"Lost Treasures of the Maya" Secrets of the Lost City

1 00:00:02,360 --> 00:00:04,280 En nu de centrale heuvel vinden. 2 00:00:12,240 --> 00:00:13,635 Ja. - Heb je hem gevonden? 3 00:00:13,760 --> 00:00:15,060 Ja, gevonden. 4 00:00:17,680 --> 00:00:19,835 Fantastisch. - We hebben hem gevonden. 5 00:00:19,960 --> 00:00:21,280 We hebben hem gevonden. 6 00:00:21,600 --> 00:00:23,120 Oh, man. 7 00:00:23,760 --> 00:00:25,920 Deze enorme nieuwe ontdekking... 8 00:00:26,280 --> 00:00:31,440 is slechts een van wel 60.000 oude gebouwen... 9 00:00:31,800 --> 00:00:36,600 allemaal onthuld in de jungle door technologie. 10 00:00:40,240 --> 00:00:42,835 Ik ben Albert Lin, ingenieur. 11 00:00:42,960 --> 00:00:47,115 Er is daar een vergeten wereld. Verloren steden verscholen in de jungle. 12 00:00:47,240 --> 00:00:49,560 En National Geographic-onderzoeker. 13 00:00:50,200 --> 00:00:53,280 De Maya-wereld ligt vlak onder onze voeten. 14 00:00:53,960 --> 00:00:55,995 Ik ben op missie om de geheimen te onthullen... 15 00:00:56,120 --> 00:01:00,360 van een van de meest mysterieuze oude beschavingen. 16 00:01:03,120 --> 00:01:04,440 De Maya. 17 00:01:05,880 --> 00:01:09,840 En op dit moment schrijft technologie een heel nieuw verhaal... 18 00:01:10,320 --> 00:01:16,155 met LiDAR die door de dichte jungle kan kijken, als een röntgenfoto. 19 00:01:16,280 --> 00:01:18,520 Wil je het zien zonder de bomen? 20 00:01:19,400 --> 00:01:22,360 Een hele oude wereld... 21 00:01:22,840 --> 00:01:28,880 Dit is de belangrijkste ontwikkeling in de Maya-archeologie in 100 jaar. 22 00:01:29,560 --> 00:01:33,680 Onthuld op een ongelooflijke nieuwe schatkaart. 23 00:01:36,040 --> 00:01:37,360 Heel smal. 24 00:01:38,320 --> 00:01:40,120 Nu, gewapend met de nieuwe kaart... 25 00:01:40,680 --> 00:01:42,200 Nog een beetje verder. 26 00:01:42,760 --> 00:01:46,555 Nemen een aantal van's werelds meest onverschrokken archeologen... 27 00:01:46,680 --> 00:01:48,520 Het wordt gevaarlijk. 28 00:01:49,960 --> 00:01:51,635 De jungle over... 29 00:01:51,760 --> 00:01:53,280 We hebben een skelet. 30 00:01:54,960 --> 00:01:56,400 Op zoek naar zijn geheimen. 31 00:01:57,960 --> 00:01:59,260 Het is een zonnegod. 32 00:02:01,600 --> 00:02:03,000 Allemaal met de bedoeling... 33 00:02:04,280 --> 00:02:10,360 het verbluffende verhaal van de Maya te herschrijven. 34 00:02:14,360 --> 00:02:17,480 VERLOREN SCHATTEN VAN DE MAYA 35 00:02:18,520 --> 00:02:21,720 GEHEIMEN VAN DE VERLOREN STAD 36 00:02:22,240 --> 00:02:25,075 Hoog boven de jungles van Noord-Guatemala... 37 00:02:25,200 --> 00:02:26,555 Dit is ongelooflijk. 38 00:02:26,680 --> 00:02:28,680 Lang verlaten steden. 39 00:02:31,120 --> 00:02:35,280 Ooit dachten we dat er misschien een miljoen oude Maya woonden. 40 00:02:36,200 --> 00:02:37,955 Maar dat is niet zo. 41 00:02:38,080 --> 00:02:39,635 Vandaag, voor het eerst... 42 00:02:39,760 --> 00:02:42,635 gaan archeologen uit Guatemala, Mexico, en de VS... 43 00:02:42,760 --> 00:02:44,235 ALBERT LIN ONTDEKKER NATIONAL GEOGRAPHIC 44 00:02:44,360 --> 00:02:46,995 de grootste geheimen van het oerwoud onthullen. 45 00:02:47,120 --> 00:02:49,755 Omdat op dit moment ontdekkingen worden gedaan... 46 00:02:49,880 --> 00:02:54,635 die suggereren dat de Maya-bevolking hier 10 keer groter was... 47 00:02:54,760 --> 00:02:57,360 dan iemand ooit had gedacht. 48 00:02:58,360 --> 00:03:01,360 En dat heeft de wereld verrast. 49 00:03:02,840 --> 00:03:03,795 Een schorpioen. 50 00:03:03,920 --> 00:03:04,715 Deze keer... 51 00:03:04,840 --> 00:03:06,515 Er is altijd een schorpioen. 52 00:03:06,640 --> 00:03:09,555 Zie ik kwetsbare schatten opgegraven worden... 53 00:03:09,680 --> 00:03:13,160 Hij is al meer dan duizend jaar verborgen. 54 00:03:14,280 --> 00:03:17,760 Van de site van een verdomd Maya-balspel. 55 00:03:21,200 --> 00:03:23,160 Ik vecht tegen de jungle... 56 00:03:25,040 --> 00:03:29,400 om verborgen delen van een oude stad te zoeken. 57 00:03:30,520 --> 00:03:33,635 Dit is allemaal nieuw. Dit is nieuw, dit is nieuw, dit is nieuw. 58 00:03:33,760 --> 00:03:36,200 Nieuwe structuren, nooit eerder gezien. 59 00:03:36,520 --> 00:03:38,840 En ik zal archeologen volgen... 60 00:03:39,720 --> 00:03:41,715 Deze lijken bijna op nagels, toch? - Ja. 61 00:03:41,840 --> 00:03:47,675 Die een van de tienduizenden verbluffende ontdekkingen onderzoeken... 62 00:03:47,800 --> 00:03:50,715 die allemaal voor het eerst onthullen... 63 00:03:50,840 --> 00:03:55,800 hoe ongelooflijk en episch de beschaving van de oude Maya was. 64 00:04:03,320 --> 00:04:07,515 Archeoloog en National Geographic-onderzoeker Canuto... 65 00:04:07,640 --> 00:04:10,035 is in het Guatemalteekse regenwoud... 66 00:04:10,160 --> 00:04:13,400 strijdend met de elementen op zoek naar oude geheimen. 67 00:04:13,960 --> 00:04:19,315 Het ís middag en net zoals altijd in deze tijd van het jaar... 68 00:04:19,440 --> 00:04:20,800 begint het te donderen. 69 00:04:22,680 --> 00:04:26,995 Zijn missie: een groep onbekende structuren onderzoeken... 70 00:04:27,120 --> 00:04:29,320 gebouwd door de Maya. 71 00:04:30,440 --> 00:04:32,690 Maar hij moet wachten tot de regen voorbij is. 72 00:04:33,920 --> 00:04:36,320 Dat brengt nieuwe complicaties met zich mee. 73 00:04:41,160 --> 00:04:44,080 De Maya temden het regenwoud van Midden-Amerika... 74 00:04:44,440 --> 00:04:46,720 vanaf ongeveer 3.000 jaar geleden... 75 00:04:47,680 --> 00:04:51,475 in wat nu Guatemala, Zuid-Mexico, Belize... 76 00:04:51,600 --> 00:04:53,720 en andere aangrenzende landen is. 77 00:04:55,320 --> 00:04:59,600 In deze schijnbaar vijandige wereld gedijden ze goed... 78 00:05:00,080 --> 00:05:05,440 ze bouwden verbazingwekkende steden en vormden een spectaculaire beschaving. 79 00:05:07,000 --> 00:05:11,280 Marcello gaat de Maya-stad La Corona blootleggen... 80 00:05:11,680 --> 00:05:13,960 in het noorden van Guatemala. 81 00:05:20,800 --> 00:05:23,360 Zware regen. Zware regen. 82 00:05:25,200 --> 00:05:26,500 Al meer dan tien jaar... 83 00:05:26,680 --> 00:05:30,520 zijn hij en zijn team vertrouwd geworden met de uitdagingen van de jungle. 84 00:05:32,640 --> 00:05:36,955 Dit is het intense aspect van het werk. 85 00:05:37,080 --> 00:05:40,840 Tegen de regen vechten, alles proberen te beschermen wat we hebben. 86 00:05:44,080 --> 00:05:47,040 Maar dit seizoen is één iets anders. 87 00:05:49,440 --> 00:05:51,760 Want voor het eerst... 88 00:05:53,120 --> 00:05:56,480 hebben archeologen hier een ongelooflijke nieuwe schatkaart... 89 00:05:57,000 --> 00:06:01,000 en ze onthult een lang verborgen geheim van La Corona: 90 00:06:03,120 --> 00:06:07,435 een eerder onbekende weg van bijna 700 meter... 91 00:06:07,560 --> 00:06:11,480 die naar een groep van compleet ononderzochte oude gebouwen loopt. 92 00:06:19,080 --> 00:06:22,355 Als de regenstorm voorbij is, komt Marcello naar de nieuwe site... 93 00:06:22,480 --> 00:06:25,995 om de vorderingen bij de eerste opgravingen hier te bekijken. 94 00:06:26,120 --> 00:06:29,195 Zie? Stel je voor dat... - Ja. Moet je kijken. 95 00:06:29,320 --> 00:06:32,400 Dat is cool, laten we kijken waar ze vandaan komen. 96 00:06:33,320 --> 00:06:36,680 Iets ongewoons valt hem meteen op. 97 00:06:37,040 --> 00:06:39,880 Dat is een grote steen. - Ja. 98 00:06:40,760 --> 00:06:44,360 Deze bewerkte steen is een teken dat deze gebouwen belangrijk waren. 99 00:06:47,480 --> 00:06:51,720 Het is geen alledaags ding dat je vindt, toch? 100 00:06:53,400 --> 00:06:58,040 Het is duidelijk dat deze nieuwe site een belangrijke ontdekking is. 101 00:07:01,760 --> 00:07:03,435 Zijn vondst werd mogelijk gemaakt... 102 00:07:03,560 --> 00:07:07,400 door een ambitieus onderzoek, het Pacunam LiDAR-initiatief... 103 00:07:08,040 --> 00:07:10,235 dat 2.000 vierkante kilometer... 104 00:07:10,360 --> 00:07:15,360 dicht onverkend regenwoud vanuit de lucht in kaart brengt. 105 00:07:17,080 --> 00:07:21,400 Door het afvuren van miljarden laserpulsen op het bladerdek... 106 00:07:23,480 --> 00:07:25,955 kunnen experts een 3D-kaart maken... 107 00:07:26,080 --> 00:07:29,920 die de verborgen bodem van de jungle als een röntgenfoto blootlegt. 108 00:07:31,720 --> 00:07:34,920 Zonder LiDAR zie je alleen bomen. 109 00:07:35,720 --> 00:07:37,360 Zet de LiDAR aan... 110 00:07:38,920 --> 00:07:42,720 en de hele oude wereld wordt blootgelegd. 111 00:07:45,440 --> 00:07:49,800 Meer dan 60.000 oude structuren zijn geïdentificeerd... 112 00:07:51,040 --> 00:07:54,200 waardoor de grote Maya-steden worden uitgebreid. 113 00:07:56,160 --> 00:08:00,920 Maar er worden ook totaal onbekende steden en nederzettingen onthuld... 114 00:08:03,440 --> 00:08:06,395 over uitgestrekte gebieden... 115 00:08:06,520 --> 00:08:11,440 van wat eerder onbewoonde wildernis leek. 116 00:08:13,000 --> 00:08:19,074 Do you want subtitles for any video? -=[ ai.OpenSubtitles.com ]=- 117 00:08:20,720 --> 00:08:24,275 In La Corona doet Guatemalteekse archeoloog Marissa Lopez... 118 00:08:24,400 --> 00:08:28,760 voor het eerst opgravingen in een van de net ontdekte gebouwen. 119 00:08:30,360 --> 00:08:33,915 Ik had hier een trede kunnen zien, nog een omhoog... 120 00:08:34,040 --> 00:08:38,200 en dan zou er hier nog een zijn die hiernaartoe zou gaan. 121 00:08:39,080 --> 00:08:43,480 Binnen vindt Marissa de resten van nauwgezet vakmanschap. 122 00:08:44,080 --> 00:08:49,040 Dit hoge gebouw was versierd met vele ontwerpen. 123 00:08:49,560 --> 00:08:53,560 Wat we hier zien is duidelijk een stuk stucdecoratie. 124 00:08:54,920 --> 00:08:57,475 Deze lijken bijna op nagels, toch? - Ja. Ja. 125 00:08:57,600 --> 00:09:00,155 Wat het ook was, het is relatief groot. 126 00:09:00,280 --> 00:09:03,280 Het is zeker groter dan menselijke handen. 127 00:09:04,280 --> 00:09:08,130 Deze gedetailleerde stukken zouden op de ingang van een gebouw gestaan hebben. 128 00:09:09,440 --> 00:09:13,160 Je ziet nog wat zwarte verf hier. 129 00:09:14,920 --> 00:09:18,360 Het is prachtig om hier zo'n groots gebouw te vinden. 130 00:09:20,400 --> 00:09:25,560 En naast de gebouwen heeft de LiDAR ook een oude Maya-weg onthuld... 131 00:09:26,960 --> 00:09:31,080 een weg die het centrum van de stad verbindt met de nieuwe site. 132 00:09:32,120 --> 00:09:36,320 Daar zou het oppervlak geweest zijn. Dit is een van de zijkanten van de weg. 133 00:09:37,200 --> 00:09:40,760 Hij was verborgen in het zicht voor meer dan duizend jaar... 134 00:09:41,680 --> 00:09:45,075 en pas nu kan Marissa zijn pad traceren. 135 00:09:45,200 --> 00:09:50,760 Je kunt zien dat de stenen op één lijn liggen, zoals deze, deze en deze. 136 00:09:51,120 --> 00:09:55,880 En dat geeft je... Of dat gaf me een hint dat hij hierlangs gaat. 137 00:09:57,960 --> 00:10:00,795 Dit was allemaal leeg, dit was een vlak oppervlak... 138 00:10:00,920 --> 00:10:04,515 en mensen liepen naar de groep op het einde. 139 00:10:04,640 --> 00:10:06,555 Marcello en Marissa geloven... 140 00:10:06,680 --> 00:10:12,600 dat meer dan duizend jaar geleden dit een chic Maya-huis zou zijn geweest. 141 00:10:13,240 --> 00:10:17,115 Al deze aanwijzingen geven me de indruk... 142 00:10:17,240 --> 00:10:20,435 dat de mensen die hier woonden belangrijk waren. 143 00:10:20,560 --> 00:10:24,480 We weten niet wat we moeten denken. Het is verrassend het hier te vinden. 144 00:10:28,000 --> 00:10:31,800 Marcello's nieuwe site is verbazingwekkend en intrigerend. 145 00:10:35,280 --> 00:10:38,360 Een van de tienduizenden nieuwe ontdekkingen... 146 00:10:40,400 --> 00:10:46,040 die de omvang en complexiteit van de Maya-beschaving volledig herdefiniëren. 147 00:10:55,000 --> 00:10:56,435 UNIVERSITEIT VAN CALIFORNIË SAN DIEGO 148 00:10:56,560 --> 00:10:57,635 Hier in San Diego... 149 00:10:57,760 --> 00:11:02,200 gebruik ik digitale technologie om oude geheimen te onthullen. 150 00:11:03,320 --> 00:11:07,315 En ik heb speciale toegang gekregen om de nieuwe LiDAR-gegevens... 151 00:11:07,440 --> 00:11:09,440 op grote schaal te verkennen. 152 00:11:10,800 --> 00:11:11,795 WAVELAB QUALCOMMij INSTITUUT 153 00:11:11,920 --> 00:11:14,240 Bij mij zijn twee van de projectleiders... 154 00:11:14,720 --> 00:11:19,000 National Geographic-onderzoekers Marcello Canuto en Tom Garrison. 155 00:11:22,200 --> 00:11:25,320 LiDAR. - Wauw, moet je kijken. 156 00:11:26,400 --> 00:11:30,240 De grote Maya-steden worden op een verbluffende manier onthuld. 157 00:11:33,720 --> 00:11:36,995 Maar net als Marcello's nieuwe site in La Corona... 158 00:11:37,120 --> 00:11:42,000 is het de ruimte buiten de stadscentra die de grootste verrassingen onthult. 159 00:11:43,920 --> 00:11:46,755 Je ziet de uitstulpingen, en de rechthoekige vormen. 160 00:11:46,880 --> 00:11:51,160 Ze zijn allemaal opgebouwd en ze zijn gevormd door menselijke arbeid. 161 00:11:51,640 --> 00:11:55,600 Alles met een rechte rand is vrijwel zeker door de mens gemaakt. 162 00:11:58,600 --> 00:12:00,320 En ze komen overal tevoorschijn. 163 00:12:03,440 --> 00:12:07,035 Voor mij brengt de LiDAR het hele plaatje samen. 164 00:12:07,160 --> 00:12:11,235 Het laat zien dat het niet alleen al deze nieuwe piramides zijn... 165 00:12:11,360 --> 00:12:13,875 en enorme Maya-centra. 166 00:12:14,000 --> 00:12:17,475 Het is het feit dat er enkele tientallen structuren leken te zijn... 167 00:12:17,600 --> 00:12:19,240 en nu zijn het er duizend. 168 00:12:24,080 --> 00:12:28,315 Voor het LiDAR-onderzoek waren deze gerestaureerde piramides al wat we zagen... 169 00:12:28,440 --> 00:12:30,940 van een van de grootste Maya-steden van allemaal... 170 00:12:31,680 --> 00:12:32,980 Tikal. 171 00:12:36,920 --> 00:12:38,960 Nu, zonder de bomen... 172 00:12:39,760 --> 00:12:43,240 wordt er een ongelooflijke en enorme metropool onthuld. 173 00:12:53,760 --> 00:12:56,280 En hetzelfde patroon wordt herhaald... 174 00:12:57,600 --> 00:13:00,720 in het hele LiDAR-onderzoeksgebied. 175 00:13:02,800 --> 00:13:07,120 Eén site is volledig getransformeerd door de LiDAR. 176 00:13:08,320 --> 00:13:12,600 Een bijzonder oude stad, El Palmar genaamd. 177 00:13:15,880 --> 00:13:20,360 Boven het bladerdak is dit alles wat we ooit zagen. 178 00:13:20,720 --> 00:13:27,155 Gebouwd naast een grote lagune is El Palmar zelf bijna onzichtbaar. 179 00:13:27,280 --> 00:13:29,680 Maar dan, met LiDAR... 180 00:13:30,200 --> 00:13:31,500 Boem. 181 00:13:32,320 --> 00:13:33,620 Dat is groot. 182 00:13:34,280 --> 00:13:39,960 EI Palmar blijkt gigantisch geweest te zijn, gegroeid vanaf de lagune. 183 00:13:40,400 --> 00:13:43,115 Als je hier aan de rand van deze lagune kijkt... 184 00:13:43,240 --> 00:13:45,435 is dit wat we El Palmar noemden... 185 00:13:45,560 --> 00:13:49,355 alleen deze grote structuren aan de rand van de lagune. 186 00:13:49,480 --> 00:13:50,955 En toen... - Wist je dit niet? 187 00:13:51,080 --> 00:13:53,195 Nu we dit zien, is het duidelijk... 188 00:13:53,320 --> 00:13:56,315 dat dit allemaal een grote site is. - Een enorme plek. 189 00:13:56,440 --> 00:14:00,915 Het was echt voor ons verborgen voor de LiDAR... 190 00:14:01,040 --> 00:14:02,875 en nu zie je de uitbreiding... 191 00:14:03,000 --> 00:14:07,720 niet alleen van grote, monumentale gebouwen, maar ook gewoon de huizen. 192 00:14:08,200 --> 00:14:13,880 Voor LiDAR hadden experts in totaal 60 gebouwen in El Palmar gevonden. 193 00:14:16,040 --> 00:14:22,880 Nu zien ze er bijna duizend verspreid over een uitgestrekt gebied. 194 00:14:23,640 --> 00:14:25,795 Het is 40 keer groter dan we dachten. 195 00:14:25,920 --> 00:14:29,160 Veertig keer groter dan je dacht? - Precies. 196 00:14:29,960 --> 00:14:31,595 Het is allemaal zo nieuw... 197 00:14:31,720 --> 00:14:36,635 dat bijna alle vondsten nog niet onderzocht zijn door archeologen. 198 00:14:36,760 --> 00:14:39,115 Je bent er nog niet geweest. - Helemaal niet. 199 00:14:39,240 --> 00:14:41,755 Dit zijn de eerste plekken die we willen zien. 200 00:14:41,880 --> 00:14:43,440 Daar. - Zeker. 201 00:14:46,160 --> 00:14:49,520 Ik ga deze grote verborgen stad zelf verkennen. 202 00:14:52,040 --> 00:14:54,320 Het is wildernis. Overal jungle. 203 00:14:55,440 --> 00:14:58,315 Het is geweldig om te denken dat de wilde jungle onder me... 204 00:14:58,440 --> 00:15:00,160 ooit vol mensen was. 205 00:15:01,520 --> 00:15:04,035 Onder ons, hier... 206 00:15:04,160 --> 00:15:08,520 zijn verloren werelden, verloren steden, verloren tempels, piramides. 207 00:15:08,960 --> 00:15:10,960 Daar gaan we. We gaan erin. 208 00:15:21,160 --> 00:15:23,555 Diep in het Guatemalteekse regenwoud... 209 00:15:23,680 --> 00:15:27,880 ga ik twee dagen de afgelegen jungle in. 210 00:15:28,320 --> 00:15:32,560 Ik wil zelf zien welke structuren de LiDAR-gegevens onthullen. 211 00:15:35,160 --> 00:15:40,320 Ik ga naar de oude stad El Palmar in Noord-Guatemala. 212 00:15:43,480 --> 00:15:47,080 Hier, na de zware regen, is het zwaar. 213 00:15:51,560 --> 00:15:56,600 We zitten vast in dit enorme moeras door al die regen. 214 00:16:08,560 --> 00:16:10,880 Deze weg is onberijdbaar. 215 00:16:11,480 --> 00:16:15,160 We gebruiken één pick-up om die andere pick-up... 216 00:16:15,560 --> 00:16:17,995 uit de diepste modder ooit te halen. 217 00:16:18,120 --> 00:16:20,995 Pas op, we gaan trekken en hij kan terugvliegen. 218 00:16:21,120 --> 00:16:23,040 Achteruit. 219 00:16:29,440 --> 00:16:33,320 Met een gebroken sleeptouw hebben we geen andere keus dan te duwen. 220 00:16:40,240 --> 00:16:42,995 Force. - Supersterk. Supersterk. 221 00:16:43,120 --> 00:16:44,420 Force. 222 00:16:48,160 --> 00:16:50,675 De wegen hier zijn zo slecht... 223 00:16:50,800 --> 00:16:54,160 dat het me de hele dag kostte om een paar kilometer te reizen. 224 00:16:56,000 --> 00:17:00,760 Het herinnert me eraan hoe moeilijk het is, archeologie in de jungle. 225 00:17:04,080 --> 00:17:07,720 Het is laat in de middag voor we het kamp eindelijk bereiken. 226 00:17:09,960 --> 00:17:11,260 We zijn er geraakt. 227 00:17:11,920 --> 00:17:16,360 In een andere oude stad, op weg naar El Palmar, El Zotz genaamd. 228 00:17:19,560 --> 00:17:21,955 Pas over een uur wordt het donker... 229 00:17:22,080 --> 00:17:25,155 en ik kan het niet laten om El Zotz te verkennen... 230 00:17:25,280 --> 00:17:28,320 en een van zijn grote ruïnes van piramides te beklimmen. 231 00:17:34,760 --> 00:17:36,675 Voor het LiDAR-onderzoek... 232 00:17:36,800 --> 00:17:41,240 werd El Zotz beschouwd als de grootste Maya-stad in het hele gebied. 233 00:17:47,480 --> 00:17:51,000 Maar met technologie is dat veranderd. 234 00:17:56,200 --> 00:17:59,920 Vanaf de top van de piramide kijk ik uit op El Palmar. 235 00:18:00,480 --> 00:18:02,680 Ik zie alleen maar dichte jungle. 236 00:18:05,640 --> 00:18:09,875 Maar ergens onder die bomen zegt de LiDAR... 237 00:18:10,000 --> 00:18:14,400 dat er honderden onontdekte door mensen gemaakte structuren zijn. 238 00:18:17,760 --> 00:18:21,840 Morgen ga ik ze zelf onderzoeken. 239 00:18:34,320 --> 00:18:35,620 Ochtend. 240 00:18:37,800 --> 00:18:42,120 Eindelijk kom ik in het centrum van El Palmar... 241 00:18:43,640 --> 00:18:48,160 waar ik 'n afspraak heb met Guatemalteekse archeoloog, Edwin Roman Ramirez. 242 00:18:48,520 --> 00:18:50,235 Edwin. - Hé. 243 00:18:50,360 --> 00:18:53,075 Goed je te zien. - Jou ook. Hoe gaat het? 244 00:18:53,200 --> 00:18:54,875 Hallo. - Dit team helpt ons vandaag. 245 00:18:55,000 --> 00:18:56,480 Ja, geweldig. 246 00:18:56,800 --> 00:18:59,880 Hopelijk ontdekken we iets. - Dat zou leuk zijn. 247 00:19:01,320 --> 00:19:06,880 Voor de LiDAR-kaart kenden archeologen alleen het centrum van deze stad. 248 00:19:08,800 --> 00:19:12,315 Edwin heeft een van de hoofdpiramides uitgegraven. 249 00:19:12,440 --> 00:19:14,835 Dit is een van de grootste gebouwen. 250 00:19:14,960 --> 00:19:16,635 Is dit een gebouw? - Ja. 251 00:19:16,760 --> 00:19:23,400 Stel je voor dat dit gebouw volledig bedekt is met gips en rood geschilderd. 252 00:19:24,840 --> 00:19:27,475 De LiDAR-kaart laat zien... 253 00:19:27,600 --> 00:19:32,155 dat El Palmar honderden nieuwe geheimen heeft... 254 00:19:32,280 --> 00:19:37,475 niet in het midden, maar erbuiten, in alle richtingen. 255 00:19:37,600 --> 00:19:40,955 In het begin dachten we dat het alleen deze gebouwen waren. 256 00:19:41,080 --> 00:19:44,160 En nu laat LiDAR zien dat we het mis hadden. 257 00:19:47,080 --> 00:19:50,320 Vandaag, met Edwin, ga ik het onderzoeken. 258 00:19:51,320 --> 00:19:55,000 Dit is El Palmar, en we zijn nu hier. 259 00:19:55,520 --> 00:19:58,555 Eerst dachten ze dat er 60 structuren waren... 260 00:19:58,680 --> 00:20:03,000 maar LiDAR heeft aangetoond dat het er eerder 980 zijn. 261 00:20:03,520 --> 00:20:07,195 De omvang ervan is fenomenaal. 262 00:20:07,320 --> 00:20:08,920 En dit alles is nieuw. 263 00:20:09,400 --> 00:20:14,280 Dit is nieuw, dit is nieuw, dit. Nieuwe structuren, nooit eerder gezien. 264 00:20:15,160 --> 00:20:17,200 Ik ga erheen en kijk wat ik kan vinden. 265 00:20:24,440 --> 00:20:30,760 Uitgerust met gps en de LiDAR-kaart gaan Edwin en ik de jungle in... 266 00:20:31,480 --> 00:20:34,600 op zoek naar totaal onontdekte delen van deze stad. 267 00:20:35,480 --> 00:20:39,955 Edwin is een van de belangrijkste Guatemalteekse archeologen hier. 268 00:20:40,080 --> 00:20:43,000 Hij heeft jaren dit terrein bestudeerd... 269 00:20:44,080 --> 00:20:49,115 maar pas onlangs, toen hij de LiDAR-gegevens zag... 270 00:20:49,240 --> 00:20:54,560 besefte hij dat er veel meer was dan hij had gedacht. 271 00:20:55,480 --> 00:21:00,280 We kunnen de eersten zijn hier sinds de tijd van de Maya. 272 00:21:02,720 --> 00:21:06,595 Veel van wat je ziet en hoort in de jungle is amper veranderd. 273 00:21:06,720 --> 00:21:08,155 Kom hier. Kom op. 274 00:21:08,280 --> 00:21:11,120 Kijk daar. Het is een miereneter, daar. 275 00:21:11,720 --> 00:21:13,040 Moet je kijken. 276 00:21:18,760 --> 00:21:20,560 Het is een miereneter. 277 00:21:21,080 --> 00:21:24,720 Hij gaat zo langzaam, en hangt aan de bomen. 278 00:21:26,680 --> 00:21:29,280 En je hoort de brulapen dichtbij. 279 00:21:31,680 --> 00:21:32,980 Zo cool. 280 00:21:35,000 --> 00:21:38,360 Dit zijn de echt wilde jungles van Guatemala. 281 00:21:50,040 --> 00:21:53,235 Ik zoek een afgelegen groep onbekende structuren... 282 00:21:53,360 --> 00:21:58,600 aan het einde van een oud spoor zichtbaar gemaakt door de LiDAR-kaart. 283 00:22:01,640 --> 00:22:06,960 Dit is de weg, de oude weg. We staan bovenop de weg. 284 00:22:07,400 --> 00:22:08,700 Hier. 285 00:22:10,960 --> 00:22:13,840 Het is gek, want je kunt niets zien. - Nee. 286 00:22:15,880 --> 00:22:18,080 Maar ik kan technologie gebruiken. 287 00:22:19,000 --> 00:22:20,300 Moet je dit zien. 288 00:22:20,600 --> 00:22:25,395 Ik heb de LiDAR-data genomen en een aangevuld realiteitsplatform gebouwd... 289 00:22:25,520 --> 00:22:30,555 waarmee ik door de dichte jungle moet kunnen kijken zodat ik mijn doel zie. 290 00:22:30,680 --> 00:22:33,360 Eerst zie je bomen en dan... 291 00:22:35,680 --> 00:22:37,120 Dat is geweldig. 292 00:22:38,280 --> 00:22:40,320 Onthuld voorbij de bomen... 293 00:22:41,560 --> 00:22:47,280 een groep van oude gebouwen volledig onbekend tot het LiDAR-onderzoek. 294 00:22:49,240 --> 00:22:50,760 Dat is gek. 295 00:22:51,360 --> 00:22:53,395 Het is gek, toch? - Dat is het. 296 00:22:53,520 --> 00:22:55,235 Maar ik zie niks. 297 00:22:55,360 --> 00:22:58,560 Het ziet er cool uit vanaf hier. De heuvel, de twee punten. 298 00:22:58,960 --> 00:23:00,755 En dan de heuvel in het midden. 299 00:23:00,880 --> 00:23:05,155 Dat zijn misschien twee structuren hier, en een achterin. 300 00:23:05,280 --> 00:23:09,360 Ik weet het niet, we moeten gaan kijken. - Het zou daar moeten zijn. 301 00:23:11,120 --> 00:23:14,560 Het voelt alsof we bijna bij ons doel zijn... 302 00:23:15,720 --> 00:23:19,920 maar ik weet dat deze dichte jungle het ons nog lastig kan maken. 303 00:23:26,320 --> 00:23:30,515 Voor de LiDAR dachten we dat er ongeveer een miljoen Maya waren... 304 00:23:30,640 --> 00:23:33,280 verspreid over dit junglegebied. 305 00:23:35,360 --> 00:23:40,360 Maar met de nieuwe kaart weten we nu dat het er eerder 11 miljoen waren. 306 00:23:41,840 --> 00:23:47,600 En de LiDAR laat zien hoe El Palmar zo'n grote stad kon worden. 307 00:23:48,280 --> 00:23:52,680 Eén hulpmiddel was een overvloed aan zoet water. 308 00:23:53,160 --> 00:23:54,460 Zet de bomen terug. 309 00:23:56,000 --> 00:23:58,035 Daar, dat is water. 310 00:23:58,160 --> 00:24:03,155 Dat is water in een vallei in een gebied waar er niet veel water is. 311 00:24:03,280 --> 00:24:05,400 LiDAR weer aan. 312 00:24:07,480 --> 00:24:11,160 Maar in El Palmar bracht het water ook problemen. 313 00:24:11,920 --> 00:24:13,840 Het land was moerassig. 314 00:24:15,880 --> 00:24:18,560 LiDAR onthult echter een ingenieuze oplossing. 315 00:24:19,760 --> 00:24:22,520 De gebouwen werden gebouwd op hogere grond... 316 00:24:23,400 --> 00:24:25,520 verbonden door verhoogde wegen. 317 00:24:28,200 --> 00:24:29,920 Maar naast zoet water... 318 00:24:30,400 --> 00:24:35,880 had de enorm uitgebreide bevolking van El Palmar ook voedsel nodig. 319 00:24:38,400 --> 00:24:40,355 Voor de allereerste keer... 320 00:24:40,480 --> 00:24:45,000 onthult LiDAR de verbazingwekkende omvang van de Maya-landbouw. 321 00:24:47,280 --> 00:24:49,835 Iets wat National Geographic-ontdekker en archeoloog 322 00:24:49,960 --> 00:24:53,120 Francisco Estrada-Belli heeft onderzocht. 323 00:24:54,520 --> 00:24:59,675 Zie je die strepen? Dat zijn drainagekanalen. 324 00:24:59,800 --> 00:25:00,755 Kanalen? - Ja. 325 00:25:00,880 --> 00:25:06,160 Ze draineerden de moerassen om akkers te maken. 326 00:25:06,800 --> 00:25:09,955 We kunnen nu zien hoe de Maya het landschap vormgaven... 327 00:25:10,080 --> 00:25:12,275 op een bijna industriële schaal... 328 00:25:12,400 --> 00:25:18,195 om miljoenen mensen te voeden in steden en daarbuiten. 329 00:25:18,320 --> 00:25:23,360 Dit was als de Central Valley in Californië voor de Maya. 330 00:25:25,200 --> 00:25:27,520 Alles was zorgvuldig gepland. 331 00:25:28,040 --> 00:25:31,115 Heb je gezien hoe lang de kanalen zijn? 332 00:25:31,240 --> 00:25:32,955 Ze lopen in rechte hoeken. 333 00:25:33,080 --> 00:25:36,115 Dat zegt ons dat het niet alleen individuele boeren waren... 334 00:25:36,240 --> 00:25:37,835 die dit bedachten. 335 00:25:37,960 --> 00:25:41,795 Er was een grote organisatie die zei: 'Oké, we doen het hele gebied. 336 00:25:41,920 --> 00:25:43,795 We gaan een groot kanaal bouwen.' 337 00:25:43,920 --> 00:25:49,080 En dus is er management van boven. Dit was een verzoek van de leiding. 338 00:25:52,200 --> 00:25:57,240 Het lijkt wel of de LiDAR superzwakke kleine details onthult. 339 00:25:57,600 --> 00:26:02,595 We misten de zeer kleine, en we misten de zeer grote elementen. 340 00:26:02,720 --> 00:26:07,555 De kleine natuurlijk omdat ze bedekt zijn met vegetatie en je ze niet ziet. 341 00:26:07,680 --> 00:26:09,875 En van de grote zie je een beetje... 342 00:26:10,000 --> 00:26:15,480 maar je beseft niet hoe groot ze zijn tot je ze ziet op een grote foto zoals deze. 343 00:26:23,000 --> 00:26:28,840 Over de grens van Guatemala, in Belize, zijn oude kanalen nog zichtbaar. 344 00:26:30,200 --> 00:26:33,195 Gebouwd door de Maya meer dan duizend jaar geleden... 345 00:26:33,320 --> 00:26:35,680 om de grond te draineren voor landbouw. 346 00:26:39,040 --> 00:26:45,440 Belizeaans archeoloog Jaime Awe bestudeert dit gebied al bijna 20 jaar. 347 00:26:46,120 --> 00:26:48,035 Hier is het kanaalstelsel. 348 00:26:48,160 --> 00:26:54,400 Er zit nog een kanaal op ongeveer 20 meter van waar we nu zijn. 349 00:26:56,360 --> 00:26:59,000 Het voedsel dat op deze velden werd geproduceerd... 350 00:27:00,120 --> 00:27:05,360 voedde de mensen in een nabijgelegen Maya-stad, Xunantunich genaamd. 351 00:27:07,360 --> 00:27:10,520 Er zijn piramiden in elke richting. 352 00:27:10,960 --> 00:27:13,800 Er zijn gebouwen, gebouwen en gebouwen. 353 00:27:15,120 --> 00:27:17,880 En we hebben nog maar amper iets gezien. 354 00:27:23,640 --> 00:27:28,000 In het midden van Xunantunich staat een koninklijk paleis. 355 00:27:29,360 --> 00:27:34,315 Daar woonde de elite. Als we terug in de tijd waren gegaan... 356 00:27:34,440 --> 00:27:38,035 was het gepeupel, wij inbegrepen, daarboven niet toegelaten... 357 00:27:38,160 --> 00:27:42,995 tenzij we 'heel speciale gasten' waren van de heersers die daar verbleven. 358 00:27:43,120 --> 00:27:48,355 En als we er gewoon heen waren gegaan, in een opwelling... 359 00:27:48,480 --> 00:27:51,280 had ons dat duur kunnen komen te staan. 360 00:27:55,040 --> 00:28:00,480 Jaime's opgravingen bij Xunantunich brengen schatten aan het licht. 361 00:28:04,280 --> 00:28:08,040 Volgens mij hebben we een hoofdje. 362 00:28:09,200 --> 00:28:10,560 Zagen jullie dat? 363 00:28:11,120 --> 00:28:12,420 Dat is mooi. 364 00:28:14,080 --> 00:28:17,475 Het is een klein gezichtje. - Ja, het is prachtig. 365 00:28:17,600 --> 00:28:18,900 Daar is de neus. 366 00:28:19,240 --> 00:28:21,640 Daar is de mond. Je ziet kleine tandjes. 367 00:28:23,200 --> 00:28:25,120 Moet je kijken. Hij is leuk. 368 00:28:25,440 --> 00:28:30,555 Het is een muzikaal windinstrument, een ocarina... 369 00:28:30,680 --> 00:28:32,800 meer dan duizend jaar oud. 370 00:28:33,640 --> 00:28:38,760 Soms zijn het de kleine dingen die je vindt die wat je doet interessant maken. 371 00:28:40,160 --> 00:28:41,800 Het heeft mijn dag goed gemaakt. 372 00:28:45,000 --> 00:28:48,555 Naast de paleizen en pleinen van Xunantunich... 373 00:28:48,680 --> 00:28:51,720 is er ook een speciale arena... 374 00:28:52,160 --> 00:28:57,440 waar twee teams streden in een spel dat eindigde in rituele offers. 375 00:28:58,680 --> 00:29:02,760 We staan midden op een speelveld in Xunantunich. 376 00:29:05,840 --> 00:29:10,120 Je moest een bal naar de tegenstander gooien zonder dat die terugkwam. 377 00:29:11,400 --> 00:29:14,840 Lokale elitestrijders speelden tegen gevangen tegenstanders. 378 00:29:17,200 --> 00:29:19,560 Maar het resultaat stond meestal al vast. 379 00:29:20,200 --> 00:29:24,720 Een van de gevangen verliezers zou worden opgeofferd aan de goden... 380 00:29:25,800 --> 00:29:28,840 vaak door onthoofding. 381 00:29:34,000 --> 00:29:39,240 Onder het veld van Xunantunich ontdekt Jaime symbolische offers. 382 00:29:41,480 --> 00:29:44,720 Er is altijd een schorpioen. - Ze houden van schorpioenen. 383 00:29:45,480 --> 00:29:50,280 Schorpioenbeeldjes vertegenwoordigden goden van de onderwereld. 384 00:29:51,520 --> 00:29:57,000 Je ziet de kleine poten van de schorpioen en de klauwen aan de voorkant. 385 00:29:58,080 --> 00:30:00,920 Dit is onze zesde schorpioen. - Ja. 386 00:30:02,120 --> 00:30:05,680 Men denkt dat ze hier begraven zijn om de arena te wijden. 387 00:30:07,200 --> 00:30:10,480 Eén offer in het bijzonder heeft Jaime's aandacht getrokken. 388 00:30:12,400 --> 00:30:15,395 Het is al meer dan duizend jaar verborgen... 389 00:30:15,520 --> 00:30:18,600 en we zien het voor het eerst. 390 00:30:19,480 --> 00:30:25,280 Het is een kostbaar stuk natuurlijk voorkomend glas, obsidiaan. 391 00:30:28,160 --> 00:30:30,875 Belangrijk voor de Maya omdat het scherp is... 392 00:30:31,000 --> 00:30:33,515 en gebruikt kan worden om messen te maken. 393 00:30:33,640 --> 00:30:38,115 Obsidiaan was voor de Maya wat staal is voor ons. 394 00:30:38,240 --> 00:30:40,920 Het zijn de beste messen die je kunt vinden. 395 00:30:41,840 --> 00:30:46,880 Maar dit obsidiaan kon alleen uit een vulkanische regio van Guatemala komen... 396 00:30:47,560 --> 00:30:51,640 meer dan 300 km ten zuiden van Xunantunich. 397 00:30:53,280 --> 00:30:55,355 Obsidiaan is een belangrijke steen... 398 00:30:55,480 --> 00:30:58,035 dus het moest uit de hooglanden van Guatemala komen. 399 00:30:58,160 --> 00:31:00,835 Het is vulkanisch. We hebben geen vulkanen Belize. 400 00:31:00,960 --> 00:31:03,480 En het werd overal in Meso-Amerika verhandeld. 401 00:31:06,120 --> 00:31:10,120 De handel tussen verre oerwoudsteden was verre van eenvoudig. 402 00:31:11,480 --> 00:31:15,760 De Maya hadden geen lastdieren, zoals paarden of koeien. 403 00:31:17,000 --> 00:31:21,320 Dus archeologen dachten dat goederen te voet werden vervoerd. 404 00:31:22,880 --> 00:31:25,115 Maar nieuwe LiDAR-ontdekkingen suggereren nu... 405 00:31:25,240 --> 00:31:28,880 dat de Maya ook rivieren gebruikten. 406 00:31:38,680 --> 00:31:42,435 130 km van Xunantunich, terug in Guatemala, 407 00:31:42,560 --> 00:31:44,875 is Amerikaanse archeoloog Damien Marken 408 00:31:45,000 --> 00:31:50,560 aan het graven in het centrum van een Maya-handelscentrum, El Peru genaamd. 409 00:31:51,680 --> 00:31:54,880 We hebben mooie borden, We hebben al dit polychroom aardewerk. 410 00:31:55,360 --> 00:31:57,555 Heel chic, laat-klassiek. 411 00:31:57,680 --> 00:32:01,315 Dus, weet je, we hebben het over de zesde, zevende, acht eeuw. 412 00:32:01,440 --> 00:32:04,195 Dit is een grote schaal, een serveerschaal. 413 00:32:04,320 --> 00:32:07,235 Veel stukken passen misschien weer in elkaar. 414 00:32:07,360 --> 00:32:10,360 We hebben mooie spullen. 415 00:32:12,320 --> 00:32:17,880 Verbazingwekkende huishoudelijke schatten, 1.500 jaar niet gezien. 416 00:32:18,280 --> 00:32:20,720 Een poot van een jaguar. 417 00:32:22,600 --> 00:32:23,900 Mijn hemel. 418 00:32:30,640 --> 00:32:35,035 Door de weggegooide huishoudspullen worden fragmenten van 't Maya-leven zichtbaar. 419 00:32:35,160 --> 00:32:39,635 Goed, dit is een klein vat. Het lijkt een beetje groot om een beeldje te zijn. 420 00:32:39,760 --> 00:32:41,315 Je kunt de vlekken zien. 421 00:32:41,440 --> 00:32:43,880 En je hebt de hele jaguarpoot. 422 00:32:44,440 --> 00:32:49,115 Wat we uit deze vuilnisbelt halen, is echt chic spul. 423 00:32:49,240 --> 00:32:53,035 En we krijgen veel prachtige figuurtjes. Dit is een van de mooiere. 424 00:32:53,160 --> 00:32:56,360 Dit is een belangrijk persoon met een enorme hoofdtooi. 425 00:32:57,040 --> 00:33:00,320 Ik ben nu best verbaasd over dit aardewerk. 426 00:33:01,040 --> 00:33:04,480 Dit is niet de dumpplek van de gemiddelde persoon. 427 00:33:05,080 --> 00:33:09,160 Het komt van de elite die hier achter me leefde. 428 00:33:09,800 --> 00:33:14,560 Damien gelooft dat een deel van de rijkdom van de elite van handel kwam. 429 00:33:15,640 --> 00:33:20,040 En dat het succes van El Peru misschien iets te maken had met de locatie. 430 00:33:24,800 --> 00:33:27,360 De stad ligt dicht bij een enorme rivier. 431 00:33:28,680 --> 00:33:33,320 De Rio San Pedro die het verbindt door Noord-Guatemala. 432 00:33:36,960 --> 00:33:41,920 Deskundigen denken al lang dat rivieren 'n cruciale rol speelden in de Maya-handel. 433 00:33:43,880 --> 00:33:47,880 Maar in steden als El Peru is weinig bewijs gevonden. 434 00:33:48,440 --> 00:33:50,600 Toch tot de LiDAR. 435 00:33:51,920 --> 00:33:53,955 Op ongeveer 1,5 km van het centrum... 436 00:33:54,080 --> 00:33:59,160 zijn er mysterieuze structuren, hoog op een afgelegen heuvel. 437 00:34:06,440 --> 00:34:08,315 Amerikaanse archeoloog Zack Cooper... 438 00:34:08,440 --> 00:34:12,600 volgt de kaart om het voor het eerst te onderzoeken. 439 00:34:15,360 --> 00:34:18,075 Wat we hier hebben is gekapte steen. 440 00:34:18,200 --> 00:34:21,160 Bewijzen van een door mensen gemaakte structuur. 441 00:34:24,360 --> 00:34:27,840 Het is heel spannend om een plek te zien die nog niet onderzocht is. 442 00:34:28,800 --> 00:34:32,760 En deze structuur kon een bijzonder doel hebben gehad. 443 00:34:34,040 --> 00:34:37,920 Het lijkt me een goede plek voor een uitkijkpost. 444 00:34:38,840 --> 00:34:41,915 Het is een geweldige manier om te zien en te controleren... 445 00:34:42,040 --> 00:34:46,240 wat er langs de rivier komt. Een zeer goed uitkijkpunt. 446 00:34:51,720 --> 00:34:55,080 Zack denkt dat hij de ruïnes van een controlepost ontdekt heeft... 447 00:34:55,960 --> 00:35:00,000 gebruikt om de handel langs de rivier te bewaken. 448 00:35:04,960 --> 00:35:07,440 Samen met verfijnde huishoudelijke spullen... 449 00:35:07,880 --> 00:35:10,675 ondersteunt de nieuwe LiDAR-ontdekking de theorie... 450 00:35:10,800 --> 00:35:13,440 dat El Peru rijk werd door handel... 451 00:35:13,920 --> 00:35:18,120 Ze controleerden goederen en materialen van in de hele Maya-wereld. 452 00:35:20,480 --> 00:35:25,555 Allemaal nieuw bewijs van de ongelooflijke omvang en verfijning... 453 00:35:25,680 --> 00:35:28,160 van de Maya-junglebeschaving. 454 00:35:37,240 --> 00:35:40,040 64 km ten zuidoosten van El Peru. 455 00:35:40,760 --> 00:35:43,440 Ik ben bij lokale archeoloog Edwin Roman Ramirez... 456 00:35:43,800 --> 00:35:47,760 op een missie om totaal nieuwe ontdekkingen te doen. 457 00:35:50,240 --> 00:35:54,920 We zijn aan de rand van een vroege Maya-stad, El Palmar genaamd. 458 00:35:56,800 --> 00:36:00,795 De LiDAR-kaart heeft bijna duizend oude structuren onthuld... 459 00:36:00,920 --> 00:36:03,155 in een 2.000 jaar oude stad... 460 00:36:03,280 --> 00:36:07,000 die 40 keer zo groot is als iemand ooit had gedacht. 461 00:36:08,800 --> 00:36:13,160 Tot nu toe is hier nog nooit een archeoloog geweest. 462 00:36:14,280 --> 00:36:19,760 Zelfs met gps en de nieuwe kaart, is het moeilijk. 463 00:36:20,960 --> 00:36:22,880 Dus we waren hier net nog? - Ja. 464 00:36:23,720 --> 00:36:25,875 Maar dat ding beweegt een beetje vreemd. 465 00:36:26,000 --> 00:36:29,115 Ik gebruik mijn kompas omdat we problemen hebben... 466 00:36:29,240 --> 00:36:32,480 om een signaal te krijgen door het bos. 467 00:36:32,800 --> 00:36:37,360 De bomen blokkeren onze verbinding met de satellieten die gps mogelijk maken... 468 00:36:37,760 --> 00:36:41,480 dus nu is het als de ouderwetse berekeningen met een kompas... 469 00:36:42,640 --> 00:36:44,235 maar met nieuwe schoolkaarten. 470 00:36:44,360 --> 00:36:47,160 We zoeken naar een richel die deze kant op loopt. 471 00:36:48,160 --> 00:36:49,115 In de dichte jungle... 472 00:36:49,240 --> 00:36:52,000 is het bijna onmogelijk om te weten waar we zijn. 473 00:36:56,080 --> 00:36:58,320 Maar dan, een aanwijzing. 474 00:36:58,680 --> 00:37:00,915 Als we de... Kijk naar alle stenen hier. 475 00:37:01,040 --> 00:37:03,315 Dit is zeker een kreek, toch? - Ja. Hier. 476 00:37:03,440 --> 00:37:05,715 Goed, we volgen de kreek. 477 00:37:05,840 --> 00:37:07,835 We zijn te ver naar het noorden gegaan. 478 00:37:07,960 --> 00:37:11,320 We moeten wat terug en de helling zoeken. - Ja. 479 00:37:15,480 --> 00:37:17,440 Dat kan de richel zijn. 480 00:37:18,000 --> 00:37:19,560 Ja? - De buitenste rand, ja. 481 00:37:20,560 --> 00:37:23,800 Eindelijk, na uren zoeken... 482 00:37:24,240 --> 00:37:26,995 zien we een kleine, maar cruciale verhoging. 483 00:37:27,120 --> 00:37:28,515 Ja. Ja. - Heb je het gevonden? 484 00:37:28,640 --> 00:37:29,940 Ja. 485 00:37:31,920 --> 00:37:34,115 Fantastisch. - We hebben het gevonden. 486 00:37:34,240 --> 00:37:35,840 Ja. - Geweldig. 487 00:37:36,640 --> 00:37:39,000 Het is een verrassende ontdekking. 488 00:37:40,360 --> 00:37:42,515 Wauw, moet je kijken. 489 00:37:42,640 --> 00:37:44,240 Oh, man. 490 00:37:45,320 --> 00:37:46,840 Moet je al die stenen zien. 491 00:37:48,280 --> 00:37:50,000 Maya-ruïnes. 492 00:37:51,800 --> 00:37:53,400 Edwin begint het te onderzoeken. 493 00:37:54,640 --> 00:37:58,875 Je ziet dat ze vierkant zijn. Dit is onderdeel van deze structuur. 494 00:37:59,000 --> 00:38:02,635 Ik heb geen woorden om het te beschrijven, hoe ik me voel. 495 00:38:02,760 --> 00:38:04,680 Gelukkig, meer kan ik niet zeggen. 496 00:38:06,240 --> 00:38:10,640 Doordat de LiDAR het herkende, hebben we ons doel bereikt. 497 00:38:13,880 --> 00:38:17,880 En het lijkt erop dat deze oude structuur enorm was. 498 00:38:20,960 --> 00:38:22,260 We staan erbovenop. 499 00:38:27,520 --> 00:38:33,800 Stel je voor dat je van hieruit naar het centrum van El Palmar kijkt. 500 00:38:34,240 --> 00:38:35,540 Dat is ongelooflijk. 501 00:38:36,200 --> 00:38:39,000 Vanaf de top van deze pas ontdekte structuren... 502 00:38:40,360 --> 00:38:41,660 Moet je dit zien. 503 00:38:42,840 --> 00:38:45,320 We komen net uit El Palmar. 504 00:38:46,120 --> 00:38:49,960 Ligt achter deze bomen de piramide waar we startten... 505 00:38:51,080 --> 00:38:53,360 midden in het centrum van de stad. 506 00:38:55,040 --> 00:38:57,040 Waarom liet je dat niet eerder zien? 507 00:38:57,640 --> 00:38:59,275 Ik wachtte. - Dat was makkelijker. 508 00:38:59,400 --> 00:39:01,635 Wij zijn de eersten hier. - Ja. 509 00:39:01,760 --> 00:39:03,355 Ja. - Sinds de tijd van de Maya. 510 00:39:03,480 --> 00:39:05,600 Moet je kijken. - Oh, man. 511 00:39:07,480 --> 00:39:12,920 Edwin gaat verder met verkennen en beseft dat dit een grote ontdekking is. 512 00:39:13,680 --> 00:39:15,280 Er zijn overal gebouwen. 513 00:39:17,080 --> 00:39:19,635 Zie je, Albert, dit is het hoofdgebouw. 514 00:39:19,760 --> 00:39:22,400 Ja? - Maar dit gaat naar een ander plein. 515 00:39:22,720 --> 00:39:25,440 We zijn op een ander plein. - Misschien een woonwijk. 516 00:39:26,000 --> 00:39:26,795 Ik zie het. 517 00:39:26,920 --> 00:39:29,715 En verspreid over de grond... 518 00:39:29,840 --> 00:39:32,195 Kijk eens. - Wauw, moet je kijken. 519 00:39:32,320 --> 00:39:37,840 Bewijzen dat deze gebouwen erg oud zijn, zelfs volgens Maya-normen. 520 00:39:38,720 --> 00:39:41,875 We kunnen bevestigen dat dit gebouw minstens 2.000 jaar oud is. 521 00:39:42,000 --> 00:39:46,155 Bedoel je dat iemand dit geschilderd heeft, een stuk keramiek... 522 00:39:46,280 --> 00:39:50,115 een mens, meer dan 2.000 jaar geleden? - Ja, dat zeg ik je. 523 00:39:50,240 --> 00:39:52,840 We zijn vast de eersten die het weer vasthouden. 524 00:39:56,200 --> 00:39:59,080 Bij elke stap nog meer overblijfselen. 525 00:39:59,680 --> 00:40:03,400 Ze hebben net een ander gebouw gevonden. Zelfs groter dan dit. 526 00:40:05,560 --> 00:40:11,560 Dat is erg groot. Dat is misschien dat gebouw, echt groot. 527 00:40:13,120 --> 00:40:18,440 Vandaag hebben we voor het eerst een enorme nieuwe site onderzocht. 528 00:40:21,920 --> 00:40:26,040 Edwins getrainde oog heeft een hele reeks gebouwen gevonden... 529 00:40:28,000 --> 00:40:31,320 die meer dan 2.000 jaar geleden gebouwd zijn. 530 00:40:32,880 --> 00:40:38,320 En ze waren allemaal verbonden met het centrum van deze stad met hun eigen weg... 531 00:40:38,720 --> 00:40:40,880 wat hun belang duidelijk maakt. 532 00:40:41,400 --> 00:40:42,755 We hebben die weg daar... 533 00:40:42,880 --> 00:40:46,840 om ze te verbinden met het centrale deel van deze site. 534 00:40:51,280 --> 00:40:53,475 Onze nieuwe gebouwen zijn slechts een handvol... 535 00:40:53,600 --> 00:40:58,195 van bijna duizend voorheen onbekende structuren in El Palmar... 536 00:40:58,320 --> 00:41:00,640 die opdoken bij het LiDAR-onderzoek. 537 00:41:03,520 --> 00:41:05,720 Ze wachten allemaal om onderzocht te worden. 538 00:41:27,920 --> 00:41:30,200 Ik zou hier uren op verkenning kunnen gaan... 539 00:41:32,160 --> 00:41:34,200 maar het licht verdwijnt. 540 00:41:35,160 --> 00:41:38,720 En dit is geen plek waar je wilt zijn als het donker wordt. 541 00:41:41,560 --> 00:41:42,860 Dit... 542 00:41:43,320 --> 00:41:46,760 Het is een verse slangenhuid. Moet je kijken. 543 00:41:52,680 --> 00:41:56,920 In het kamp ben ik nog versteld van wat Edwin en ik hebben gevonden. 544 00:41:58,960 --> 00:42:04,555 We zijn door de dichtste jungle gelopen die ik ooit heb gezien... 545 00:42:04,680 --> 00:42:08,715 geleid door een kaart, gemaakt met de LiDAR... 546 00:42:08,840 --> 00:42:14,120 om iets te vinden wat tot vandaag compleet onbekend was voor archeologen. 547 00:42:15,640 --> 00:42:17,280 Ja, vandaag was een goede dag. 548 00:42:18,360 --> 00:42:20,120 Vandaag was een geweldige dag. 549 00:42:30,080 --> 00:42:31,915 Voor het LiDAR-onderzoek... 550 00:42:32,040 --> 00:42:36,160 kenden archeologen maar een fractie van de Maya-wereld. 551 00:42:38,360 --> 00:42:43,515 Nu wordt ze plotseling, in haar volle omvang onthuld... 552 00:42:43,640 --> 00:42:46,120 en het is verbazingwekkend. 553 00:42:48,720 --> 00:42:50,115 Voor het eerst... 554 00:42:50,240 --> 00:42:54,435 kunnen we zien hoe de Maya de vijandige jungle hebben getemd en vormgegeven... 555 00:42:54,560 --> 00:42:59,280 op enorme schaal. Ze bouwden uitgebreide steden. 556 00:42:59,960 --> 00:43:01,520 Dat is gek. 557 00:43:02,600 --> 00:43:05,080 En ze creëerden uitgestrekte landbouwgronden. 558 00:43:06,920 --> 00:43:10,115 Ze hadden vast genoeg voedsel om alle inwoners te voeden... 559 00:43:10,240 --> 00:43:13,560 en mensen die in een grote stad in de buurt woonden. 560 00:43:14,520 --> 00:43:20,760 Om een eerder onvoorstelbare bevolking van wel 11 miljoen mensen te onderhouden... 561 00:43:22,240 --> 00:43:25,920 allen verbonden door een complex handelsnetwerk. 562 00:43:26,320 --> 00:43:29,275 En we vinden echt mooie spullen. 563 00:43:29,400 --> 00:43:34,715 De Maya staan op hetzelfde niveau als andere grote culturen die we bestuderen. 564 00:43:34,840 --> 00:43:36,955 Dankzij de LiDAR-schatkaart... 565 00:43:37,080 --> 00:43:40,635 zijn de Maya eindelijk geopenbaard uit de jungle... 566 00:43:40,760 --> 00:43:43,075 en geplaatst in de toplaag... 567 00:43:43,200 --> 00:43:47,075 van's werelds grootste oude beschavingen. 568 00:43:47,200 --> 00:43:49,475 Dus, ik denk dat we voor de eerste keer... 569 00:43:49,600 --> 00:43:53,515 het volledige beeld krijgen, een uitgebreide kijk op de hele Maya-wereld. 570 00:43:53,640 --> 00:43:56,400 Ja, precies. - En het was episch. 571 00:43:58,160 --> 00:44:00,720 Ondertiteld door: Sandra Vandenbussche 572 00:44:01,305 --> 00:45:01,267 Watch Online Movies and Series for FREE www.osdb.link/lm