:37:34,480 --> 00:37:37,635 betekent dat dit een groot hoofdstuk is in het begrip ervan... 520 00:37:37,760 --> 00:37:42,035 dat nu pas aangesneden wordt. - Natuurlijk. Het is zover. 521 00:37:42,160 --> 00:37:46,435 We maken een geweldig moment mee. Dus laten we er gebruik van maken. 522 00:37:46,560 --> 00:37:49,720 De grens van het ontdekken? - De grens, ja. 523 00:37:57,760 --> 00:38:01,835 In Noord-Guatemala is het ochtend in het basiskamp van Francisco... 524 00:38:01,960 --> 00:38:04,720 drie weken na het begin van de opgravingen. 525 00:38:06,800 --> 00:38:10,000 Hij gaat zo op pad naar zijn nieuw ontdekte piramides. 526 00:38:10,720 --> 00:38:12,475 Maar de regen heeft hem bereikt. 527 00:38:12,600 --> 00:38:16,040 We gaan twee uur achter in de truck zitten op weg naar Witzna. 528 00:38:17,080 --> 00:38:21,800 We zullen dus echt nat zijn tegen de tijd dat we er zijn. 529 00:38:22,240 --> 00:38:23,540 Het is het regenseizoen. 530 00:38:25,560 --> 00:38:27,440 Zo zweet ik niet te veel. 531 00:38:28,800 --> 00:38:33,240 Francisco denkt dat hij een groep afgelegen tempels ontdekt heeft. 532 00:38:34,480 --> 00:38:39,080 Hij heeft al een enorm aantal ritueel vernietigde waterkruiken gevonden... 533 00:38:39,440 --> 00:38:44,600 en een enorme steen met een koning op die vast ritueel werd verbrand. 534 00:38:46,600 --> 00:38:48,795 Hij wordt vervoegd door Amerikaanse archeologe 535 00:38:48,920 --> 00:38:51,760 Katie Ahern, die in de buurt heeft gegraven. 536 00:38:54,120 --> 00:38:56,435 We zijn een beetje laat begonnen door regen... 537 00:38:56,560 --> 00:38:59,760 maar we vertrekken zo meteen naar de site. 538 00:39:04,280 --> 00:39:08,480 Het regent nog maar net, maar de sporen zijn al ondergelopen. 539 00:39:10,520 --> 00:39:12,520 Zo zie er wat authentieker uit. 540 00:39:20,880 --> 00:39:23,235 Katie heeft al gegraven bij een waterput... 541 00:39:23,360 --> 00:39:26,720 aan de voet van de grootste van Francisco's piramides. 542 00:39:27,160 --> 00:39:30,080 En binnen heeft ze een onheilspellende ontdekking gedaan: 543 00:39:30,880 --> 00:39:32,320 menselijke resten. 544 00:39:32,680 --> 00:39:35,955 Hier zijn de tanden. We hebben er een met drie wortels. 545 00:39:36,080 --> 00:39:38,155 Drie wortels op een kies? 546 00:39:38,280 --> 00:39:41,800 Dat is een genetische eigenschap van inheemse Amerikanen, de Maya dus. 547 00:39:42,320 --> 00:39:45,835 En een snijtand. - Wat babytanden. 548 00:39:45,960 --> 00:39:48,800 Je hebt wat melktanden. - Ja. 549 00:39:49,200 --> 00:39:52,395 Dit is van een kind... 550 00:39:52,520 --> 00:39:56,400 of van een kind van een andere leeftijdsgroep. 551 00:39:58,240 --> 00:40:02,795 De ontdekking van de tanden van een kind in Katies waterput is 'n mysterie. 552 00:40:02,920 --> 00:40:07,435 Dit zijn menselijke resten die zijn begraven... 553 00:40:07,560 --> 00:40:12,320 in deze ondergrondse kamer waarin normaal water werd opgeslagen. 554 00:40:12,880 --> 00:40:17,835 Er rijzen nu veel vragen. 555 00:40:17,960 --> 00:40:23,315 Zij moet de hele set artefacten opgraven... 556 00:40:23,440 --> 00:40:26,920 en op het eind krijgen we misschien antwoorden. 557 00:40:30,520 --> 00:40:31,555 In de waterput... 558 00:40:31,680 --> 00:40:35,480 heeft Katie wellicht ook een stuk van een kruik gevonden. 559 00:40:36,960 --> 00:40:37,835 Mag ik naar binnen? 560 00:40:37,960 --> 00:40:39,360 Ja. - En eens kijken. Goed. 561 00:40:43,880 --> 00:40:47,600 Dit wordt een grote om op te graven. - Ja. 562 00:40:49,240 --> 00:40:50,560 Katie? - Ja? 563 00:40:51,640 --> 00:40:56,155 Ik heb iets gevonden. Ik weet niet of er een pot. 564 00:40:56,280 --> 00:40:59,080 Ik denk dat het de bovenkant van iemands hoofd is. 565 00:41:00,480 --> 00:41:05,475 Katie dacht aan de onderkant van een pot, maar het is 'n menselijke schedel. 566 00:41:05,600 --> 00:41:10,040 Het leek wel een kom, maar het heeft allemaal bobbels. 567 00:41:10,680 --> 00:41:15,760 Het is een kleintje, dus het kan een jong iemand zijn, een kind. 568 00:41:17,800 --> 00:41:19,875 Het lag zo. 569 00:41:20,000 --> 00:41:23,195 En de tanden lagen er waarschijnlijk op. 570 00:41:23,320 --> 00:41:25,875 Dus alles komt overeen met het feit dat het geen kom is. 571 00:41:26,000 --> 00:41:28,680 Het is de achterkant van een vergane schedel. 572 00:41:30,200 --> 00:41:33,760 Het kan een rituele begrafenis zijn of een offer. 573 00:41:35,920 --> 00:41:39,595 Het gebrek aan andere botten in de put doet Katie vermoeden... 574 00:41:39,720 --> 00:41:45,840 dat dit geen gewone begrafenis was, maar iets veel gruwelijkers. 575 00:41:46,360 --> 00:41:49,555 Omdat we alleen de basis van de schedel hebben gevonden... 576 00:41:49,680 --> 00:41:53,720 kan het zijn dat deze persoon op jonge leeftijd is geofferd, misschien onthoofd. 577 00:41:54,880 --> 00:41:58,520 De Maya geloofden offerden alleen wat ze dierbaar was. 578 00:41:59,560 --> 00:42:04,555 En in de Maya-samenleving waren kinderen het kostbaarste van allemaal. 579 00:42:04,680 --> 00:42:07,275 Deze opslagruimten... 580 00:42:07,400 --> 00:42:12,195 worden meestal symbolen voor de onderwereld. 581 00:42:12,320 --> 00:42:15,115 Dus schenken ze offers aan de doden... 582 00:42:15,240 --> 00:42:17,595 en aan de goden van de onderwereld daarbinnen. 583 00:42:17,720 --> 00:42:19,280 Dus dit kan zo'n geval zijn. 584 00:42:21,080 --> 00:42:23,915 Tot het LiDAR-onderzoek wist niemand... 585 00:42:24,040 --> 00:42:28,040 dat er iets gebouwd werd op deze afgelegen junglekam. 586 00:42:29,080 --> 00:42:32,715 Maar nu levert Francisco's nieuwe site in Witzna... 587 00:42:32,840 --> 00:42:37,675 met z'n groep mysterieuze piramides, nu al verbluffend bewijs op... 588 00:42:37,800 --> 00:42:41,960 van religieuze ceremonies en gruwelijke rituele moorden. 589 00:42:42,600 --> 00:42:44,955 De schedel van een kind? - Ja, een kindoffer. 590 00:42:45,080 --> 00:42:48,115 Het is bewijs dat dit een belangrijke rituele plek was. 591 00:42:48,240 --> 00:42:50,560 Dat is precies wat we hoopten te vinden. 592 00:42:52,360 --> 00:42:56,835 De Maya geloofden in offers om hun goden gunstig te stemmen. 593 00:42:56,960 --> 00:43:00,200 Het voelde alsof ik oog in oog stond met een oude Maya. 594 00:43:00,560 --> 00:43:04,995 Dat kan met alles van enige waarde. Van keramische waterkruiken... 595 00:43:05,120 --> 00:43:07,870 Het is de rand van een pot. Dit is een geweldige vondst. 596 00:43:08,080 --> 00:43:10,595 Tot het kostbaarste van allemaal. 597 00:43:10,720 --> 00:43:13,200 Het kan een jong iemand zijn, een kind. 598 00:43:14,240 --> 00:43:17,640 Nu, dankzij de pionierende LiDAR-schatkaart... 599 00:43:18,600 --> 00:43:19,900 Hier gaan we. 600 00:43:20,880 --> 00:43:21,955 Wauw. 601 00:43:22,080 --> 00:43:25,715 Doen onversaagde archeologen ongelooflijke nieuwe ontdekkingen. 602 00:43:25,840 --> 00:43:27,720 Dit is iemands voet. 603 00:43:28,040 --> 00:43:32,955 Die eindelijk verloren geheimen achter de mysterieuze rituelen... 604 00:43:33,080 --> 00:43:36,520 en offers van de oude Maya ontrafelen. 605 00:43:40,360 --> 00:43:43,200 Ondertiteld door: Kenny Kyndt 606 00:43:44,305 --> 00:44:44,818 Watch Online Movies and Series for FREE www.osdb.link/lm